Bóc trần 7 chiêu trò lừa đảo tiền ảo khiến nhà đầu tư Việt sập bẫy

Vài năm trở lại đây, làn sóng đầu tư tiền ảo lan nhanh trong cộng đồng, đặc biệt tại Việt Nam - nơi được xem là một trong những thị trường crypto năng động nhất khu vực.

Nổi bật gần đây là vụ việc của AntEx và Shark Bình, dự án từng được quảng bá rầm rộ là “hệ sinh thái tài chính phi tập trung đầu tiên của Việt Nam”, phát hành hơn 33,2 tỷ token cho khoảng 30.000 nhà đầu tư, thu về 4,5 triệu USDT (tương đương 100 tỷ đồng).

Thế nhưng, kết quả điều tra ban đầu cho thấy dòng tiền bị rút về ví riêng, không kiểm toán, không giám sát. Vụ AntEx không chỉ là một “cú ngã” tài chính, mà còn là lời cảnh tỉnh về khoảng trống pháp lý, nhận thức và an toàn an ninh mạng trong thời đại tài sản số.

7 mô hình lừa đảo tiền số phổ biến tại Việt Nam

Thạc sĩ Phạm Văn Cường - Chuyên gia phòng chống tội phạm tham nhũng, rửa tiền và tội phạm mạng cho biết:
"Thống kê của A05 - Bộ Công an cho thấy 90% các vụ lừa đảo tiền ảo bắt nguồn từ lòng tham và sự thiếu hiểu biết của người tham gia. Phần lớn nạn nhân bị cuốn vào những lời mời gọi 'lợi nhuận cao, rủi ro thấp' hoặc dễ dàng chia sẻ thông tin bảo mật ví tiền của mình trên các đường link giả mạo.

Trong đó, theo ông Cường, hiện tại có 7 mô hình lừa đảo tiền ảo đang hoạt động phổ biến tại Việt Nam, bao gồm:

Ponzi token

Đây là mô hình lừa đảo phổ biến nhất, hoạt động theo cơ chế “người sau nuôi người trước”. Tội phạm phát hành token nội bộ, trả thưởng theo tầng, hứa hẹn lãi 20-30%/tháng. Khi dòng tiền mới dừng, toàn hệ thống sụp đổ chỉ trong vài giờ.

Nhận diện: Không có sản phẩm thật, lợi nhuận cao vô lý, chỉ khuyến khích “mời thêm người - hưởng hoa hồng”.

Sàn giao dịch ảo

Nhiều sàn giả mạo giao diện Binance, Bybit nhưng thực chất không kết nối blockchain thật. Người dùng nạp tiền thật nhưng chỉ nhìn thấy “lợi nhuận ảo”. Khi rút tiền, hệ thống viện lý do “phí xác minh” hoặc “chứng minh nguồn vốn”.

Nhận diện: Nạp qua tài khoản cá nhân, không có pháp nhân rõ ràng, lãi cố định phi lý.

DeFi lending trá hình

Các nền tảng DeFi giả mạo mượn danh “gửi tiết kiệm, staking lãi cao” với 25%/tháng nhưng token do chính họ phát hành không niêm yết, không kiểm toán. Khi giá sụp, nhà đầu tư không thể đòi lại tiền.

Nhận diện: Không có Audit, không công bố ví tổng, token không được sàn lớn ghi nhận.

Airdrop giả

Theo Cục A05, chỉ riêng quý II/2025, thiệt hại hơn 30 tỷ đồng từ hình thức này. Trong đó, người dùng nhận link “nhận token miễn phí”, rồi nhập seed phrase hoặc kết nối ví. Chỉ vài giây sau, toàn bộ tài sản trong ví bị rút sạch. 

Nhận diện: Link lạ, tên miền giả, yêu cầu nhập khóa ví hoặc cấp quyền “approve unlimited”.

Rug Pull

Tội phạm tạo dự án, phát hành token, “bơm giá” bằng truyền thông và cộng đồng ảo. Khi đạt đỉnh, họ bán tháo rồi biến mất. Token từ 10 USD rơi về 0,001 USD chỉ sau vài giờ.

Nhận diện: Đội ngũ ẩn danh, whitepaper sơ sài, thanh khoản thấp nhưng giá tăng đột biến.

Lợi dụng người nổi tiếng

Mô hình AntEx là ví dụ điển hình. Dự án khoác áo hợp pháp bằng hình ảnh doanh nhân, nghệ sĩ, KOL để tạo niềm tin. Nhà đầu tư vì tin vào danh tiếng mà bỏ qua kiểm tra kỹ thuật, Audit hay ví tổng.

Nhận diện: Dự án gắn với người nổi tiếng nhưng thiếu xác nhận pháp lý, không minh bạch tài chính.

Ứng dụng ví giả

Tháng 8/2025, Cục A05 ghi nhận 30.000 lượt tải ví giả, gây thiệt hại hàng chục tỷ đồng. Các ví lạnh giả mạo Ledger, Trust Wallet tràn ngập trên kho ứng dụng. Khi người dùng nhập seed phrase, toàn bộ tài sản bị đánh cắp.

Nhận diện: Ứng dụng không chính chủ, yêu cầu nhập khóa ví hoặc seed phrase ngay khi cài đặt.

An toàn tài sản số bắt đầu từ nhận thức

Theo Thạc sĩ Phạm Văn Cường, vụ AntEx là lời cảnh tỉnh mạnh mẽ cho cả cơ quan quản lý lẫn nhà đầu tư cá nhân trong kỷ nguyên tài sản số. Ông khuyến nghị nhà đầu tư nên sáng suốt:

• Không tham gia dự án cam kết lợi nhuận cao.

• Không nhập seed phrase hoặc khóa ví trên bất kỳ đường link nào.

• Chỉ giao dịch trên sàn được cấp phép hoặc có uy tín quốc tế.

• Khi phát hiện lừa đảo, lưu toàn bộ dữ liệu giao dịch và trình báo ngay cơ quan công an.

“Trong thế giới ảo, tỉnh táo là tường lửa mạnh nhất, hiểu biết là khóa ví an toàn nhất và pháp luật là hàng rào cuối cùng bảo vệ niềm tin số của quốc gia", ông Cường nhấn mạnh thêm.