Phụ nữ sinh đủ 2 con có thể được ưu tiên mua nhà ở xã hội

Quy định được đề xuất trong Dự thảo Luật Dân số mới này được xem là một trong những chính sách hỗ thiết thực, khuyến khích người dân yên tâm sinh và nuôi con trong bối cảnh hiện nay.

Theo tờ trình, trong giai đoạn 2006-2021, Việt Nam đã đạt và duy trì mức sinh thay thế (bình quân mỗi phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ có 2,1 con). Quy mô dân số năm 2024 ước đạt hơn 101 triệu người, đưa Việt Nam bước vào thời kỳ dân số vàng, mở ra nhiều cơ hội phát triển kinh tế - xã hội.

Chất lượng dân số và chỉ số phát triển con người (HDI) không ngừng cải thiện, tuổi thọ trung bình của người Việt ngày càng tăng. Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, mức sinh đang có xu hướng giảm thấp, đặc biệt ở các khu vực thành thị, nơi áp lực về kinh tế và việc làm khiến nhiều cặp vợ chồng sinh con muộn hoặc không muốn sinh thêm con.

Bộ Y tế cho biết, nguyên nhân của thực trạng này đến từ nhận thức chưa đầy đủ về công tác dân số, sự hạn chế trong truyền thông thay đổi hành vi và nguồn lực đầu tư còn thiếu. Bên cạnh đó, định kiến giới và sức ép tài chính khi sinh, nuôi con tiếp tục là rào cản khiến nhiều gia đình ngần ngại sinh đủ hai con.

Đề xuất nghỉ thai sản dài hơn, hỗ trợ tài chính, ưu tiên nhà ở xã hội

Trước bối cảnh đó, dự thảo Luật Dân số mới đưa ra nhiều chính sách khuyến khích sinh con, trong đó có 3 điểm đáng chú ý:

(1). Tăng thời gian nghỉ thai sản khi sinh con thứ hai:

• Phụ nữ được nghỉ thêm 1 tháng so với quy định hiện hành.
• Nam giới được nghỉ thêm 5 ngày làm việc khi vợ sinh con.

(2). Hỗ trợ tài chính trực tiếp cho:

• Phụ nữ dân tộc thiểu số,
• Phụ nữ sinh đủ 2 con trước 35 tuổi,
• Phụ nữ ở địa phương có mức sinh thấp.

(3). Ưu tiên mua hoặc thuê nhà ở xã hội: 

Chính sách này áp dụng cho phụ nữ sinh đủ 2 con hoặc nam giới có 2 con đẻ mà không có vợ hoặc vợ đã mất. Chính phủ sẽ quy định cụ thể nội dung và mức hỗ trợ tối thiểu, đồng thời giao chính quyền địa phương căn cứ điều kiện kinh tế - xã hội từng thời kỳ để triển khai linh hoạt.

Bộ trưởng Đào Hồng Lan cho biết, những biện pháp này không chỉ hướng tới việc duy trì mức sinh thay thế ổn định, mà còn giúp người dân có thêm niềm tin và động lực sinh con, góp phần cân bằng giữa phát triển kinh tế và ổn định dân số.

Bên cạnh khuyến khích sinh con, dự thảo luật cũng bổ sung quy định giảm thiểu tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh - một vấn đề kéo dài nhiều năm qua.

Đề nghị Quốc hội xem xét cơ chế đồng bộ

Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Văn hóa và Xã hội do Chủ nhiệm uỷ ban Nguyễn Đắc Vinh trình bày nhấn mạnh: cần bổ sung chính sách tổng thể về dân số, bao gồm nhà ở, y tế, giáo dục và an sinh xã hội để đảm bảo tính bền vững và khả thi của các biện pháp khuyến khích sinh.

Ủy ban cũng đề xuất nghiên cứu mức hỗ trợ tài chính cao hơn cho phụ nữ sinh đủ hai con trước 35 tuổi, đồng thời làm rõ tiêu chí “địa phương có mức sinh thấp”. Ngoài ra, cần rà soát Luật Nhà ở để đảm bảo tính thống nhất với quy định ưu tiên nhà ở xã hội trong Luật Dân số.

Đặc biệt, Ủy ban kiến nghị Chính phủ định kỳ công bố tình trạng mức sinh toàn quốc để các địa phương chủ động ban hành chính sách hỗ trợ phù hợp. Với những nơi mức sinh xuống quá thấp, Chính phủ cần báo cáo và đề xuất biện pháp can thiệp kịp thời với Quốc hội.

Từ ưu tiên nhà ở xã hội đến hỗ trợ tài chính, dự thảo Luật Dân số mới được kỳ vọng sẽ không chỉ là “lời kêu gọi sinh con” mà trở thành hệ thống chính sách cụ thể, thiết thực, giúp người dân yên tâm lập gia đình và nuôi dạy con cái trong giai đoạn phát triển mới.