Mua trước – trả tiền sau: Cứu cánh chi tiêu hay khiến bạn 'vỡ trận' tài chính?

Mua trước – trả tiền sau: Cứu cánh hay bẫy tiêu dùng?

Mua trước – trả tiền sau cho phép người dùng nhận sản phẩm trước và chia nhỏ khoản thanh toán trong vài tháng, thường không lãi suất nếu trả đúng hạn. Chính vì sự “dễ chịu” này, ngày càng nhiều bạn trẻ văn phòng và sinh viên sử dụng.

Thế nhưng, khác biệt giữa một lựa chọn thông minh và sai lầm tài chính lại nằm ở cách kiểm soát.

Anh Nguyễn Minh Anh (28 tuổi, nhân viên marketing tại Hà Nội) chia sẻ: “Đầu năm nay, tôi cần gấp một chiếc laptop mới để làm việc, giá gần 25 triệu đồng. Thay vì phải chi toàn bộ, tôi chọn mua trước – trả tiền sau qua ví điện tử, chia nhỏ trong 6 tháng. Vì có thu nhập ổn định, tôi trả đúng hạn và không mất thêm đồng lãi nào. Hình thức này giúp tôi giải quyết nhu cầu cấp thiết mà vẫn cân đối tài chính”.

Đây chính là ví dụ điển hình: có thu nhập ổn định, mục đích rõ ràng và sử dụng mua trước – trả tiền sau  để mua sản phẩm phục vụ học tập, công việc.

Trái ngược, chị Nguyễn Thu Hằng (23 tuổi, nhân viên lễ tân) lại có trải nghiệm không mấy vui vẻ: “Thấy bạn bè rủ mua túi hàng hiệu, tôi cũng đăng ký mua trước – trả tiền sau cho chiếc túi gần 10 triệu. Ban đầu nghĩ trả dần cho nhẹ, nhưng do lương thấp, chi phí sinh hoạt tăng, tôi không xoay kịp. Kết quả là bị phạt chậm trả, lãi suất cộng thêm khiến số tiền đội lên hơn 12 triệu. Từ đó tôi sợ hẳn”.

Trường hợp của Hằng cho thấy hình thức này không phù hợp với những khoản chi tiêu tùy hứng, vượt quá khả năng tài chính.

Khi nào nên sử dụng hình thức: Mua trước - trả tiền sau?

Khi cần mua sắm gấp nhưng chưa xoay kịp tiền: Ví dụ như mua một món đồ điện tử cần thiết cho công việc, hay một chuyến đi gấp. Hình thức này cho phép chia nhỏ khoản thanh toán, giảm áp lực trả ngay một lần.

Khi quản lý chi tiêu tốt: Người có khả năng kiểm soát ngân sách, theo dõi được lịch trả nợ thì BNPL là công cụ hữu ích, giúp tận dụng dòng tiền mà không phát sinh thêm chi phí nếu trả đúng hạn.

Khi có chương trình ưu đãi: Một số đơn vị mua trước - trả tiền sau kết hợp với thương hiệu để giảm giá hoặc miễn lãi trong thời gian nhất định. Trường hợp này, sử dụng không chỉ giảm gánh nặng mà còn tiết kiệm hơn.

Khi nào không nên sử dụng hình thức: Mua trước - trả tiền sau?

Khi mua sắm theo cảm hứng: Hình thức này có thể khiến bạn chi tiêu quá tay vì tâm lý “chưa phải trả ngay”. Nếu không có kế hoạch tài chính rõ ràng, việc này dễ biến thành gánh nặng.

Khi nguồn thu nhập không ổn định: Người có thu nhập bấp bênh rất dễ rơi vào tình trạng chậm trả, kéo theo phí phạt và lãi suất cao. Lúc này, mua trước - trả tiền sau không còn là giải pháp thông minh mà thành áp lực tài chính.

Khi sử dụng nhiều ứng dụng mua trước - trả tiền sau cùng lúc: Việc chia nhỏ nhiều khoản thanh toán ở các nền tảng khác nhau khiến bạn khó kiểm soát, dễ rơi vào vòng xoáy nợ chồng nợ.

Tóm lại, mua trước - trả tiền sau phù hợp nếu được xem như công cụ quản lý dòng tiền ngắn hạn, giúp giảm áp lực tài chính tức thời. Nhưng nếu biến nó thành thói quen mua sắm thiếu kiểm soát, người dùng sẽ phải trả giá bằng những khoản nợ khó gỡ.