Vì sao làm mãi vẫn hết tiền? Chuyên gia tài chính chỉ ra 3 tư duy sai lầm về tiết kiệm

Chia sẻ với Tiếp thị & Gia đình, bà Hoa Cherry Nguyễn – Cố vấn tài chính tại Hub Đồng Hành (thuộc FIDT – Công ty CP Tư vấn đầu tư và Quản lý tài sản) cho biết nhiều người trẻ hiện nay dù có thu nhập ổn định, thậm chí khá cao, vẫn luôn trong tình trạng “vừa nhận lương đã hết tiền”.

Họ làm việc chăm chỉ, chi tiêu không phung phí, nhưng cuối tháng vẫn không thể để dành được đồng nào. Vấn đề không nằm ở mức thu nhập, mà nằm ở tư duy và cách quản lý tiền bạc.

Sau nhiều năm đồng hành cùng các gia đình trẻ tại thành phố lớn, chuyên gia chỉ ra ba sai lầm phổ biến nhất khiến nhiều người không bao giờ tiết kiệm thành công, trong đó có một sai lầm tưởng chừng vô hại nhưng lại âm thầm “bào mòn” khả năng tích lũy của họ.

Sai lầm 1: Coi tiết kiệm là khoản “để dành sau khi tiêu”

Đây là tư duy tài chính sai lầm phổ biến nhất. Nhiều người vẫn thường nhận lương, lên kế hoạch chi tiêu cho tất cả các khoản – từ hóa đơn, ăn uống, giải trí – rồi mới tự nhủ “cuối tháng còn dư bao nhiêu thì gửi tiết kiệm”.

Thực tế cho thấy, cách làm này hầu như không hiệu quả. Tâm lý con người luôn có xu hướng chi tiêu theo số tiền có sẵn. Một thống kê gần đây chỉ ra rằng 68% người Việt tiêu hết lương ngay trong tuần đầu tiên của tháng, dẫn đến vòng luẩn quẩn: làm việc vất vả, chi tiêu, rồi lại trắng tay mà không biết tiền đã “bốc hơi” đi đâu.

Giải pháp

Hãy đảo ngược quy trình. Thay vì “Tiêu dùng → Tiết kiệm”, hãy áp dụng nguyên tắc “trả cho bản thân trước”. Ngay khi nhận lương, hãy trích trước một khoản cố định (theo quy tắc 50/30/20, nên dành 20% thu nhập) và chuyển vào tài khoản riêng.

Hãy xem khoản tiết kiệm đó như một hóa đơn bắt buộc, tương tự tiền nhà hay điện nước. Chỉ sau khi “trả cho tương lai của mình”, phần còn lại mới được dùng để chi tiêu.

Sai lầm 2: Để tiền tiết kiệm “ngủ yên” trong ngân hàng

Sau khi vượt qua rào cản đầu tiên, nhiều người tin rằng chỉ cần gửi tiền vào ngân hàng là đã “an toàn”. Tuy nhiên, theo chuyên gia, sự an tâm này đôi khi lại đánh đổi bằng việc mất giá trị tài sản theo thời gian.

Lạm phát được ví như “kẻ trộm thầm lặng”, âm thầm bào mòn sức mua của đồng tiền. Trong khi đó, lãi suất tiết kiệm hiện nay thường không đủ để bù đắp tốc độ mất giá ấy.

Nói cách khác, tiền nằm im trong ngân hàng đồng nghĩa với việc tài sản thực tế của bạn đang giảm dần mỗi ngày.

Giải pháp

Tiết kiệm chỉ là bước khởi đầu, không phải đích đến. Khi đã có nền tảng an toàn, mỗi người nên tìm hiểu và lên kế hoạch đầu tư để đồng tiền sinh lời,  chẳng hạn qua chứng chỉ quỹ, cổ phiếu, hoặc bất động sản. Đầu tư giúp tiền tăng trưởng, bảo toàn giá trị trước lạm phát và mở ra cơ hội tích lũy bền vững.

Sai lầm 3: Đánh đồng tiết kiệm với quỹ dự phòng rủi ro

Đây là sai lầm “chí mạng” khiến nhiều người mãi không thể tích lũy được. Khi gặp biến cố bất ngờ như người thân cần giúp đỡ, xe hỏng, hay hóa đơn y tế phát sinh, họ thường buộc phải dùng chính khoản tiết kiệm đã vất vả dành dụm. Cứ như vậy, vòng lặp “tiết kiệm rồi lại tiêu hết” cứ lặp lại không hồi kết, khiến mọi nỗ lực trở nên vô nghĩa.

Giải pháp

Cần tách bạch rõ ràng giữa hai khái niệm: Quỹ dự phòng rủi ro và Quỹ tiết kiệm đầu tư.

Quỹ dự phòng rủi ro (quỹ khẩn cấp): Đây là “tấm đệm an toàn” cho mọi biến cố. Quỹ này nên tương đương 3–6 tháng chi phí sinh hoạt thiết yếu và được gửi ở nơi dễ rút (như tài khoản tiết kiệm ngắn hạn). Mục tiêu duy nhất của quỹ này là bảo vệ tài chính trước rủi ro bất ngờ. Tuyệt đối không dùng quỹ này cho mục đích khác.

Quỹ tiết kiệm đầu tư: Sau khi đã xây dựng được quỹ dự phòng, phần tiền tiết kiệm còn lại nên được dùng cho các mục tiêu dài hạn như mua nhà, du học cho con hay nghỉ hưu. Đây là nguồn vốn cần được đầu tư sinh lời, không nên “ngủ yên” trong tài khoản.

Tình trạng “kiếm bao nhiêu tiêu cũng hết” không phải là điều không thể thay đổi. Điều quan trọng là nhận diện đúng vấn đề và điều chỉnh tư duy về tiền bạc.

Khi biết tách bạch giữa chi tiêu, tiết kiệm và đầu tư, đồng thời duy trì kỷ luật tài chính, mỗi người hoàn toàn có thể chủ động tạo ra sự an toàn và tăng trưởng bền vững cho tương lai của mình.