Mẹ bỉm thu nhập không đều: Cách quản lý tài chính không lo thiếu trước hụt sau

Tháng dư, tháng thiếu: Câu chuyện không của riêng ai

Chị Thanh Vân (31 tuổi, Hà Nội) từng rơi vào cảnh "đầu tháng rủng rỉnh, cuối tháng chật vật" khi nhận việc thiết kế online tại nhà sau sinh. Có tháng chị nhận được 12 triệu đồng nhờ nhiều đơn hàng, nhưng cũng có tháng chỉ còn 4 - 5 triệu đồng vì khách ít hoặc con ốm không thể nhận việc.

"Trước đây mình tiêu hết những gì kiếm được, không kiểm soát, nên khi con bệnh đột xuất hoặc cần đóng học phí, mình hoang mang xoay sở khắp nơi", chị Vân chia sẻ. Sau một thời gian, chị nhận ra để giảm căng thẳng khi thu nhập không đều, cách tốt nhất là cần có kế hoạch chi tiêu rõ ràng, chủ động kiểm soát dòng tiền và ưu tiên tiết kiệm trước khi tiêu.

Theo báo cáo của Savills Việt Nam, năm 2024, hơn 38% phụ nữ trong độ tuổi 25 - 35 tham gia làm nghề tự do hoặc bán thời gian, trong đó hơn 54% là mẹ bỉm, với thu nhập không ổn định nhưng có nhu cầu lập kế hoạch tài chính để tiết kiệm cho con và quản lý chi tiêu gia đình.

Ngân sách "50-30-20" linh hoạt cho mẹ bỉm

Một công cụ đơn giản nhưng hiệu quả mẹ bỉm có thể áp dụng là quy tắc 50 - 30 - 20, linh hoạt theo từng tháng:

50% thu nhập: Dành cho nhu cầu thiết yếu như tiền ăn, sữa, bỉm, tiền điện nước, học phí.

30% thu nhập: Dành cho các nhu cầu cá nhân hoặc gia đình như mua sắm nhỏ, đi chơi, giải trí.

20% thu nhập: Dành cho tiết kiệm hoặc quỹ dự phòng.

Với thu nhập không đều, mẹ có thể điều chỉnh tỷ lệ, ưu tiên giữ vững khoản 20% tiết kiệm hoặc quỹ khẩn cấp trước tiên, sau đó phân bổ cho nhu cầu thiết yếu, tránh “chi trước, tiết kiệm sau” gây thiếu hụt.

Ví dụ, nếu tháng này mẹ có thu nhập 8 triệu đồng, hãy dành ít nhất 1,5 triệu đồng cho tiết kiệm ngay khi nhận tiền, giữ lại 4 triệu đồng cho chi phí thiết yếu và 2,5 triệu đồng cho các nhu cầu khác. Nếu tháng sau thu nhập giảm còn 5 triệu đồng, mẹ vẫn nên giữ tối thiểu 1 triệu đồng cho tiết kiệm, đồng thời cân đối lại nhu cầu chi tiêu.

Công cụ theo dõi: Đơn giản nhưng hiệu quả

Việc ghi chép chi tiêu bằng Excel hoặc sổ tay tài chính giúp mẹ nhìn rõ "tiền đi đâu về đâu". Mẹ có thể phân loại chi tiêu thành các nhóm: thực phẩm, con cái, cá nhân, tiết kiệm, giải trí để dễ theo dõi và cắt giảm khi cần.

Ngoài ra, mẹ bỉm có thể sử dụng ứng dụng quản lý chi tiêu miễn phí như Money Lover, Sổ Thu Chi Misa, Money Manager, Spendee,… Các ứng dụng này có thể liên kết tài khoản ngân hàng, nhắc nhở lịch tiết kiệm, lập ngân sách tháng và đưa cảnh báo khi vượt mức chi tiêu.

Chị Vân chia sẻ: "Từ khi dùng ứng dụng ghi chi tiêu, mình kiểm soát được thói quen mua linh tinh. Tháng nào thu nhập thấp, mình chỉ cần nhìn lại báo cáo để điều chỉnh, tránh nợ thẻ hoặc vay mượn".

Việc quản lý tài chính khi thu nhập không cố định không còn là gánh nặng nếu mẹ bỉm bắt đầu từ những bước nhỏ: lập ngân sách, ưu tiên tiết kiệm trước, theo dõi chi tiêu mỗi ngày và kiên trì duy trì kỷ luật tài chính.

Dù thu nhập ít hay nhiều, sự chủ động trong quản lý dòng tiền sẽ giúp mẹ bỉm tránh lâm vào cảnh thiếu hụt khi có biến cố, đồng thời tạo thói quen tiết kiệm cho tương lai con cái và chính mình. Hãy bắt đầu hôm nay, từ những con số nhỏ, để tự tin hơn trên hành trình làm mẹ và làm chủ tài chính trong gia đình.