Trẻ tự kỷ lớn lên sẽ như thế nào và có thể sống được bao lâu?

Giải đáp: Trẻ tự kỷ lớn lên sẽ như thế nào?

Tự kỷ có nguy hiểm không?

Tự kỷ (autism spectrum disorder – ASD) là một hội chứng do rối loạn phát triển hệ thần kinh, gây ảnh hưởng đến các hoạt động của não bộ. Hội chứng này bao gồm những khiếm khuyết trong khả năng lập luận, phát triển ngôn ngữ, kỹ năng giao tiếp, tương tác xã hội, sở thích và hoạt động mang tính hạn hẹp và lặp đi lặp lại.

• Trẻ tự kỷ thường chậm phát triển, giảm khả năng nhận thức, giảm khả năng giao tiếp, bất thường về hành vi và cảm xúc, rối loạn cảm giác khác nhau.

Chỉ có khoảng 20% trẻ bị tự kỷ có thể giao tiếp được và học được nhưng vẫn gặp khó khăn trong quan hệ xã hội, thường ít có bạn và không thích giao tiếp, kết bạn với mọi người xung quanh. Còn lại 80% bệnh nhi này tiếp tục trưởng thành và trở thành người lớn mắc tự kỷ, kèm theo biểu hiện chậm phát triển tâm thần, động kinh, trầm cảm,… nên thường sống thu mình và hay có lo âu ám ảnh sợ.

• Người mắc tự kỷ mức nặng không thể chữa khỏi sẽ không có khả năng hòa nhập với xã hội, không tự nuôi sống bản thân khi lớn lên, trở thành gánh nặng cho gia đình và xã hội.

• Hiện nay tại Việt Nam, nhiều nghiên cứu chỉ ra, số lượng trẻ tự kỷ đến các bệnh viện chẩn đoán và điều trị ngày càng tăng cao. Tại Bệnh viện Nhi Trung ương, tