Những địa điểm du lịch sinh thái nổi tiếng tại Việt Nam

Du lịch sinh thái là gì?

Du lịch sinh thái là hình thức du lịch dựa vào thiên nhiên, gắn với bản sắc văn hoá địa phương với sự tham gia của cộng đồng nhằm phát triển bền vững. Loại h́ình du lịch này tuy ra đời khá muộn nhưng nó đã nhanh chóng trở thành một loại h́nh du lịch có triển vọng và đang phát triển với tốc độ khá nhanh, đặc biệt là trong các khu bảo tồn và vườn quốc gia. 

Du lịch sinh thái có nguồn gốc từ du lịch thiên nhiên và du lịch ngoài trời. Thực ra loại h́ình du lịch này đã có từ rất lâu nhưng ít được con người chú ý. 

Vai trò của du lịch sinh thái 

Du lịch sinh thái đóng góp rất lớn về mặt kinh tế - xã hội ở nhiều quốc gia 

Chỉ tính riêng Kenya, năm 1994 du lịch sinh thái trở thành một ngành xuất khẩu  lớn nhất nước đóng góp 35% thu nhập ngoại tệ và 11% tổng sản phẩm quốc gia. 

Ở Mỹ, các hệ thống vườn quốc gia, khu bảo tồn mỗi năm đón khoảng 270 triệu lượt khách đem về hàng chục tỷ đô la. Một số nước như Mexico, Úc, Malaysia, Ecuador, Kenya, Brazil, Ethiopia... du lịch sinh thái cũng đã đóng vai trò quan trọng trong việc thu đổi ngoại tệ.

Du lịch sinh thái ở Việt nam cũng đã có những đóng góp lớn cho sự phát triển cộng đồng, bảo vệ tài nguyên môi trường. Nhờ phát triển du lịch sinh thái mà đồng bào một số dân tộc, cư dân sinh sống trong vùng đệm các vườn quốc gia, khu bảo tồn có được việc làm, nâng cao mức sống, các lễ hội, tập tục, ngành nghề thủ công được bảo tồn và phát triển.

Bảo tồn và phát triển kinh tế cộng đồng 

Ở Costa Rica, Venezuela... một số chủ trang trại chăn nuôi đă bảo vệ nhiều diện tích rừng nhiệt đới quan trọng và biến những nơi này thành điểm du lịch sinh thái tự nhiên, tạo công ăn việc làm cho người dân địa phương. 

Ecuador sử dụng khoản thu nhập từ du lịch sinh thái tại đảo Galapago để duy trì mạng lưới vườn quốc gia.... nhờ du lịch sinh thái mà người dân trong vùng đệm ở các khu bảo tồn, vườn quốc gia phát triển các ngành nghề thủ công, tham gia hoạt động du lịch để đảm bảo thu nhập, hạn chế sự tác động vào rừng.

Du lịch sinh thái ở Việt nam cũng đã có những đóng góp lớn cho sự phát triển cộng đồng, bảo vệ tài nguyên môi trường. Nhờ phát triển du lịch sinh thái mà đồng bào một số dân tộc, cư dân sinh sống trong vùng đệm các vườn quốc gia, khu bảo tồn có được việc làm, nâng cao mức sống, các lễ hội, tập tục, ngành nghề thủ công được bảo tồn và phát triển.

