Làm thế nào để biết bạn đang bị tổn thương gan?

Tổn thương gan là gì?

Gan là cơ quan nội tạng quan trọng thuộc hệ tiêu hóa, đảm nhận nhiều chức năng khác nhau, trong đó có 3 chức năng tiêu biểu là tiết dịch mật giúp tiêu hóa thức ăn; thanh lọc độc tố cho máu đi nuôi cơ thể và dự trữ glucose để tạo năng lượng.

Nếu vì một lý do nào đó như di truyền, nhiễm virus, nghiện bia rượu… với biểu hiện đặc trưng là sự tổn thương ở các tế bào gan sẽ hình thành bệnh lý về gan. Các tổn thương này sẽ tạo thành các dải xơ dẫn đến suy gan và nếu không được điều trị kịp thời sẽ đe dọa tính mạng người bệnh.

Những người nhiễm virus viêm gan B, virus viêm C khiến gan tổn thương và là nguyên nhân hàng đầu gây xơ gan, ung thư gan. Ngoài ra, các bệnh mạn tính như: lao, lupud ban đỏ, ung thư… cũng khiến gan tổn thương.

Dấu hiệu cho thấy gan bị tổn thương

Vàng da, vàng mắt

Vàng da, vàng mắt là dấu hiệu nhận biết bệnh gan chính xác nhất. Bilirubin là thành phần bình thường của cơ thể, chúng có màu vàng và được hình thành sau khi tế bào hồng cầu chết đi. Do bilirubin không hoà tan trong nước nên không thể đào thải qua thận, chỉ có thể chuyển hóa thành bilirubin liên hợp tại gan.

Trong trường hợp gan khỏe mạnh thì rất dễ để loại bỏ được bilirubin. Tuy nhiên, khi gan bị tổn thương nó không thể thực hiện được chức năng này nữa khiến bilirubin tích tụ lại, từ đó xuất hiện tình trạng vàng da và vàng mắt (lòng trắng mắt có màu vàng).

Bên cạnh đó, da dưới mắt cũng phản ánh tình trạng sức khỏe của con người. Nếu thấy rất khó để khỏi quầng thâm mắt và mỏi mắt thì cũng có thể là một dấu hiệu của tổn thương gan.

Xuất hiện các vết bầm tím dưới da

Người mắc bệnh gan rất dễ bị bầm tím dưới da dù chỉ là những va chạm nhẹ. Nguyên nhân dẫn đến triệu chứng này là do gan gặp vấn đề nên chậm hoặc ngừng sản xuất protein làm đông máu, khiến quá trình đông máu diễn ra chậm hơn. Đây cũng là dấu hiệu bệnh gan thường gặp và dễ nhận biết bằng mắt thường, do đó mọi người cần lưu ý theo dõi khi gặp tình trạng này thường xuyên.

Dấu sao mạch trên da

Dấu sao mạch là mạng lưới tiểu động mạch nhỏ xuất hiện ngay dưới bề mặt da. Bình thường, rất khó quan sát được những dấu mạch này. Tuy nhiên, ở bệnh nhân mắc bệnh gan thì những dấu sao này sẽ hiện rõ nét trên da đặc biệt là ở vùng tay, cổ, mặt, nửa trên của ngực.

Ngứa, mề đay, mụn nhọt

Khi chức năng gan bị suy giảm, khả năng lọc và đào thải các chất cặn bã trong cơ thể bị yếu đi và sẽ tích tụ trong cơ thể gây nóng trong, xuất hiện tình trạng ngứa da. Do đó, nếu xuất hiện tình trạng ngứa da thường xuyên, bạn nên kiểm tra lại chức năng gan.

Nhất là những người uống nhiều bia rượu, chế độ ăn không khoa học, lạm dụng thuốc,… trong khi không hề bị dị ứng hay có vấn đề về da… thì rất có thể là dấu hiệu của một lá gan không khỏe mạnh.

Sưng phù chân

Khi chức năng bị suy giảm, gan không còn khả năng điều tiết nữa, dẫn đến làm tăng áp suất lên thành mạch máu. Do nước cũng sẽ tích tụ nhiều hơn ở lòng bàn chân, không được luân chuyển gây ra tình trạng sưng phù chân. Dấu hiệu sung phù chân khá phổ biến và gặp ở hầu hết bệnh nhân.

Trướng bụng

Trướng bụng là một trong những dấu hiệu bệnh gan rõ ràng. Khi chức năng gan bị suy giảm, sẽ gây tích nước nhiều khiến bụng sưng phồng. Ngoài ra, nó còn gây áp lực lên các cơ của vùng bụng, gây ra tình trạng khó thở.

