Thanh tra Giám sát NHNN kiến nghị gì sau khi thanh tra KienlongBank chi nhánh Đông Sài Gòn?

Dư nợ tăng đột biến, nhiều vi phạm trong cấp tín dụng

Ngân hàng TMCP Kiên Long (KienlongBank– mã chứng khoán: KLB), chi nhánh Đông Sài Gòn (trước đây tên gọi cũ là KienlongBank Cần Giờ) được Sở Kế hoạch và Đầu tư TP HCM cấp đăng ký kinh doanh lần đầu ngày 13/9/2018, đăng ký thay đổi lần 2 ngày 14/4/2023, đăng ký thay đổi lần 3 ngày 13/3/2024.

Trụ sở chính hiện tại của chi nhánh là: 22 ấp Đông, xã Thới Tam Thôn, huyện Hóc Môn, TP HCM. Giám đốc chi nhánh kiêm người đại diện theo pháp luật là ông Nguyễn Vũ Phi Long.

Mới đây, Cơ quan Thanh tra, Giám sát ngân hàng thuộc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) chi nhánh TP HCM đã công bố kết luận thanh tra đối với Ngân hàng TMCP Kiên Long, chi nhánh Đông Sài Gòn. Kết luận chỉ ra nhiều vi phạm liên quan đến hoạt động cấp tín dụng và quản lý tài sản của KienlongBank Đông Sài Gòn.

Theo kết quả thanh tra, hoạt động huy động vốn từ tiền gửi tại KienlongBank Đông Sài Gòn trong năm 2023 đã đạt mức thấp. Tuy nhiên, dư nợ cho vay lại có sự tăng mạnh trong những năm gần đây, đặc biệt là trong năm 2021 và 2022, chủ yếu do một khoản vay lớn phát sinh từ 1 khách hàng trong năm 2021. Tính đến ngày 30/11/2023, dư nợ cho vay tiếp tục tăng đột biến, chủ yếu đến từ khoản vay phát sinh thêm của 1 khách hàng.

Đáng chú ý, cơ quan thanh tra cho biết có sự chênh lệch lớn và mất cân đối giữa nguồn vốn huy động và dư nợ cho vay của ngân hàng.

Bên cạnh đó, kết quả thanh tra cũng đã chỉ ra nhiều vi phạm, tiềm ẩn rủi ro trong hoạt động cấp tín dụng tại KienlongBank chi nhánh Đông Sài Gòn. Theo đó, KienlongBank Đông Sài Gòn đã cấp tín dụng cho các khách hàng không đáp ứng đủ điều kiện vay vốn, và quá trình thẩm định, xét duyệt cấp bảo lãnh chưa thực sự chặt chẽ và đầy đủ.

Hơn nữa, việc kiểm tra và sử dụng tiền vay cũng không được thực hiện đúng quy định. Thậm chí, công tác phân loại nợ và trích lập dự phòng rủi ro của ngân hàng cũng không đúng theo quy định của pháp luật. Đồng thời, tồn tại về định giá tài sản đảm bảo, về sửa đổi bổ sung hợp đồng thế chấp.

Đáng nói, việc cấp tín dụng tập trung vào một số ít khách hàng khiến cho ngân hàng dễ rơi vào rủi ro tín dụng lớn, là hệ quả của những vi phạm, tồn tại về thẩm định và quyết định cấp tín dụng, về kiểm tra sử dụng tiền vay. Những vi phạm này tiềm ẩn những rủi ro lớn đối với sự ổn định của ngân hàng.

Ngoài ra, KienlongBank Đông Sài Gòn chưa thu thập đầy đủ hồ sơ, chưa tuân thủ về trạng thái ngoại hối theo quy định nội bộ của KienlongBank.

Cơ quan Thanh tra, Giám sát NHNN chi nhánh TP HCM đã xác định trách nhiệm của những vi phạm nêu trên thuộc về một số cá nhân tại các đơn vị phòng ban của KienlongBank Đông Sài Gòn và Hội sở chính của ngân hàng. Các cá nhân này đã vi phạm quy trình cấp tín dụng, kiểm tra và quyết định cấp bảo lãnh cho các khách hàng không đủ điều kiện.

Do đó, Thanh tra, Giám sát NHNN chi nhánh TP Hồ Chí Minh đã quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với ngân hàng này, đồng thời chuyển hồ sơ đến các cơ quan có thẩm quyền để tiếp tục xử lý. Các lỗi bị phát hiện bao gồm việc cấp tín dụng cho tổ chức không đủ điều kiện và phân loại tài sản có không đúng quy định.

Kiến nghị rà soát toàn hệ thống liên quan đến 3 dự án

Trên cơ sở chức năng, nhiệm vụ được giao, Thanh tra, Giám sát ngân hàng kiến nghị Ban Kiểm soát, Hội đồng quản trị, Ban Điều hành KienlongBank tổ chức kiểm điểm, xác định, xử lý trách nhiệm đối với tập thể, các nhân có liên quan đến các vi phạm, tồn tại về thẩm định, xét duyệt cấp tín dụng, phân loại nợ thuộc trách nhiệm của các Phòng/Ban/Hội đồng tín dụng thuộc Hội sở KienlongBank. Đồng thời chỉ đạo KienlongBank chi nhánh Đông Sài Gòn thực hiện việc xử lý, chấn chỉnh, kiểm điểm, xác định trách nhiệm đối với các tập thể, cá nhân có liên quan đến các vi phạm, tồn tại đã được nêu.