Những địa điểm du lịch sinh thái nổi tiếng ở Việt Nam

Khu du lịch sinh thái Măng Đen

Măng Đen có nhiều lợi thế để phát triển loại hình xanh mà hiếm nơi có được khi nằm ở độ cao trung bình 1.000m - 1.500m so với mực nước biển. Nơi đây có khí hậu ôn đới, quanh năm mát mẻ, nhiệt độ trung bình hàng năm dao động từ 16-22 độ C, độ ẩm trung bình 82-84%. Hơn cả, Măng Đen có rừng nguyên sinh bao bọc xung quanh với độ che phủ hơn 80% diện tích tự nhiên. Không chỉ vậy, vùng đất này còn có các hồ thác nổi tiếng như thác Đăk Ke, Pa Sỹ, Lô Ba; hồ Toong Đam, Toong Zơri, Toong Pô. Đấy là chưa kể những suối đá và cảnh quan thiên nhiên, hệ động vật, thực vật quý hiếm sinh sống phong phú. Với những lợi thế đó hoạt động du lịch tham quan khám phá thiên nhiên, tìm hiểu hệ sinh thái, các tour xe đạp, xe máy, trekking, camping, chèo thuyền sub trên hồ, sông… đã được phát triển ở Măng Đen.

Hoạt động khám phá tại Măng Đen 

Hoạt động du lịch trải nghiệm nông nghiệp không còn xa lạ, nhưng đến với Măng Đen sẽ khác vô cùng với những điều đặc biệt. Du khách sẽ được tham quan, trải nghiệm làm nông dân chính hiệu qua các hoạt động: trồng, chăm sóc cây và thu hoạch quả. Du khách có thể trở thành những cô thôn nữ trong trang phục người địa phương đi bẻ măng, gieo mạ hay hóa thân làm những người nông dân thu hoạch cà chua, dâu tây. 

Nhiều trang trại Măng Đen trở thành điểm thu hút khách trải nghiệm như Happy Vegi, Ê Ban farm, Thiện Mỹ farm, Or Farm, Family farm và Khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao Măng Đen; các làng văn hóa với hoạt động du lịch nông nghiệp cho du khách như: Kon Pring, Kon Tu Rằng, Vì Rơ Ngheo, Vi Ô Lắc…

Đặc sản núi Măng Đen

• Lẩu xuyên tiêu: Đây là một loại lẩu có hương vị cay và ngọt thanh của nước hầm xương. Dưới các trời se lạnh, món lẩu xuyên tiêu nóng hổi, cay nồng và thơm mùi hoa tiêu chắc chắn sẽ thức tỉnh vị giác của bạn.

• Gỏi lá: Đây là món ăn dân dã được chế biến từ nhiều loại lá rừng siêu lạ như lá bứa, ngành ngạnh đỏ, lá trâm, mật gấu,...Gỏi sẽ được ăn cùng với bì và thịt heo, khi ăn sẽ cuốn cùng lá và chấm cùng loại nước chấm đặc biệt được làm từ gạo nếp.

• Cá tầm: Cá tầm sống rất nhiều ở các hồ nước ngọt tại khu du lịch Măng Đen. Loại cá này có phần thịt trắng, béo, dai và có giá thành tương đối đắt. Đến Măng Đen bạn sẽ được thưởng thức đủ các món ăn làm từ cá tầm với những hương vị đậm chất Tây Nguyên vô cùng thơm ngon như chiên, hấp, làm khô, um,...

• Rượu sim rừng: sim là loại quả đặc trưng của khu du lịch sinh thái Măng Đen. Không chỉ là một phần của những rừng sim xinh đẹp, loại quả này còn là nguyên liệu làm nên rượu sim - một loại rượu có hương vị nồng nàn và rất tốt cho sức khỏe.

Vườn quốc gia Cát Tiên - Bình Phước

Vườn quốc gia Cát Tiên được đánh giá cao về tiềm năng đa dạng sinh học với hàng ngàn động, thực vật bậc cao, quý hiếm. Đây là 1 trong 8 khu dự trữ sinh quyển thế giới của Việt Nam được tổ chức UNESCO công nhận. Trước kia, đây là Chiến khu D, căn cứ cách mạng thời kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ. Ngày nay, Vườn quốc gia Cát Tiên là một trong những điểm đến hấp dẫn với du khách trong và ngoài nước…

Đến Vườn quốc gia Cát Tiên, điều bạn muốn khám phá đầu tiên là các loài động vật hoang dã quý hiếm. Vườn được mệnh danh là “ngôi nhà của muôn thú” với 96 loài thú, 94 loài bò sát, 903 côn trùng. Hiện vườn có hơn 20 cá thể voi sinh sống. Dọc tuyến đường nội bộ, du khách có thể bắt gặp các chú voi đang đi tìm thức ăn giữa ban ngày.

Vượn đen má vàng là một trong số những động vật thuộc nhóm IB - nhóm nguy cấp, quý, hiếm ở mức nguy hiểm, nằm trong sách đỏ thế giới và được bảo vệ nghiêm ngặt. Vượn đen má vàng (ảnh) sống trên những tán cây cao 30m. Con đực màu đen, túm lông ở 2 bên má màu vàng. Con cái toàn thân màu vàng, có chỏm lông màu đen ở đỉnh đầu. Chúng sống theo gia đình từ 3-5 con, gồm bố mẹ và các con.

Vườn quốc gia Cát Tiên có 343 loài chim, tựa như “đất nước thu nhỏ” của loài chim rừng, chiếm hơn 40% tổng loài chim của Việt Nam. Trong ảnh là chim hồng hoàng được Trung tâm Cứu hộ, bảo tồn và phát triển sinh vật tiếp nhận từ người dân về nuôi dưỡng, tái thả về rừng tự nhiên khi đủ điều kiện. Chim hồng hoàng có bộ lông đen nhạt, gáy và cổ trắng, mỏ vàng nhạt, kích thước lớn. Hồng hoàng thuộc nhóm IB - nhóm nguy cấp, quý, hiếm.

Khu du lịch sinh thái Tràng An - Ninh Bình 

Tràng An được ví như một “Hạ Long trên cạn” với vẻ đẹp tráng lệ được tạo nên bởi hệ thống núi đá muôn hình vạn trạng soi bóng xuống những dòng suối nhỏ quanh co, uốn lượn nối liền các hang động và thung lũng hoang sơ. Vẻ hài hòa của đá, sông nước, rừng cây và bầu trời ở Tràng An tạo nên một thế giới tự nhiên sống động đầy quyến rũ. Nơi đây còn là nơi bảo tồn và chứa đựng nhiều hệ sinh thái rừng ngập nước, rừng trên núi đá vôi, các di chỉ khảo cổ học và các di tích lịch sử văn hóa đặc sắc.

Cách di chuyển đến khu du lịch sinh thái Tràng An - Ninh Bình 

Ngoài tuyến du lịch đường bộ có chiều dài 1,6km qua ba đèo liền nhau là đèo Cậy, đèo Vài và đèo đền Trần, đến với khu du lịch sinh thái Tràng An, du khách còn có thể lựa chọn tuyến du lịch đường thủy kết hợp leo núi theo một lộ trình khép kín. Xuất phát từ bến thuyền trung tâm với điểm dừng chân đầu tiên là đền Trình, tiếp theo du khách ngồi thuyền qua các hang Địa Linh, hang Tối, hang Sáng, hang Nấu Rượu rồi lên bờ và leo gần 500 bậc đá để vào dâng hương tại đền Trần. Sau đó, du khách xuống thuyền đi qua hang Sính, hang Si, hang Ba Giọt, hang Seo, hang Sơn Dương và lên thăm phủ Khống, rồi tiếp tục lộ trình đến hang Khống, hang Trần, hang Quy Hậu và trở về điểm xuất phát, kết thúc chuyến đi.

Cùng với khu du lịch sinh thái Tràng An, khu du lịch Tam Cốc - Bích Động là một trong những khu  hấp dẫn của tỉnh Ninh Bình. Tam Cốc nghĩa là 3 hang, gồm hang Cả, hang Hai và hang Ba. Đến với Tam Cốc, du khách sẽ được ngồi thuyền tham quan, ngắm cảnh trời, mây, sông nước, núi non hùng vĩ. 

Thời điểm thích hợp để tham quan khu du lịch sinh thái Tràng An - Ninh Bình 

Mỗi mùa một vẻ, Tam Cốc luôn quyến rũ du khách đến chiêm ngưỡng vẻ đẹp mà tạo hóa đã ban tặng cho nơi đây. Bích Động, nghĩa là động xanh, được mệnh danh là “Nam thiên đệ nhị động. Bích Động cùng chùa Bích Động là tác phẩm nghệ thuật cổ kính, trang nghiêm của con người hòa nhập trong khung cảnh thiên nhiên tươi xanh, tĩnh lặng, góp thêm cho bức tranh toàn cảnh của Quần thể danh thắng Tràng An được hoàn mỹ.

Quần thể danh thắng Tràng An còn bao bọc khu rừng nguyên sinh đặc dụng Hoa Lư với hệ sinh thái đa dạng, phong phú, trong đó có những loài động vật quý hiếm như phượng hoàng đất, sáo, khướu, khỉ, trăn, đặc biệt là loài vượn yếm trắng, một loài có tên trong sách đỏ thế giới.

Những hoạt động trải nghiệm tại khu du lịch sinh thái Tràng An - Ninh Bình 

Đến với Tràng An, du khách còn có thể tham gia vào nhiều hoạt động trải nghiệm đặc sắc như trèo thuyền kayak, tham quan, ngắm cảnh Quần thể danh thắng Tràng An bằng máy bay trực thăng, hay thưởng thức những món ăn đặc sản của địa phương như thịt dê, cơm cháy... Bên cạnh đó, sự nhiệt tình, chu đáo, thân thiện của đội ngũ hướng dẫn viên và người dân địa phương cũng là yếu tố góp phần thu hút du khách đến và quay trở lại nơi đây.

Khu du lịch sinh thái Cần Giờ

Khu bảo tồn thiên nhiên rừng ngập mặn Cần Giờ thuộc huyện Cần Giờ là một trong những khu rừng ngập mặn điển hình ở vùng ven biển nhiệt đới rộng 75.740 ha, có hệ sinh thái đặc biệt phong phú, nơi cư trú của nhiều loài hải sản, chim nước, chim di cư và một số loài động vật lưỡng cư trên cạn với sự hiện diện của khoảng 160 loài và hơn 700 loài động vật thủy sinh không xương sống, 137 loài cá, hơn 40 loài động vật có xương sống. Đây cũng là khu rừng ngập mặn đầu tiên ở Việt Nam được công nhận là Khu dự trữ sinh quyển thế giới có số loài chim nước chiếm tới 34% tổng số loài chim nước ở Việt Nam, trong đó có chín loài quý hiếm được ghi trong sách Đỏ của thế giới.

Tiềm năng tự nhiên đang là thế mạnh để Cần Giờ phát triển các loại hình du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng, nghiên cứu khoa học với nhiều sự lựa chọn hấp dẫn. Du khách có thể thăm khu du lịch sinh thái rừng ngập mặn Vàm Sát để tận hưởng không khí trong lành, thưởng thức những món ăn được chế biến từ các sản vật tôm, cá, cua, ngao do ngư dân tự nuôi trong vùng. Sau khi được thành lập năm 2000, tại đây đã xây dựng nhiều điểm tham quan dựa trên môi trường tự nhiên sẵn có. Chiếc xuồng máy sẽ đưa khách đi sâu trong khu du lịch, đến với đầm Dơi với các đàn dơi và quạ treo mình ẩn bên trong các tán lá đước và trại cá sấu đang nuôi khoảng 40 con.

Bảo tàng Cần Giờ đang lưu giữ nhiều hiện vật khảo cổ của vùng đất, minh chứng cho một nền văn hóa cổ lâu đời, phản ánh một cách sinh động về đời sống của những cư dân đầu tiên. Nơi đây còn trưng bày hiện vật qua các thời kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ của quân dân Cần Giờ cùng những tiêu bản hệ động - thực vật rừng ngập mặn. Để trở về với quá khứ lịch sử hào hùng của thời chiến tranh chống Mỹ, cứu nước, hướng dẫn viên khu du lịch sẽ đưa du khách đến khu di tích được tái hiện của các chiến sĩ Đoàn đặc công rừng Sác Anh hùng. 

