Ăn chay thế nào cho đúng cách?

Những sai lầm thường gặp khi ăn chay

Ăn chay đúng cách có lợi cho cơ thể. Tuy nhiên, ăn chay sai cách có thể gây ra nhiều hệ lụy cho sức khỏe. Thời gian gần đây, các bệnh viện tiếp nhận nhiều trường hợp tới khám trong tình trạng bị suy nhược cơ thể, thiếu máu, mắc đái tháo đường... do ăn chay. Các bác sĩ nêu nguyên nhân chủ yếu do mọi người không có kiến thức về dinh dưỡng, dẫn đến áp dụng chế độ ăn hà khắc.

Những sai lầm mà nhiều người thường mắc phải khi ăn chay như sau:

Chỉ ăn rau và trái cây dẫn đến thiếu chất

Ăn chay có thể giúp giảm cân và hỗ trợ điều trị bệnh, nhưng cần phải có kiến thức dinh dưỡng hoặc được bác sĩ hỗ trợ tính toán lượng calo, đạm, mỡ, đường phù hợp với tình trạng cơ thể. Nhiều người ăn chay trường chỉ ăn ăn rau sống, đậu, muối vừng, uống sinh tố… Không ít người từng ăn chay như vậy đã phải ăn thịt cá trở lại vì không thể chịu được quá trình ăn chay khắc nghiệt.

Thực vật cũng có chứa đạm nhưng hàm lượng axit amin không phong phú như đạm động vật vì vậy người ăn chay hay gặp tình trạng thiếu chất sắt, thiếu kẽm hoặc vitamin B12… gây ra thiếu máu, đau mỏi xương, loãng xương, đái tháo đường, suy nhược cơ thể, có nguy cơ bị đột quỵ, thậm chí ảnh hưởng đến khả năng sinh sản.

Ăn quá nhiều tinh bột và thực phẩm chứa hàm lượng đường cao

Những người ăn chay không ăn thịt nên thường có xu hướng ăn bù tinh bột để no hơn. Tuy nhiên, hấp thụ quá nhiều tinh bột, đường sẽ dư thừa cân nặng, nguy cơ gây ra bệnh đái tháo đường trong khi vẫn thiếu chất, đặc biệt là chất đạm và vi chất dinh dưỡng.

Ăn những đồ ăn chay nhiều chất béo

Hiện nay, có nhiều loại đồ chay được chế biến theo cách chiên, xào rán… bởi kích thích vị giác tốt hơn những món luộc và kho. Ăn nhiều chất béo gây tăng cân, dư thừa năng lượng và tăng cholesterol trong máu gây ra bệnh lý xơ vữa động mạch.

Ăn chay như thế nào cho đúng cách?

PGS.TS.BS Nguyễn Xuân Ninh, nguyên Trưởng khoa Vi chất (Viện Dinh dưỡng Quốc gia), Trưởng phòng khám chuyên khoa Dinh dưỡng VIAM chia sẻ với VTC News rằng, những năm gần đây ở Việt Nam, chế độ ăn chay, chay trường, hay thuần chay được nhiều người lựa chọn với quan niệm để thanh lọc cơ thể, phòng tránh bệnh tật, giúp tinh thần nhẹ nhõm hơn. Chế độ ăn các loại thức ăn thực vật có lợi cho cơ thể, giúp giảm cân, phòng ngừa, hỗ trợ các bệnh lý mạn tính liên quan đến chế độ ăn uống như: béo phì, tăng huyết áp, đái tháo đường, bệnh tim mạch, bệnh tiêu hóa, loãng xương, góp phần giảm nguy cơ ung thư.

Nếu có kế hoạch ăn chay, bạn nên tìm hiểu kỹ và lựa chọn chế độ ăn phù hợp với cơ thể và tình trạng sức khỏe của mình. Các chuyên gia khuyên những người ăn chay nên ăn đa dạng nhiều loại thực phẩm. Cần lưu ý những vần đề sau:

Lựa chọn nguyên liệu an toàn

Người ăn chay nên lựa chọn những thực phẩm tươi ngon, sạch, an toàn và ưu tiên các phương pháp chế biến như hấp, chần, luộc.

Sắp xếp khẩu phần và thời gian ăn chay phù hợp

Bạn cần sắp xếp khẩu phần ăn cũng như thời gian ăn hợp lý. Hãy lên kế hoạch về khẩu phần ăn, chế độ dinh dưỡng phù hợp cũng như số lượng bữa ăn và thời gian ăn trong ngày.

Ăn đa dạng nhiều loại thực phẩm

Người ăn chay vẫn phải ăn đủ các nhóm thực phẩm sau:

- Nhóm bột đường: Chẳng hạn như gạo, các loại khoai, ngô và các loại ngũ cốc.

- Chất đạm nguồn gốc từ thực vật như đậu, đỗ, nấm; các sản phẩm từ sữa (sữa tươi, bơ, phô mai, sữa chua...)

- Chất béo trong các loại hạt hoặc dầu đậu nành, dầu mè, hạt hướng dương…

- Vitamin và khoáng chất: được bổ sung từ nhiều loại rau củ và trái cây.

Kiểm tra sức khỏe định kỳ

Các chuyên gia khuyên người ăn chay nên kiểm tra sức khoẻ định kỳ, tốt nhất là phải có sự tư vấn của bác sĩ dinh dưỡng.