Hệ lụy khi khen ngợi trẻ không đúng cách
Khen ngợi trẻ là hành động tốt mà cha mẹ nào cũng cần thực hiện thường xuyên. Nhưng khen ngợi trẻ thế nào để không làm mất đi động lực cố gắng của trẻ?
- 5 câu nói đứa trẻ nào cũng mong được nghe từ bố mẹ
- Giao tiếp cùng con: 7 câu nói gây tổn thương đến trẻ
Khen ngợi là một trong những cách xây dựng sự tự tin cho trẻ. Tuy nhiên, nhiều trường hợp có thể khiến những lời khen ngợi phản tác dụng. Về vấn đề này, nhà nghiên cứu về phương pháp giáo dục Montessori có tên Hanako Shimamura và Reggio Emilia có những chia sẻ sau đây.
Cha mẹ thường dành những “lời có cánh” cho con như: “Con làm giỏi quá”, “Con thật tuyệt vời”, “Con là một đứa trẻ tài năng”... Những câu này có vẻ tích cực, mang lại sự tự tin cho trẻ nhưng trên thực tế nó không quá tác động tích cực tới sự phát triển của trẻ.
Tại sao việc khen ngợi bằng những câu như “con thật tuyệt vời” hay “con thật thông minh” lại dẫn đến kết quả không tốt? Theo các chuyên gia, có 3 kiểu lời khen như sau:
Lời khen mang tính chiếu lệ: Khen ngợi một cách hời hợt, không có chi tiết rõ ràng về những điểm tốt của người đó. Lời khen này thường có những cụm từ như: “thật tuyệt vời”, “làm tốt lắm”...
Lời khen tập trung vào con người: Khen ngợi tính cách của ai đó, đặc điểm bên ngoài, khả năng, ngoại hình bằng những cụm từ như: “thật tốt bụng”, “thật thông minh”, “thật dễ thương”...
Lời khen nhắm vào trọng tâm: Khen ngợi những người tập trung vào nỗ lực, thường gồm những câu nói như: “bạn đã làm việc chăm chỉ tới tận cùng”, “nỗ lực của bạn đáng được ghi nhận”…
Theo đó, lời khen mang tính chiếu lệ và lời khen tập trung vào con người thường cho thấy sự tác động không tốt khi bị lạm dụng. Những hệ quả khi cha mẹ lạm dụng 2 kiểu lời khen đó là:
Trẻ nghiện khen ngợi
Khen ngợi quá nhiều khiến trẻ nghiện khen ngợi. Nếu làm một việc gì mà không được khen, trẻ sẽ kém tự tin. Dần dần, trẻ chỉ có thể tìm thấy giá trị của bản thân thông qua sự chấp thuận từ bên ngoài.
Một tác động khác lên trẻ khi được khen ngợi quá nhiều là khiến mong muốn được công nhận của trẻ quá mạnh mẽ. Nếu không nhận được lời khen từ cha mẹ, trẻ dễ gắt gỏng và lo lắng.
Trẻ dần mất hứng thú
Nếu trẻ thường xuyên được khen “con giỏi việc gì đó” hoặc “điều đó thật tuyệt vời”, trẻ sẽ cảm thấy vui khi được khen và sẽ bắt đầu nghĩ nên làm gì để tiếp tục được khen. Kết quả là trẻ làm mọi việc chỉ để được khen ngợi và không nhận ra ý nghĩa thực sự.
Trẻ ngại thử thách
Ngay cả người lớn cũng có thể cảm thấy quá nhiều áp lực khi mọi người xung quanh khen ngợi họ làm rất tốt. Điều này cũng tương tự xảy ra với trẻ em. Trẻ có xu hướng lo sợ bị người khác đánh giá, dần ngần ngại trước những thử thách mới để tránh bị thất bại. Nếu trẻ liên tục được khen thông minh, chúng sẽ cảm thấy bị áp lực và nghĩ rằng nếu mình mắc lỗi, hình tượng thông minh sẽ bị phá hủy. Vì thế, trẻ sẽ cố gắng bảo vệ mình khỏi sự phán xét của những người xung quanh bằng cách đưa ra rất nhiều lý do.
Trẻ thiếu động lực
Nếu trẻ được khen ngợi kể cả khi không được nỗ lực thì chúng sẽ dần tin rằng mình không cần học tập chăm chỉ, không cảm thấy phải nỗ lực để đạt được điều gì đó. Từ đó, trẻ sẽ thiếu đi mục tiêu để trở nên tốt hơn, dễ chán nản và bỏ cuộc.
-
Biến tấu với những cách pha nước chấm gà luộc thơm ngon - Nếu bố mẹ hay nói những câu “cửa miệng” này thì cần bỏ ngay
- Mẹo phòng thân khi ra đường chị em phụ nữ cần biết
- Những thực phẩm không nên cho trẻ ăn dặm
- Cách tẩy vết mực cứng đầu trên bàn ghế gỗ
- Có nên cho con ra ngủ riêng hay không và khi nào nên làm vậy?
