Phụ nữ mang thai bị thủy đậu ảnh hưởng nguy hiểm đến thai nhi như thế nào?

1.Thủy đậu là gì?

Thủy đậu là một bệnh nhiễm trùng, dễ lây lan do virus varicella-zoster gây ra. Thủy đậu làm người bệnh xuất hiện các triệu chứng như phát ban biến thành mụn nước ngứa, chứa đầy chất lỏng, cuối cùng đóng vảy. Phát ban đầu tiên có thể xuất hiện trên ngực, lưng và mặt, sau đó lan ra toàn bộ cơ thể, bao gồm cả bên trong miệng, mí mắt hoặc vùng sinh dục. Thường mất khoảng một tuần để tất cả các mụn nước đóng vảy.

Bệnh thủy đậu được xem là bệnh lành tính nhưng nếu không được chăm sóc, điều trị đúng cách rất dễ gây các biến chứng như viêm phổi, viêm não,...đặc biệt là phụ nữ mang thai nếu bị thủy đậu sẽ gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến thai nhi.

2.Phụ nữ mang thai bị thủy đậu nguy hiểm như thế nào?

Tỷ lệ phụ nữ mang thai bị thủy đậu

Tỷ lệ phụ nữ mang thai mắc thủy đậu không cao hơn so với các đối tượng khác, tuy nhiên mức độ nghiêm trọng của bệnh thường nặng nề hơn. Nguy cơ mắc bệnh thủy đậu sẽ tăng lên khi có kèm Viêm phổi.

Theo nghiên cứu về dịch tễ học tại Anh và Mỹ, tỷ lệ bị thủy đậu khi mang thai chiếm khoảng 3/1.000. Nếu chiếu theo tỷ lệ này, mỗi năm tại Mỹ có ít nhất 3 triệu phụ nữ mang thai, thì có đến 9.000 trường hợp bị thủy đậu khi mang thai mỗi năm.

Tỉ lệ tử vong ở phụ nữ mang thai mắc bệnh thủy đậu là cao nhất trong số những trường hợp mắc thủy đậu ở người lớn.

Nếu phụ nữ đã từng mắc bệnh thủy đậu khi còn nhỏ thì bạn có thể yên tâm vì bệnh sẽ không tái nhiễm, do cơ thể đã có miễn dịch chống lại virus gây ra bệnh thủy đậu.

Hiện nay, vắc xin phòng bệnh thủy đậu xuất hiện đã làm tỷ lệ phụ nữ mang thai bị thủy đậu giảm đáng kể và được kiểm soát tốt hơn, mẹ bầu được quan tâm, chăm sóc sức khỏe cẩn thận. Tuy nhiên, chị em không nên chủ quan, bỏ qua việc theo dõi và điều trị nếu phát hiện mình bị thủy đậu trong giai đoạn mang thai. 

Biến chứng thủy đậu ở phụ nữ mang thai

Các biến chứng thủy đậu ở phụ nữ mang thai dễ xảy ra nếu mẹ bầu có tiền sử mắc bệnh về phổi, đã hoặc đang điều trị bằng steroid, thường xuyên tiếp xúc với khói thuốc lá,…

Nghiên cứu của Enders G, Miller E và cộng sự (năm 1994) trên 1.739 bệnh nhân cho thấy: 

Trước tuần thứ 12 thai kỳ: 0,4% phụ nữ có thai bị thủy đậu khi sinh con sẽ mắc hội chứng thủy đậu bẩm sinh

Tuần 13 đến tuần thứ 20 của thai kỳ:  nguy cơ thuỷ đậu bẩm sinh ở con tăng lên khoảng 2% nếu thai phụ mắc thuỷ đậu 

Trong vòng 5 ngày trước sinh và 2 ngày sau sinh: Nếu mẹ bầu bị thủy đậu, bé sơ sinh dễ bị bệnh thủy đậu lan tỏa hoặc thủy đậu sơ sinh do mẹ chưa có đủ thời gian tạo kháng thể truyền cho thai nhi trước sinh. Tỉ lệ tử vong bé sơ sinh lúc này lên đến 25 – 30% số trường hợp bị nhiễm.

Trong số những trẻ bị hội chứng thủy đậu bẩm sinh, có đến 30% trẻ tử vong trong những tháng đầu đời, và 15% có nguy cơ mắc bệnh Zona trong  4 năm đầu đời.

