Phải quản chặt những quảng cáo 'chữa bách bệnh'
Đại biểu kiến nghị cần cấm quảng cáo quá mức về công dụng sản phẩm. Những tuyên bố như chữa bách bệnh, giảm cân cấp tốc, phải bị quản lý nghiêm ngặt.
Tiếp tục chương trình kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV, sáng ngày 17/5, Quốc hội thảo luận tại hội trường về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa.
Góp ý tại hội thảo, đại biểu Trần Khánh Thu (Thái Bình) nêu lên thực trạng đáng lo ngại liên quan đến chất lượng và nguồn gốc hàng hóa. Bà dẫn chứng hàng loạt vụ việc thực phẩm chức năng giả, thuốc giả, sữa giả bị cơ quan chức năng phát hiện gần đây, gây bức xúc và hoang mang trong dư luận. Những vụ việc này không chỉ kéo dài nhiều năm mà còn để lại hậu quả nghiêm trọng, làm suy giảm niềm tin của người dân.
Bà Thu chỉ rõ nguyên nhân cốt lõi nằm ở ở quy định doanh nghiệp được tự công bố thông tin về thành phần, xuất xứ mà không cần chờ phê duyệt trước khi lưu hành, không cần cơ quan quản lý chuyên ngành kiểm nghiệm, xác nhận trước khi đưa ra thị trường.
Chính sách này tuy tạo thuận lợi cho doanh nghiệp, giảm thủ tục hành chính, nhưng đã bộc lộ nhiều kẽ hở, tạo cơ hội cho các hành vi gian lận, gây rủi ro lớn cho sức khỏe cộng đồng và làm suy yếu hiệu quả quản lý nhà nước.
Khi doanh nghiệp chạy theo lợi nhuận, bỏ qua các tiêu chuẩn an toàn, nguy cơ sản phẩm gây ngộ độc, bùng phát dịch bệnh thực phẩm hoặc ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe người tiêu dùng là điều khó tránh khỏi. Thực trạng này đòi hỏi một sự thay đổi mạnh mẽ trong cách tiếp cận và quản lý.
Để khắc phục những bất cập trên, đại biểu Trần Khánh Thu đề nghị nâng cao trách nhiệm thực thi, siết chặt hậu kiểm; ứng dụng công nghệ minh bạch hóa yêu cầu sản phẩm tự công bố phải công khai trực tuyến bắt buộc và minh bạch hồ sơ trên cổng thông tin quốc gia, dễ dàng tra cứu truy xuất nguồn gốc, tên nhà sản xuất, kinh doanh.
Đồng thời, bà đề nghị điều chỉnh việc đăng ký bắt buộc đối với nhóm sản phẩm có nguy cơ và ảnh hưởng lớn đến sức khỏe như thực phẩm bảo vệ sức khỏe, thực phẩm dinh dưỡng y học, thực phẩm dùng cho chế độ ăn đặc biệt…
"Cần cấm quảng cáo quá mức về công dụng sản phẩm. Những tuyên bố như chữa bách bệnh, giảm cân cấp tốc, phải bị quản lý nghiêm ngặt", bà Thu nêu quan điểm.
Bên cạnh đó, nữ đại biểu cho rằng cần quy định ngay trong luật này với sai phạm của sản phẩm hàng hóa ảnh hưởng đến sức khỏe, phải tăng mạnh chế tài, hình phạt.
Theo đó, doanh nghiệp nào có hành vi quảng cáo quá mức về công dụng sản phẩm cần bị xử phạt rất nặng, đình chỉ lưu hành, thậm chí yêu cầu dừng sản xuất toàn bộ; truy cứu trách nhiệm hình sự với trường hợp gian dối, gây hậu quả nghiêm trọng; công khai tên doanh nghiệp vi phạm trên toàn quốc. Đặc biệt, bà nhấn mạnh trách nhiệm bồi thường của doanh nghiệp đối với người tiêu dùng bị ảnh hưởng bởi sản phẩm kém chất lượng.
Đồng quan điểm, đại biểu Trần Thị Nhị Hà (Hà Nội) chỉ ra rằng số lượng sản phẩm, hàng hóa tự công bố ngày càng tăng, trong khi lực lượng hậu kiểm còn mỏng, phương tiện kỹ thuật hạn chế. Điều này khiến công tác hậu kiểm chưa đáp ứng được yêu cầu thực tiễn.
Đại biểu đề xuất chuyển từ cơ chế kiểm tra thụ động, chỉ thực hiện khi có dấu hiệu vi phạm hoặc phản ánh sang cơ chế chủ động, dựa trên kế hoạch và phân tích dữ liệu từ nhiều nguồn.
Bà cũng nhấn mạnh cần tập trung hậu kiểm vào các nhóm sản phẩm rủi ro cao hoặc các tổ chức, cá nhân có tiền sử vi phạm. Đồng thời, dự thảo luật cần bổ sung quy định công khai kết quả hậu kiểm và áp dụng cơ chế thu hồi bắt buộc, triệt để các lô sản phẩm không đảm bảo an toàn, đặc biệt đối với những mặt hàng có nguy cơ lớn.