Khu dự trữ sinh quyển Cù Lao Chàm

Với diện tích khoảng 15 km2, Cù Lao Chàm không chỉ là nơi bảo tồn nhiều loài động thực vật quý hiếm, mà còn là một di tích văn hóa lịch sử gắn với sự phát triển của thương cảng Hội An trước kia.

Nằm cách bờ biển Cửa Đại khoảng 15km và cách Hội An khoảng 18km, Cù Lao Chàm là một cụm đảo trải dài theo hình cánh cung gồm 8 đảo: hòn Lao, hòn Dài, hòn Mồ, hòn Khô Mẹ, hòn Khô Con, hòn Lá, hòn Tai và hòn Ông.

Những hòn đảo lớn, nhỏ nằm xen kẽ nhau ấy tạo nên một Cù Lao Chàm đẹp như bức tranh không cầu kỳ về đường nét, nhưng lại quyến rũ bằng chính sự nguyên sơ vốn có với khu rừng xanh mướt soi mình xuống dòng nước trong xanh và những bãi biển cát trắng… Cụm đảo Cù Lao Chàm giống như những hòn ngọc xanh trên biển.

Các nhà khoa học, nhà nghiên cứu đều cho rằng, Khu dự trữ sinh quyển Cù Lao Chàm là minh chứng điển hình, rõ nét nhất về sự kết nối, hài hòa giữa thiên nhiên và con người trong số 9 Khu dự trữ sinh quyển thế giới tại Việt Nam. Hơn nữa, Cù Lao Chàm-Hội An còn có những giá trị độc đáo, đặc trưng và duy nhất trong hệ thống 9 khu dự trữ sinh quyển thế giới tại Việt Nam hiện nay.

Những giá trị đặc trưng, nổi trội đó là Khu Bảo tồn Biển Cù Lao Chàm được thiết lập năm 2006 thuộc Hệ thống các các khu bảo tồn cấp quốc gia; Phố cổ Hội An - Di sản văn hóa của UNESCO được công nhận năm 1999; Rừng ngập mặn với đặc trưng là Hệ sinh thái rừng dừa nước tại vùng cửa sông Thu Bồn; Rừng đặc dụng trên đảo Cù Lao Chàm; Hệ thống rừng phòng hộ ven biển; Các làng nghề truyền thống cùng với những giá trị nổi trội về văn hóa vật thể và phi vật thể gắn với mảnh đất và con người Hội An qua bao thời kỳ lịch sử.

Đối với Khu dự trữ sinh quyển thế giới Cù Lao Chàm thì cụm đảo này là số ít đảo của cả nước còn giữ được thảm thực vật có độ che phủ rừng đến 70%. Hệ sinh thái biển phong phú về thành phần loài và đa dạng nhóm thực vật trong hệ san hô, thảm cỏ biển.

Cụ thể, các hệ sinh thái rạn san hô, cỏ biển, rong biển được bảo tồn khá tốt. Tại vùng lõi Khu dự trữ sinh quyển Cù Lao Chàm, nhờ sự hỗ trợ của các tổ chức phi chính phủ, chương trình giám sát rạn san hô (Reef check) và giám sát cỏ biển (Watch sea grases), chương trình quan trắc chất lượng nước biển, chương trình làm vườn ươm và phát tán san hô, việc bảo tồn hệ sinh thái biển được triển khai thực hiện khá tốt.

Cùng với đó, hoạt động nghiên cứu khoa học được đẩy mạnh, áp dụng với nhiều đối tượng, giống loài đang có nguy cơ tuyệt chủng và nằm trong sách đỏ như tôm hùm, ốc vú nàng, cua đá, bào ngư…