Mệt mỏi, chán ăn

Tổn thương gan thường diễn biến âm thầm, triệu chứng bệnh không rõ ràng, mơ hồ và dễ nhầm với các bệnh lý khác. Các triệu chứng bệnh thường gặp trong giai đoạn cấp tính có thể bao gồm: ăn không ngon, mất cảm giác thèm ăn. Đây là một trong những dấu hiệu đầu tiên khi gan bị tổn thương.

Nguyên nhân là liên quan đến việc sản xuất và bài tiết mật của gan. Mật giúp nhũ hóa và cắt nhỏ chất béo giúp chúng có thể được tiêu hóa. Khi gan gặp vấn đề, chức năng này sẽ bị ảnh hưởng. Bất kì tổn thương nào ở gan đều dẫn đến ứ đọng chất độc trong cơ thể, làm ảnh hưởng đến cảm giác ăn uống. Tệ hơn, nó còn ức chế sự hấp thu vitamin và khoáng chất, khiến cơ thể ốm yếu và suy nhược.

Mất phương hướng, đãng trí

Khi gan hoạt động kém đi, không thể loại bỏ hết các độc tố trước khi đổ vào máu, các độc tố (đặc biệt là amoniac) có thể tấn công vào hệ thống thần kinh, dẫn đến sự thay đổi về hành vi và trạng thái tinh thần. Các biểu hiện bao gồm: Dễ xúc động, tâm trạng thất thường, giảm khả năng tập trung và tư duy, lơ mơ, trí nhớ kém, mất trí, mất nhận thức về phương hướng, ngất lịm, hôn mê sâu…Các triệu chứng sẽ nghiêm trọng hơn theo từng cấp độ của bệnh.

Đau hạ sườn phải

Triệu chứng đau hạ sườn phải cũng là một dấu hiệu sớm của bệnh gan. Cơn đau âm ỉ, đau một chỗ, sau ngày càng tăng và có thể lan sang bên phải. Đặc biệt, một vài trường hợp, sau khi ăn đồ có hàm lượng dầu mỡ cao thì càng đau dữ dội hơn.

Hơi thở có mùi

Hơi thở "có mùi" cũng có thể là một dấu hiệu của tổn thương gan. Vì nếu gan không hoạt động tốt thì miệng thường có mùi. Tình trạng này là do cơ thể sản sinh quá nhiều ammonia.

Màu phân và nước tiểu có sự thay đổi

Thỉnh thoảng, màu sắc của nước tiểu và phân sẽ thay đổi tùy thuộc vào những gì bạn đã ăn hoặc uống. Tuy nhiên, nếu nước tiểu của bạn chuyển sang màu vàng nhạt, phân cũng trở nên nhạt màu hơn trong một thời gian dài thì bạn có thể bị bệnh gan.

Một trong những chức năng chính của gan là phân hủy bilirubin và tạo điều kiện cho việc loại bỏ nó khỏi cơ thể thông qua phân. Màu nâu của phân là do bilirubin.

Trong trường hợp gan không thể phân hủy bilirubin, hợp chất này sẽ được chuyển đến thận và bị bài tiết qua đường tiểu. Điều này khiến cho nước tiểu chuyển sang màu vàng đậm trong khi phân mất màu nâu sẫm.

Một số triệu chứng khác

Ngoài ra, lưu ý phát hiện sớm những triệu chứng sau có thể giúp phát hiện bệnh lý gan như: Thể trọng giảm sút, chảy máu chân răng, chảy máu cam; da nổi mẩm hoặc xuất huyết, bầm tìm…. Đối với nữ giới thì thường có kinh nguyệt quá nhiều, ở nam giới có hiện tượng vú nở to, bị trở ngại về tình dục…

Màu sắc và hình dạng móng tay cũng có thể chỉ ra bạn mắc bệnh gan hay không. Nếu móng tay cong, màu trắng có nghĩa là bạn có nguy cơ mắc bệnh gan và cần kiểm tra ngay.

Người bệnh cần khám ngay khi có các biểu hiện của rối loạn chức năng gan bao gồm: Người mệt mỏi, sụt cân, biểu hiện vàng da, phân và nước tiểu sậm màu, nôn hoặc buồn nôn, tiêu chảy, đau bụng... Khi khám bệnh, bác sĩ có thể khám lâm sàng và thực hiện các xét nghiệm kiểm tra chức năng gan.