Quảng cáo thực phẩm chức năng có đang lừa dối người tiêu dùng?
Trong bối cảnh việc giám sát chất lượng thực phẩm chức năng và thực phẩm bảo vệ sức khỏe đang trở nên phức tạp, Bộ Y tế cảnh báo người tiêu dùng cần phải thận trọng trong việc lựa chọn sản phẩm.
Điều này đặc biệt quan trọng khi các hình thức kinh doanh trực tuyến và đa cấp ngày càng phổ biến, khiến việc kiểm soát và quản lý chất lượng trở nên khó khăn hơn.
Bộ Y tế đang đề nghị xây dựng Luật An toàn thực phẩm sửa đổi nhằm đáp ứng các yêu cầu mới và giải quyết các vướng mắc trong thực tiễn, hoàn thiện hệ thống pháp luật về an toàn thực phẩm. Báo cáo của Bộ cho thấy, từ năm 2010 đến 2018, ngành y tế đã cấp giấy xác nhận công bố phù hợp quy định an toàn thực phẩm cho 30.454 sản phẩm thực phẩm chức năng.
Từ năm 2018 đến nay, con số này đã tăng lên 68.750 sản phẩm thực phẩm bảo vệ sức khỏe. Tuy nhiên, việc thiếu sự thống nhất trong cách sử dụng các thuật ngữ như "thực phẩm bảo vệ sức khỏe", "thực phẩm chức năng", và "thực phẩm bổ sung" đã gây khó khăn cho công tác quản lý, trong khi thị trường các sản phẩm này ngày càng trở nên phức tạp.
Một trong những thách thức lớn hiện nay là việc kiểm soát chất lượng thực phẩm chức năng và thực phẩm bảo vệ sức khỏe bán qua mạng, đặc biệt là các sản phẩm "xách tay".
Theo Cổng thông tin Bộ Y tế, các hành vi vi phạm trong lĩnh vực này rất khó phát hiện, do người bán hàng thường không có hàng sẵn mà chỉ nhập khi có đơn đặt hàng. Điều này đòi hỏi người tiêu dùng phải cẩn trọng khi lựa chọn sản phẩm.
Ngoài ra, do lợi nhuận cao, nhiều đối tượng bất chấp pháp luật sản xuất và nhập khẩu các sản phẩm không đảm bảo chất lượng, thậm chí làm hàng giả và quảng cáo sai sự thật, gây bức xúc trong dư luận. Thực tế còn cho thấy tình trạng nhiều doanh nghiệp không tồn tại tại địa điểm kinh doanh đã đăng ký, gây khó khăn cho công tác hậu kiểm.
Một thách thức khác mà Bộ Y tế nêu ra là phương thức quản lý hiện nay chuyển từ tiền kiểm sang hậu kiểm, cho phép doanh nghiệp tự công bố sản phẩm và kinh doanh ngay sau đó mà không cần chờ phê duyệt từ cơ quan quản lý.
Tuy nhiên, một số doanh nghiệp đã lợi dụng cơ chế này để không tuân thủ đúng quy định, không gửi hồ sơ tự công bố đến cơ quan quản lý địa phương hoặc công bố không đúng và không đầy đủ. Điều này dẫn đến việc nhiều sản phẩm không được kiểm tra chất lượng sau khi ra thị trường, gây nguy cơ cho người tiêu dùng.
Việc quản lý hoạt động quảng cáo thực phẩm chức năng và thực phẩm bảo vệ sức khỏe cũng gặp nhiều khó khăn do sự phát triển của các hình thức quảng cáo trực tuyến và truyền miệng trong kinh doanh đa cấp.
Bộ Y tế cũng nhận định rằng chưa có quy định bắt buộc áp dụng hệ thống quản lý chất lượng tiên tiến (GMP, HACCP) đối với các sản phẩm dinh dưỡng y học, thực phẩm bổ sung, và các sản phẩm dinh dưỡng đặc biệt. Điều này là chưa phù hợp, vì những sản phẩm này có yêu cầu về quản lý chất lượng cao hơn so với các sản phẩm thông thường.
Trong thời gian tới, Bộ Y tế sẽ tiếp tục rà soát và nghiên cứu các chính sách để tăng cường quản lý chất lượng và đảm bảo an toàn thực phẩm, nhằm bảo vệ quyền lợi và sức khỏe của người tiêu dùng.