Biểu hiện của hội chứng thủy đậu bẩm sinh

Hội chứng thủy đậu bẩm sinh thường có biểu hiện là những bóng nước vỡ và để sẹo ở da. Những bất thường khác có thể xảy ra là:

• Bất thường về thần kinh như: chậm phát triển trí tuệ, tật đầu nhỏ, não úng thủy, co giật, hội chứng Horner
• Bất thường về mắt như: teo dây thần kinh thị giác, đục thủy tinh thể, viêm màng võng mạc, tật nhãn cầu nhỏ, rung giật nhãn cầu
• Bất thường các chi: teo/ liệt tứ chi
• Bất thường về tiêu hóa: trào ngược dạ dày – thực quản, hẹp/ tắc ruột…

Cách điều trị bệnh thủy đậu cho phụ nữ mang thai

Đối với những thai phụ chưa được tiêm ngừa vắc xin phòng bệnh thủy đậu hoặc chưa từng bị thủy đậu trước đó, có thể dùng varicella – zoster immune globulin (VZIG) trong vòng 72 giờ đầu sau phơi nhiễm bệnh. 

Thai phụ dùng VZIG cho thai phụ có tác dụng phòng ngừa những biến chứng nặng ở người mẹ, không phòng ngừa được nhiễm trùng bào thai, hội chứng thủy đậu bẩm sinh, cũng như bệnh thủy đậu sơ sinh. 

• Khi bị thủy đậu, nếu bị sốt, thai phụ có thể uống thuốc hạ sốt paracetamol.
• Mẹ bầu nên dành nhiều thời gian nghỉ ngơi, uống nhiều nước, ăn các loại thức ăn lỏng, dễ tiêu hóa. 
• Phụ nữ mang thai bị thủy đậu cần giữ vệ sinh thân thể, tránh nơi có gió, tắm nước ấm, tránh làm các nốt mụn nước bị vỡ để không tăng nguy cơ bội nhiễm virus.
• Đối với phụ nữ mang thai bị thủy đậu có diễn biến trở nặng, có nguy cơ viêm phổi sẽ được chỉ định dùng Acyclovir đường tĩnh mạch để ức chế sự phát triển của virus, giảm nguy cơ cho cả mẹ và thai. 

Đọc thêm: Cách chăm sóc bệnh thủy đậu an toàn tại nhà

Cách phòng ngừa bệnh thủy đậu cho phụ nữ mang thai

Vắc xin thủy đậu là phương pháp phòng ngừa bệnh thủy đậu tốt nhất hiện nay. Nhờ sự ra đời của vắc xin thủy đậu, tỷ lệ phụ nữ mang thai mắc bệnh giảm rõ rệt, có đến 90% mọi người có khả năng miễn dịch trước vi rút varicella-zoster  gây bệnh. 

Mặc dù đã tiêm phòng cẩn thận nhưng vẫn xảy ra một số ít trường hợp lây nhiễm bệnh thủy đậu. Tuy nhiên, trong trường hợp này, các triệu chứng bệnh không quá nghiêm trọng và hầu như không để lại biến chứng đối với thai nhi. Đó là lý do vì sao mọi người nên tìm hiểu, chủ động đi tiêm vắc xin để hạn chế biến chứng thủy đậu ở phụ nữ mang thai.

Lưu ý khi tiêm vắc xin thủy đậu cho phụ nữ trước mang thai

• Nên tiêm phòng vắc xin thủy đậu trước khi có kế hoạch mang thai ít nhất 3 tháng.
• Trong thời kỳ mang thai bị thủy đậu không được tiêm vắc xin thủy đậu.

Nếu chưa thể tiêm chủng mà đã có thai, nhất là trong 12 tuần đầu của thai kỳ, thai phụ nên:

• Chú ý giữ gìn vệ sinh cá nhân, không nên đến chỗ đông người, những nơi có dịch hoặc có người bệnh thủy đậu để tránh lây nhiễm và nhớ mang khẩu trang khi ra đường. 
• Bên cạnh đó, thường xuyên giữ vệ sinh thân thể, rửa tay bằng xà phòng vệ sinh mũi họng hàng ngày bằng nước muối sinh lý và sử dụng các đồ dùng sinh hoạt riêng.
• Thường xuyên vệ sinh nhà ở, các vật dụng sinh hoạt bằng các chất tẩy rửa thông thường.