Đặc biệt, Cơ quan Thanh tra Giám sát NHNN chi nhánh TP HCM đã kiến nghị chỉ đạo ngân hàng thực hiện rà soát toàn bộ hệ thống KienlongBank, đặc biệt là những khách hàng có dư nợ cấp tín dụng tại ngân hàng, liên quan đến các công trình, dự án thành phần thuộc 3 dự án cụ thể. Mục đích của việc rà soát là để đánh giá thực chất về tính pháp lý, khả thi của các phương án vay vốn và việc sử dụng tiền vốn vay của các khách hàng liên quan đến 3 dự án này.

Căn cứ kết quả rà soát, có biện pháp chỉ đạo, kiểm soát các đơn vị kinh doanh trong hệ thống KienlongBank trong việc quản lý, theo dõi chặt chẽ đối với khoản giải ngân cho đơn vị thụ hưởng.

Cùng đó, thu thập đầy đủ chứng từ sử dụng vốn và thực hiện quyền yêu cầu khách hàng báo cáo việc sử dụng vốn vay và chứng minh vốn vay được sử dụng đúng mục đích… nhằm đảm bảo kiểm soát rủi ro tín dụng, hiệu quả hoạt động và an toàn vốn cho ngân hàng. Việc làm này nhằm giúp ngân hàng đánh giá rõ ràng hơn về các khoản vay có khả năng gặp rủi ro và đảm bảo tính minh bạch, đúng đắn trong việc cấp tín dụng cho các khách hàng liên quan.

Cùng với việc chỉ ra các vi phạm, cơ quan thanh tra đồng thời khuyến nghị KienlongBank Đông Sài Gòn và Hội sở KienlongBank về việc thẩm định giá, tái thẩm định giá tài sản bảo đảm; việc tập trung tín dụng vào một số khách hàng, đặc biệt là các khách hàng có phương án kinh doanh/dự án đầu tư liên quan đến các dự án bất động sản tại các địa bàn mà KienlongBank khó kiểm tra, giám sát sau khi cấp tín dụng.

Để làm rõ thông tin khách hàng khiến dư nợ tăng đột biến và 3 dự án được nêu ra trong kết luận thanh tra cụ thể là những dự án nào, tiến độ triển khai và tình trạng pháp lý ra sao? PV sẽ liên hệ với KienlongBank để tiếp tục tìm hiểu và thông tin.

Ngân hàng có "sân sau" là doanh nghiệp lọt tầm ngắm thanh tra

Tại nghị quyết phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 2/2025, Chính phủ giao Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Việt Nam chủ trì, phối hợp với các cơ quan, địa phương triển khai quyết liệt các giải pháp giảm mặt bằng lãi suất cho vay theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ.

NHNN cũng cần chủ động thực hiện điều chỉnh giảm lãi suất điều hành bằng các công cụ thuộc thẩm quyền; theo dõi, giám sát chặt chẽ hoạt động của các tổ chức tín dụng, việc công bố lãi suất tiền gửi và cho vay và nghiêm cấm, xử lý nghiêm theo pháp luật các ngân hàng thương mại cạnh tranh lãi suất không lành mạnh.

Đáng chú ý, NHNN được yêu cầu đẩy mạnh hơn nữa công tác thanh tra, kiểm tra, nhất là các ngân hàng thương mại cổ phần có "sân sau" là các doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp bất động sản.

Ngoài ra, Chính phủ yêu cầu NHNN nghiên cứu giao bổ sung chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng cho các ngân hàng theo thẩm quyền; rà soát cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục vay vốn tín dụng, đẩy nhanh vốn tín dụng đối với các đề án, dự án, lĩnh vực tạo động lực cho tăng trưởng, nhất là tăng trưởng xanh.

Cơ quan điều hành cần nâng quy mô chương trình tín dụng đối với lĩnh vực lâm sản, thủy sản lên khoảng trên 100.000 tỷ đồng và mở rộng phạm vi, đối tượng tham gia thành Chương trình tín dụng đối với lĩnh vực nông, lâm, thủy sản.

NHNN cũng cần chỉ đạo các tổ chức tín dụng tiếp tục nghiên cứu triển khai các gói tín dụng ưu đãi cho người dưới 35 tuổi, người có hoàn cảnh khó khăn về nhà ở…

Đối với yêu cầu NHNN đẩy mạnh hơn nữa công tác thanh tra, kiểm tra, nhất là các ngân hàng thương mại cổ phần có "sân sau" là các doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp bất động sản, theo Luật Các tổ chức tín dụng ban hành từ 2010, các ngân hàng chỉ phải công khai thông tin của thành viên hội đồng quản trị, ban kiểm soát, ban điều hành cùng người có liên quan... Các ngân hàng đã niêm yết trên thị trường chứng khoán có thêm quy định về Luật chứng khoán là công bố thông tin với các cổ đông lớn, nhóm người liên quan nắm từ 5% vốn trở lên.

Tuy nhiên, Luật Các Tổ chức tín dụng sửa đổi vừa thông qua và có hiệu lực từ ngày 1/7/2024 yêu cầu phải công khai họ tên cá nhân, tổ chức là cổ đông sở hữu từ 1% vốn điều lệ cùng người có liên quan lên website ngân hàng. Định kỳ hàng năm, tổ chức tín dụng công bố những thông tin này với Đại hội đồng cổ đông, Đại hội thành viên, Hội đồng thành viên của tổ chức tín dụng.

Bên cạnh đó, Luật Các tổ chức tín dụng (sửa đổi) cũng mở rộng khái niệm người có liên quan nắm cổ phần ngân hàng cần công bố công khai, bao gồm cả ông, bà nội; ông, bà ngoại; cô, dì, chú, bác, các cháu, tức là 5 thế hệ…