Tuyển sinh đại học năm 2023: Nhiều ngành đặc thù chật vật tuyển sinh

Kết thúc xét tuyển đợt 1 kỳ tuyển sinh đại học năm 2023, nhiều trường vẫn thiếu chỉ tiêu và phải thông báo tuyển sinh bổ sung. Tuy nhiên, đến thời điểm này, vẫn còn tình trạng “trắng” thí sinh ở nhiều ngành học.

Công tác tuyển sinh chật vật

TS. Nguyễn Chí Hiểu - Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Nông Lâm (Đại học Thái Nguyên) cho biết, trường mới tuyển sinh được khoảng gần 30% trên tổng số hơn 1.500 chỉ tiêu được giao. Dù đã thông báo tuyển sinh bổ sung, nhưng có ngành mới tuyển được 3-4 sinh viên. Với ngành có ít sinh viên theo học, nhà trường sẽ ghép môn và bố trí sinh viên học cùng khóa trước. Một số môn sẽ gửi sinh viên sang trường khác học. Nhà trường đã làm tất cả những gì có thể, từ nâng cao chất lượng, đổi mới chương trình đào tạo đến các chính sách đãi ngộ, thu hút người học nhưng công tác tuyển sinh vẫn gặp khó.

Kết thúc đợt xét tuyển bổ sung, ngành Khoa học môi trường của Trường Đại học Duy Tân (Đà Nẵng) có chỉ tiêu tuyển sinh là 60 nhưng tới thời điểm này mới có 20 thí sinh nhập học. Theo TS. Võ Thanh Hải - Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Duy Tân, đợt xét tuyển này, trường cần tuyển sinh bổ sung hơn 600 chỉ tiêu nhưng nhiều ngành dự kiến sẽ khó đạt chỉ tiêu đề ra, đặc biệt là các ngành liên quan môi trường, khoa học cơ bản…

“Chúng tôi đã áo dụng nhiều biện pháp để chiêu sinh như trao tặng học bổng, tặng hiết bị, đồ dùng học tập nhưng vẫn “khát” thí sinh.” - TS. Võ Thanh Hải chia sẻ.

Năm 2023, tổng chỉ tiêu tuyển sinh của Trường Đại học Bạc Liêu là 745 sinh viên. TS Tô Vĩnh Sơn – Trưởng phòng Đào tạo cho hay, đợt 1, có khoảng 60% thí sinh đến trường nhập học trực tiếp. Hiện, nhà trường thông báo xét tuyển bổ sung số chỉ tiêu còn lại ở hầu hết các ngành đào tạo. Theo kế hoạch của Trường Đại học Bạc Liêu, ngày 19/9 là kết thúc xét tuyển bổ sung đợt 1, sau đó trường tiếp tục thông báo xét tuyển bổ sung đợt 2, dự kiến kéo dài hết ngày 30/9. Tuy nhiên, theo TS. Tô Vĩnh Sơn, thời điểm này có khoảng 150 thí sinh nộp hồ sơ xét tuyển. Dự đoán một số ngành sẽ khó đạt chỉ tiêu đề ra.

“Ngành Khoa học môi trường, ngành Bảo vệ thực vật, chỉ tiêu tuyển sinh là 50 sinh viên/ngành. Kết thúc xét tuyển đợt 1, ngành Bảo vệ thực vật có 6 thí sinh nhập học, ngành Khoa học môi trường có 10 thí sinh” - TS Tô Vĩnh Sơn thông tin.

Tình trạng tương tự cùng xảy ra tại Trường Đại học Tây Nguyên. Sau xét tuyển đợt 1, có khoảng hơn 1.400 thí sinh xác nhận nhập học tại trường, tương đương 60% so với chỉ tiêu được giao. Mới đây, Hội đồng Tuyển sinh Trường Đại học Tây Nguyên thông báo tiếp tục tuyển sinh chính quy đợt 3/2023 với 18 ngành. Đối chiếu giữa thông báo tuyển sinh đợt 3 với đề án tuyển sinh của Trường Đại học Tây Nguyên cho thấy, nhiều ngành có kết quả thí sinh xác nhận nhập học dưới 10 sinh viên, cá biệt một số ngành có từ 1-5 thí sinh đến nhập học, thậm chí có ngành “trắng” thí sinh.

Nguyên nhân tại sao?

