6 điểm mới của Luật Phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ 2024, tổ chức, cá nhân cần lưu ý

Bổ sung hành vi bị cấm trong phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ

So với quy định tại Điều 13 Luật Phòng cháy và chữa cháy 2001 (Luật PCCC 2001) thì Điều 14 Luật Phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ 2024 (Luật PCCC và CNCH 2024, có hiệu lực thi hành từ 1/7/2025) đã bổ sung thêm một số hành vi bị cấm trong phòng cháy, chữa cháy, cứu nạn, cứu hộ.

Cụ thể, xúc phạm, đe dọa lực lượng PCCC và CNCH thực hiện nhiệm vụ; lợi dụng, lạm dụng nhiệm vụ phòng cháy chữa cháy, cứu nạn, cứu hộ để thực hiện hành vi vi phạm pháp luật, nhũng nhiễu, xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân; báo tình huống cứu nạn, cứu hộ giả. Lấn chiếm, bố trí vật cản gây cản trở hoạt động của phương tiện chữa cháy, cứu nạn, cứu hộ cơ giới. Làm giả, làm sai lệch kết quả thẩm định thiết kế về phòng cháy và chữa cháy, kết quả kiểm tra nghiệm thu về phòng cháy và chữa cháy.

Bổ sung điều kiện cơ bảo đảm bảo an toàn phòng cháy đối với nhà ở và nhà ở kết hợp kinh doanh

Để quản lý chặt chẽ đối với các loại hình nhà ở sử dụng kết hợp với sản xuất, kinh doanh, Luật PCCC và CNCH 2024 đã bổ sung quy định về điều kiện bảo đảm bảo an toàn phòng cháy đối với loại hình này.

Theo đó, tại Điều 21 Luật PCCC và CNCH 2024, nhà ở kết hợp sản xuất, kinh doanh phải bảo đảm các điều kiện an toàn về phòng cháy gồm: Các điều kiện an toàn về phòng cháy theo Điều 20 Luật PCCC và CNCH 2024; có biển cấm, biển báo, biển chỉ dẫn theo quy định; khu vực sản xuất, kinh doanh hàng hóa có nguy cơ cháy, nổ phải có giải pháp ngăn cách hoặc ngăn cháy với khu vực để ở.

Quy định cụ thể về phòng cháy chữa cháy khi sử dụng điện

Nội dung phòng cháy chữa cháy trong sử dụng điện đã được quy định tại Điều 24 Luật PCCC 2001, tuy nhiên vẫn còn mang tính khái quát, chưa rõ ràng. Do đó, Điều 24 Luật PCCC và CNCH 2024 đã sửa đổi, bổ sung cụ thể, đầy đủ hơn về trách nhiệm trong việc bảo đảm điều kiện an toàn khi sử dụng điện.

Tại Điều 24 Luật PCCC và CNCH 2024 yêu cầu cá nhân, hộ gia đình sử dụng điện phải lắp đặt, sử dụng các thiết bị điện đáp ứng tiêu chuẩn kỹ thuật và yêu cầu về an toàn điện

Cùng đó, thường xuyên thực hiện việc kiểm tra và kịp thời sửa chữa, thay thế dây dẫn điện, thiết bị điện không bảo đảm an toàn về phòng cháy; ngăn ngừa nguy cơ gây cháy, nổ do điện trong suốt quá trình sử dụng điện.

Trong khi đó, trước đây, Luật PCCC 2001 hiện hành chỉ quy định về phòng cháy trong việc sử dụng điện, thiết bị và dụng cụ điện với nội dung: Nhà máy điện, lưới điện; Thiết kế, thi công lắp đặt hệ thống điện và thiết bị điện; thiết bị, dụng cụ điện được sử dụng trong môi trường nguy hiểm về cháy, nổ; cơ quan, tổ chức và cá nhân cung ứng điện..

