Từ vụ TikToker gây tranh cãi với clip review 'cao ngựa cho trẻ 6 tháng tuổi': Đâu là ranh giới giữa hợp pháp và đạo đức?

Khi trẻ sơ sinh thành công cụ quảng bá bất đắc dĩ

Tài khoản TikTok "Mẹ Cua Cốm" – với hơn 307.000 người theo dõi – nổi lên từ những clip nấu ăn, chia sẻ về ẩm thực trong khoảng vài năm trở lại đây. Tuy nhiên, đoạn clip review cao ngựa – vốn là sản phẩm có thành phần từ động vật, được cho là giúp tăng sức đề kháng – đã tạo nên làn sóng gây tranh cãi.

Theo đó, trong clip review cao ngựa trên trang Facebook 240 nghìn người theo dõi, Mẹ Cua Cốm nói đối tượng sử dụng gồm em bé từ 6 tháng tuổi trở lên, người già, mẹ bầu,... với những công dụng như “chữa đau nhức, loãng xương, thiếu hụt canxi”. 

Cô cũng hướng dẫn cách sử dụng: “Đối với người lớn thì 1 miếng này các bác ăn cho em trong vòng 30 ngày tức là trong vòng 1 tháng, còn với trẻ em thì mỗi 1 lần nấu cháo mình chỉ cho 1 chút xíu thôi bằng cái hạt đậu thôi các bác là được rồi nha”.

Một số ý kiến đồng tình, cho rằng có thể sử dụng song nhiều cư dân mạng lại không tán thành, hoài nghi về tính chính xác, độ tin cậy của thông tin "trẻ em từ 6 tháng tuổi trở lên có thể sử dụng được cao ngựa".

Dư luận đặt câu hỏi: Nếu đây là quảng cáo, liệu có vi phạm Luật Quảng cáo? Nếu chỉ là chia sẻ kinh nghiệm, có đang dẫn dắt sai lệch cho hàng nghìn bà mẹ trẻ đang loay hoay tìm cách chăm con?

Review hay quảng cáo trá hình?

Từ năm 2022, Bộ Thông tin và Truyền thông đã đưa ra khuyến cáo mạnh mẽ về tình trạng “quảng cáo không gắn mác” trên nền tảng mạng xã hội, nhất là TikTok, YouTube, Facebook. Theo Luật Quảng cáo (sửa đổi, bổ sung năm 2025), hành vi “giới thiệu sản phẩm kèm link mua hàng, mã giảm giá, hoặc sử dụng hình ảnh người dùng thật để chứng thực mà không ghi rõ là quảng cáo” có thể bị xử phạt hành chính lên đến 60 triệu đồng đối với cá nhân và 100 triệu đồng với tổ chức.

Vấn đề càng trở nên nhạy cảm khi đối tượng trong video là trẻ sơ sinh – nhóm đối tượng đặc biệt cần được bảo vệ theo Luật Trẻ em 2016. Trong trường hợp cha mẹ cố ý sử dụng hình ảnh con vì mục đích thương mại, không loại trừ khả năng bị xem xét trách nhiệm dân sự nếu gây ảnh hưởng đến sức khỏe hoặc danh dự của trẻ sau này.

Không gian ảo – hậu quả thật

Trong một khảo sát của Nielsen Việt Nam năm 2024, có tới 41% phụ huynh trẻ dưới 35 tuổi thừa nhận họ từng mua sản phẩm chăm con vì “một KOL mẹ bỉm giới thiệu”. Những người làm nội dung vì vậy có ảnh hưởng cực lớn đến hành vi tiêu dùng, đặc biệt là trong lĩnh vực sức khỏe – dinh dưỡng trẻ nhỏ.

Tuy nhiên, không phải ai cũng có kiến thức y khoa, dược lý, hoặc hiểu rõ luật pháp. Không ít trường hợp các mẹ bỉm làm nội dung "chia sẻ thật lòng", nhưng thực chất đang vô tình vi phạm quy định về quảng cáo sản phẩm chức năng, thực phẩm bổ sung hoặc y tế. Việc “review” – dù không nhận tiền – nhưng có yếu tố hưởng lợi (nhận sản phẩm, nhận mã khuyến mãi, nhận tài trợ...) đều có thể bị coi là quảng cáo trá hình.

Mẹ bỉm trở thành KOL không sai. Muốn chia sẻ hành trình chăm con, trải nghiệm làm mẹ – càng đáng trân trọng. Nhưng để không bước qua lằn ranh đạo đức và pháp lý, người sáng tạo nội dung cần tỉnh táo và có trách nhiệm với từng sản phẩm mình giới thiệu, từng hình ảnh của con mình đăng tải.

Một chiếc video dễ thương có thể lan toả yêu thương. Nhưng một lời khuyên sai lầm – nhất là với trẻ sơ sinh – có thể dẫn đến hậu quả khó lường. Trong thế giới mạng xã hội, tự do đi cùng với trách nhiệm, và điều này càng quan trọng hơn bao giờ hết khi ta là… cha mẹ.