Thống kê tỷ lệ thí sinh trúng tuyển nhập học trên toàn quốc theo từng lĩnh vực trong 3-5 năm gần đây cho thấy, tỷ lệ thí sinh nhập học vẫn tập trung nhiều ở các khối ngành Kinh doanh, Quản trị, Quản lý; Máy tính và Công nghệ thông tin; Kỹ thuật công nghệ; Báo chí; Luật… Trong khi đó, những lĩnh vực có tỷ lệ thí sinh trúng tuyển và nhập học thấp gồm nhóm ngành Nông Lâm Thủy sản, Khoa học cơ bản, Dịch vụ xã hội, Khoa học tự nhiên.

Thực tế cho thấy, hầu như chưa năm nào trong những năm gần đây, Trường Đại học Nông lâm (Đại học Thái Nguyên) tuyển đủ chỉ tiêu. Nhà trường đã làm tất cả những gì có thể, từ nâng cao chất lượng, đổi mới chương trình đào tạo đến các chính sách đãi ngộ, thu hút người học nhưng công tác tuyển sinh vẫn gặp khó.

“Càng những ngành truyền thống, càng khó tuyển sinh” - TS. Nguyễn Chí Hiểu - Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Nông Lâm (Đại học Thái Nguyên) phân trần. Ông cho rằng, nhiều thí sinh, phụ huynh chưa nhận thức đúng về ngành nghề thuộc lĩnh vực nông, lâm, ngư nghiệp. Không ít người cho rằng, học ngành này xong sẽ lại “chân lấm tay bùn” và khó xin việc. Tuy nhiên, nhu cầu việc làm của những ngành này rất tốt, sinh viên ra trường luôn được các doanh nghiệp “săn đón”. Có nhiều doanh nghiệp đến trường đặt vấn đề tuyển dụng lao động với mức lương khởi điểm từ 10 triệu đồng trở lên/tháng nhưng không đủ số lượng sinh viên để đáp ứng nhu cầu.

TS. Võ Thanh Hải - Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Duy Tân nhận định, một số ngành nông, lâm nghiệp, các ngành liên quan đến môi trường, khoa học cơ bản vẫn tiếp tục khó tuyển sinh và sẽ còn chật vật để tồn tại nếu không có sự can thiệp, hỗ trợ của Nhà nước. Nếu chỉ nỗ lực của cơ sở đào tạo thì khó có thể lay chuyển tình thế, nhất là trong bối cảnh cơ chế thị trường ngày càng phát triển. Nên chăng, có cơ chế Nhà nước “đặt hàng” đào tạo để sinh viên không lo đầu ra; hoặc áp dụng cơ chế giống như đào tạo sinh viên sư phạm…

PGS.TS Nguyễn Thu Thủy - Vụ trưởng Vụ Giáo dục Đại học (Bộ GD&ĐT) cho rằng, thế hệ trẻ hiện nay đôi khi khả năng chấp nhận khó khăn, rủi ro thấp hơn so với những thế hệ trước đây. Do đó, tâm lý của nhiều thí sinh khi chọn ngành đào tạo là mong muốn có nghề nghiệp không vất vả quá, có thu nhập cao và có cơ hội làm việc nhẹ nhàng hơn những lĩnh vực khác. Bên cạnh đó, ở những lĩnh vực có tỷ lệ thí sinh trúng tuyển nhập học cao có thể thấy năng lực đào tạo ở những nhóm ngành này để đáp ứng nhu cầu xã hội và số chỉ tiêu của các trường cũng lớn, nên số trúng tuyển nhiều hơn.

Tuy nhiên, có một số ngành nghề đào tạo công nghệ cao chứ không phải là tay chân thủ công như trong hình dung của nhiều thí sinh. Công nghệ cao ứng dụng trong lĩnh vực này là rất sâu; các ngành nghề đào tạo cũng đã đổi mới, ứng dụng những chương trình tiên tiến, phương pháp giảng dạy tiên tiến trên thế giới…

Theo các chuyên gia giáo dục, để hạn chế tình trạng “trắng” thí sinh tại một số ngành thì các trường đại học cần có kế hoạch truyền thông và công tác hướng nghiệp hiệu quả hơn. Việc hướng nghiệp trong bối cảnh tác động mạnh của công nghệ 4.0 phải thật sự toàn diện, đầy đủ để thí sinh và phụ huynh có nhìn nhận tích cực hơn, đầy đủ hơn về một số ngành nghề đặc thù.