Làm thế nào để sơ cứu người bị ngừng tim đột ngột?

Dấu hiệu cảnh báo ngừng tim đột ngột

Sự việc nữ điều dưỡng của Trung tâm Cấp cứu A9, Bệnh viện Bạch Mai kịp thời cấp cứu, cứu sống du khách nước ngoài ngừng tim đột ngột tại nhà hàng được lưu truyền khiến nhiều người cảm phục. Video trích xuất từ camera nhà hàng ở Đà Nẵng cho thấy, lúc 20h ngày 24/3, trong khi đang ăn cùng với vợ, người đàn ông xuất hiện choáng, đi lại loạng choạng, ngã quỵ, mất ý thức và vệ sinh không tự chủ.

Lúc đó, điều dưỡng Đặng Thị Hạ - nhân viên của Trung tâm Cấp cứu A9, BV Bạch Mai đang ngồi ăn ở bàn bên cạnh đã nhanh chóng kiểm tra mạch cảnh, tri hô nhân viên nhà hàng gọi cấp cứu hỗ trợ, đồng thời tiến hành cấp cứu ép tim ngoài lồng ngực cho bệnh nhân. Sau khoảng vài chục lần ép tim ngoài lồng ngực theo chu kỳ, bệnh nhân có ý thức trở lại, ổn định chức năng sống và được xe Cấp cứu 115 Đà Nẵng vận chuyển đến cấp cứu tại bệnh viện ở địa phương. Hiện tại, sức khoẻ của nam bệnh nhân đã ổn định và trở về nước điều trị.

Các bác sĩ cho biết, tình trạng gián đoạn đột ngột hoạt động bơm máu của tim làm ngừng trệ dòng máu tới các cơ quan gọi là ngừng tuần hoàn (ngừng tim ngừng thở), tỷ lệ tử vong 80 - 90% hoặc tổn thương não vĩnh viễn chỉ trong vài phút.

Ngừng tuần hoàn có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, cả những người chưa bao giờ phát hiện bệnh tim mạch trước đây. Nếu nhận biết sớm và cấp cứu đúng cách, người ngừng tuần hoàn vẫn có thể giữ được mạng sống và bảo tồn các chức năng thần kinh về sau. Ba dấu hiệu sớm để phát hiện một người ngừng tuần hoàn bao gồm:

• Đột ngột mất ý thức
• Ngừng thở hoặc thở ngáp
• Không có dấu hiệu mạch lớn đập (mạch cảnh ở cổ và mạch bẹn)

Một số biểu hiện khác như đau tức ngực, khó thở, mệt thỉu, hồi hộp, đánh trống ngực. Tuy nhiên, ngừng tuần hoàn đột ngột có thể xảy ra mà không có bất kỳ dấu hiệu báo trước nào.

Chuyên gia hướng dẫn cách ép tim ngoài lồng ngực

Theo TS.BS Đỗ Ngọc Sơn, khoa Cấp cứu A9, Bệnh viện Bạch Mai, khi gặp nạn nhân bị tai nạn như điện giật, đuối nước, sốc phản vệ, đa chấn thương... người tiếp xúc với nạn nhân cần nhận diện người bệnh có bị ngừng tuần hoàn không. Nếu phát hiện thấy người bệnh bất tỉnh, không thở… cần gọi cấp cứu 115 hỗ trợ. Tuy nhiên, trong lúc chờ nhân viên y tế, người tiếp cận nạn nhân cần tiến hành ép tim theo đúng kỹ thuật để giúp nạn nhân hồi phục nhanh hơn, tránh nguy cơ tử vong.

Các bước tiến hành ép tim ngoài lồng ngực được tiến hành như sau:

- Người cấp cứu đặt người bệnh nằm ngửa trên một mặt phẳng cứng, nếu đang nằm sấp thì cẩn thận lật người bệnh lại. Nếu nghi ngờ người bệnh có chấn thương cột sống cổ, cố gắng lật cả người: đầu, cổ, thân, chân cùng lúc.

- Một bàn tay đặt lên chính giữa 1/2 dưới của xương ức bệnh nhân, bàn tay kia đặt lên trên bàn tay trước, các ngón tay xen kẽ và cùng chiều nhau, dùng lực của hai tay, vai và thân mình ép vuông góc xuống lồng ngực của bệnh nhân sao cho xương ức lún xuống từ 4 - 5 cm.

- Sau đó nhấc tay lên mà tiếp tục nhịp ép thứ hai, tốc độ ép tối ưu là 100 - 120 lần/phút. Với mỗi nhịp ép tim đúng kỹ thuật sẽ phải bắt được động mạch bẹn hoặc động mạch cảnh này.

- Ép tim như vậy có thể giúp làm tống máu lên vòng tuần hoàn nhờ có lực ép trực tiếp lên tim kết hợp với làm thay đổi áp lực trong lồng ngực.

Động tác này sẽ đưa máu từ thất phải lên trao đổi khí ở phổi, đưa máu từ thất trái lên tuần hoàn vành và tuần hoàn não, còn máu sẽ thụ động trở về nhĩ khi ngừng ép khiến tim giãn ra và áp lực trong lồng ngực giảm xuống.

Cùng với việc ép tim ngoài lồng ngực, người cấp cứu nạn nhân cũng cần khai thông đường thở và thổi ngạt cho nạn nhân bằng cách:

- Kĩ thuật ấn trán - nâng cằm: dùng lòng bàn tay đặt lên trán và ấn ra sau làm ngửa đầu người bệnh, dùng tay còn lại nhấc hàm dưới lên đưa cằm ra trước.

- Kĩ thuật đẩy hàm dưới được sử dụng khi nghi ngờ có chấn thương cột sống cổ.

- Có thể thổi ngạt trực tiếp kiểu miệng-miệng, mặt nạ thổi ngạt. Khi thổi ngạt, người cấp cứu dùng miệng thổi khí vào phổi người bệnh qua màng lọc, mặt nạ hoặc trực tiếp, thổi chậm trong vòng 1 giây đủ để thấy lồng ngực nhô lên.

- Đầu tiên cần thổi 2 nhịp liên tiếp để đánh giá xem đường thở của người bệnh có thông suốt không, nếu không thấy lồng ngực nâng lên nhẹ nhàng thì cần mở miệng để phát hiện có dị vật hay không.

Hai động tác ép tim và thổi ngạt phải được thực hiện xen kẽ nhau một cách nhịp nhàng theo các chu kỳ hồi sinh tim phổi.