Đồ gia dụng thông minh: Có thật sự giúp tiết kiệm hay chỉ là trào lưu?

Khi căn bếp trở thành “trạm công nghệ”

Những năm gần đây, cụm từ “nhà thông minh” và “đồ gia dụng thông minh” trở thành xu hướng tiêu dùng nổi bật tại các đô thị Việt Nam. Từ robot hút bụi, nồi chiên không dầu đến máy lọc không khí, mọi thiết bị đều được quảng cáo là “giúp tiết kiệm thời gian, điện năng và công sức”. Nhưng thực tế, chúng có thật sự mang lại hiệu quả đó?

Theo số liệu từ YouNet ECI, trong năm 2024, nhóm đồ gia dụng - công nghệ có mức tăng 41% (trong bối cảnh các ngành hàng trên thương mại điện tử tăng trưởng). Đặc biệt, nồi chiên không dầu, robot hút bụi, máy rửa bát... là những sản phẩm “cháy hàng” mỗi mùa khuyến mãi.

Chị Minh Trang (32 tuổi, Hà Nội) chia sẻ: “Tôi mua robot hút bụi vì nghe nói tiết kiệm thời gian dọn dẹp. Tuy nhiên, máy cũng không thần thánh như chúng ta vẫn nghĩ, bởi dù đỡ vất vả hơn nhưng tôi vẫn phải quét dọn lại ở những góc nhỏ".

Thực tế, không ít người tiêu dùng như chị Trang chọn mua sản phẩm vì yếu tố tiện lợi trước mắt hơn là hiệu quả tài chính dài hạn. Một chiếc robot hút bụi trung bình giá 5-10 triệu đồng, nồi chiên không dầu từ 2-4 triệu đồng, máy lọc không khí khoảng 5-8 triệu đồng... Đây đều là những mức đầu tư không nhỏ so với thu nhập trung bình của nhiều gia đình Việt.

Tiết kiệm thật hay “ảo”?

Khái niệm “tiết kiệm” trong đồ gia dụng thông minh cần được hiểu đúng. Các thiết bị này không phải lúc nào cũng giúp giảm chi phí ngay lập tức. Nhiều sản phẩm tiêu thụ điện năng cao, chi phí bảo trì tốn kém. Tuy nhiên, chúng có thể tiết kiệm thời gian và nâng cao chất lượng sống nếu được sử dụng đúng cách.

Chẳng hạn, nồi chiên không dầu có thể giúp giảm lượng dầu mỡ, bảo vệ sức khỏe. Nhưng nếu người dùng nấu nhiều lần trong ngày, thời gian làm nóng và tiêu thụ điện tổng cộng có thể không hề “tiết kiệm” như quảng cáo. Tương tự, robot hút bụi có thể hoạt động tự động nhưng nếu không bảo dưỡng định kỳ, chi phí thay linh kiện sẽ tăng đáng kể.

Tuy nhiên, việc tiết kiệm ở đây có thể hiểu trên nhiều khía cạnh. Không nhiều người dùng đánh giá đồ gia dụng thông minh giúp họ tiết kiệm chi phí thực tế, họ cho rằng lợi ích lớn nhất là tiết kiệm thời gian và giảm gánh nặng việc nhà.

Điều đó cho thấy: “tiết kiệm” ở đây không chỉ là tiền bạc, mà còn là sức lực và tinh thần.

Lựa chọn phù hợp, không chạy theo trào lưu

Dù còn tranh cãi, không thể phủ nhận đồ gia dụng thông minh đang thay đổi cách nhiều gia đình Việt quản lý cuộc sống. Với phụ nữ hiện đại, đặc biệt là các mẹ bỉm sữa hoặc người đi làm bận rộn, việc có một “trợ lý công nghệ” như robot hút bụi hay máy rửa bát giúp giảm đáng kể khối lượng công việc nhà.

Chị Khánh Linh (Bắc Ninh) kể: “Trước đây mỗi ngày tôi mất gần một tiếng để rửa bát, dọn bếp. Từ khi dùng máy rửa bát, tôi có thêm thời gian chơi với con. Tính ra giá trị thời gian đó còn quý hơn tiền điện".

Tự nhận bản thân từng mắc chứng "fomo", thấy ai review gì cũng mua dù cần hay không, chị Khánh Linh gợi ý người tiêu dùng nên xem xét 3 yếu tố trước khi mua: nhu cầu thực tế, hiệu suất sử dụng và chi phí bảo trì. Một chiếc máy rửa bát chỉ phát huy hiệu quả nếu gia đình đông người hoặc có con nhỏ; trong khi nồi chiên không dầu phù hợp cho người bận rộn, ít nấu nướng cầu kỳ.

Tiêu dùng thông minh không phải là mua đồ công nghệ cao, mà là biết chọn sản phẩm phù hợp với lối sống và khả năng tài chính của mình. Bởi đồ gia dụng thông minh không phải “phép màu” tiết kiệm, mà là công cụ giúp con người sống tiện nghi và cân bằng hơn.

Khi người tiêu dùng hiểu rõ giá trị thực và sử dụng hợp lý, công nghệ sẽ thực sự trở thành người bạn đồng hành của gia đình Việt hiện đại, chứ không phải gánh nặng tài chính trong căn bếp.