Chuyên gia tài chính cá nhân "bóc trần" 3 nguyên nhân khiến bạn dễ rơi vào khủng hoảng tiền bạc

Theo bà Trần Thị Mai Hân -  chuyên gia hoạch định tài chính cá nhân tại FIDT, nếu không có một kế hoạch tài chính và thiếu kỹ năng về hoạch định tài chính cá nhân, bạn sẽ dễ lâm vào khủng hoảng tài chính.

Dưới đây là 3 lý do khiến bạn dễ rơi vào tình trạng này:

Thiếu quỹ dự phòng khẩn cấp

Không ít người cho rằng tình hình tài chính của mình đang “ổn”, nên không cần đến một kế hoạch tài chính cá nhân rõ ràng. Tuy nhiên, những biến cố bất ngờ như mất việc, tai nạn, hay chi phí sửa chữa đột xuất… có thể ập đến bất cứ lúc nào, khiến bạn nhanh chóng rơi vào thế bị động.

Chính trong những tình huống “họa vô đơn chí” như vậy, sự thiếu vắng của một quỹ dự phòng khẩn cấp sẽ bộc lộ rõ hậu quả. Theo bà Hân, để tránh lâm vào khủng hoảng tài chính, bạn nên xây dựng cho mình một quỹ dự phòng khẩn cấp. 

Việc xác định xem tiết kiệm bao nhiêu là phù hợp sẽ tùy thuộc vào hoàn cảnh cụ thể của mỗi người hoặc mỗi gia đình. Để xác định mức phù hợp, bạn nên cân nhắc đến mức độ ổn định của công việc, thu nhập hiện tại và tình hình sức khỏe của bản thân. Ngoài ra, nếu bạn đang chăm lo cho người thân hoặc có người phụ thuộc về tài chính, con số này có thể cần điều chỉnh tăng lên để đảm bảo an toàn trong những tình huống bất ngờ.

Nếu tình hình tài chính tốt, quỹ dự phòng chỉ cần khoảng 3-4 tháng chi phí thiết yếu. Nếu tình hình tài chính không ổn định, quỹ dự phòng ít nhất là 6 tháng chi phí thiết yếu và có thể cao hơn nữa, thậm chí là 12 tháng.

Khoản đầu tư lớn thua lỗ, mất giá mạnh

Khi đầu tư, ai cũng mong muốn thu về lợi nhuận cao. Tuy nhiên, thực tế cho thấy mối quan hệ giữa lợi nhuận và rủi ro là tỷ lệ thuận: lợi nhuận thấp thường đi kèm với rủi ro thấp, trong khi lợi nhuận cao tương ứng với rủi ro cao. Rất nhiều nhà đầu tư đã rơi vào khủng hoảng tài chính khi giá trị các khoản đầu tư của họ sụt giảm mạnh, thiếu tính thanh khoản và dẫn đến kiệt quệ dòng tiền – một tình huống được ví von là “chết trên đống tài sản”.

Để tránh rơi vào tình trạng này, việc trang bị kiến thức vững vàng về lĩnh vực đầu tư là điều vô cùng quan trọng. Dưới đây là một số lưu ý cần thiết:

• Hiểu rõ chu kỳ đầu tư của loại tài sản, xác định thời điểm vào và ra hợp lý.
• Đa dạng hóa danh mục đầu tư để đảm bảo tính thanh khoản và giảm thiểu rủi ro.
• Xác định mục tiêu tài chính rõ ràng, từ ngắn hạn đến dài hạn, để chọn loại tài sản phù hợp và có thể thanh lý khi cần thiết mà không làm mất giá trị.
• Quản trị rủi ro thông qua các phương án phòng ngừa khi tình hình tài chính cá nhân hoặc thị trường có sự thay đổi.
• Không đầu tư quá mức vào các tài sản rủi ro cao. Chỉ nên dành một tỷ trọng nhỏ trong tổng tài sản cho các khoản đầu tư mạo hiểm. Cần nhớ rằng: “Tuyệt đối không bỏ trứng vào một rổ”.

Không kiểm soát được nợ nần

Việc mất kiểm soát nợ là nguyên nhân phổ biến khiến nhiều người rơi vào áp lực tài chính kéo dài. Theo bà Hân, những dấu hiệu thường gặp bao gồm:

• Một là, thiếu kỹ năng quản lý tài chính cá nhân, không nắm rõ dòng tiền thu – chi hay tổng thể tình trạng tài chính của bản thân.
• Hai là, sử dụng thẻ tín dụng mà không hiểu rõ các điều khoản, lãi suất, phí phạt và thường chỉ trả mức tối thiểu.
• Ba là, lạm dụng thẻ tín dụng như một “phao cứu sinh” trong mọi tình huống.
• Bốn là, vay tín chấp với lãi suất cao để đầu tư vào các sản phẩm có mức sinh lời thấp hơn, dẫn đến mất cân đối.
• Năm là, không đủ khả năng chi trả các khoản phí định kỳ, sinh hoạt hay học phí, bảo hiểm…
• Sáu là, thường xuyên xoay vòng nợ, dùng khoản vay mới để trả khoản vay cũ, kéo theo áp lực nợ chồng nợ.

Để tránh tình trạng này, bà Hân khuyến nghị mỗi cá nhân cần lập kế hoạch chi tiêu rõ ràng, ưu tiên tiết kiệm đều đặn mỗi tháng. Bên cạnh đó, cần xây dựng lộ trình trả nợ cụ thể, có thể đàm phán với tổ chức tín dụng để giãn nợ hoặc chỉ trả gốc trong thời gian nhất định nhằm giảm áp lực tài chính.

Đồng thời, mỗi người cũng cần chủ động trang bị kiến thức về quản lý tài chính cá nhân và đầu tư hiệu quả. Tối thiểu, bạn cần hiểu rằng chỉ nên vay để đầu tư khi lợi nhuận kỳ vọng cao hơn chi phí vay. Nếu không, việc vay vốn có thể trở thành con dao hai lưỡi, âm thầm bào mòn tài sản của chính bạn.

"Phòng bệnh hơn chữa bệnh – sức khỏe tài chính cũng vậy. Hãy thường xuyên “thăm khám” tình hình tài chính của bản thân, đánh giá các rủi ro tiềm ẩn và chuẩn bị các phương án dự phòng cần thiết. Sự chủ động hôm nay chính là nền tảng để bạn xây dựng một tương lai tài chính vững vàng, giảm thiểu lo âu và tận hưởng cuộc sống một cách an yên hơn", chuyên gia tài chính Mai Hân nói.