Bổ sung quy định về cứu nạn, cứu hộ

Hiện nay, các hoạt động liên quan đến công tác CNCH đối với sự cố, tai nạn mới chỉ được quy định trong Nghị định của Chính phủ, trong khi hoạt động CNCH có tác động trực tiếp, làm hạn chế quyền con người, quyền công dân mà theo quy định của Hiến pháp năm 2013 phải được quy định trong luật.

Chính vì thế, Luật PCCC và CNCH 2024 đã sửa đổi, bổ sung theo hướng quy định cụ thể các hoạt động CNCH đối với những sự số, tai nạn thông thường xảy ra trong đời sống hàng ngày tại Chương IV.

Các quy định về cứu nạn, cứu hộ bao gồm: Phạm vi hoạt động cứu nạn cứu hộ của lực lượng PCCC và CNCH; tổ chức cứu nạn cứu hộ; quyền và trách nhiệm của người chỉ huy cứu nạn, cứu hộ; huy động lực lượng, phương tiện, tài sản tham gia cứu nạn, cứu hộ; xây dựng, thực tập phương án CNCH của cơ quan công an, trách nhiệm cứu nạn cứu hộ,...

Các quy định này bảo đảm phù hợp với quy định của Hiến pháp năm 2013 về bảo đảm quyền con người, quyền công dân; tạo cơ sở pháp lý minh bạch trong việc xác định, phân định cụ thể những nhiệm vụ mà lực lượng chức năng được thực hiện.

Bãi bỏ một số quy định về điều kiện an toàn PCCC đối với các công trình đặc thù

So với Luật PCCC 2001, Luật PCCC và CNCH 2024 đã bãi bỏ một số quy định về điều kiện an toàn PCCC đối với các công trình đặc thù, do hiện nay đã ban hành các quy chuẩn, tiêu chuẩn kỹ thuật để áp dụng trực tiếp, bao gồm:

Phòng cháy đối với rừng. Phòng cháy đối với đặc khu kinh tế, khu công nghiệp, khu chế xuất và khu công nghệ cao. Phòng cháy trong khai thác, chế biến, sản xuất, vận chuyển, kinh doanh, sử dụng, bảo quản sản phẩm dầu mỏ, khí đốt, vật tư, hàng hoá khác có nguy hiểm về cháy, nổ.

Phòng cháy đối với công trình cao tầng, công trình trên mặt nước, công trình ngầm, đường hầm và công trình khai thác khoáng sản khác. Phòng cháy đối với chợ, trung tâm thương mại, kho tàng. Phòng cháy đối với cảng, nhà ga, bến xe.

Bổ sung quy định hoạt động khoa học công nghệ trong PCCC và CNCH

Khuyến khích, tạo điều kiện để cơ quan, tổ chức, cá nhân nghiên cứu, ứng dụng khoa học và chuyển giao công nghệ trong hoạt động phòng cháy, chữa cháy là một chính sách mới của Nhà nước trong Luật PCCC và CNCH 2024.

Hoạt động khoa học và công nghệ trong phòng cháy, chữa cháy, cứu nạn, cứu hộ bao gồm nghiên cứu cơ bản, nghiên cứu ứng dụng, phát triển công nghệ, ứng dụng công nghệ số, triển khai thực nghiệm, sản xuất thử nghiệm, chuyển giao công nghệ và các hoạt động dịch vụ khoa học và công nghệ nhằm nâng cao chất lượng công tác phòng cháy, chữa cháy, cứu nạn, cứu hộ theo quy định của pháp luật.

Theo quy định tại Điều 52 Luật PCCC và CNCH 2024 đã bổ sung quy định về chính sách ưu đãi đối với tổ chức, cá nhân tham gia hoạt động khoa học và công nghệ trong công tác phòng cháy, chữa cháy, cứu nạn, cứu hộ, hệ thống cơ sở dữ liệu về PCCC CNCH. Ưu tiên kết hợp, ứng dụng kết quả đề tài, nhiệm vụ nghiên cứu trong nước thuộc lĩnh vực phòng cháy, chữa cháy, cứu nạn, cứu hộ vào đầu tư sản xuất, phát triển công nghệ, phương tiện phòng cháy, chữa cháy, cứu nạn, cứu hộ.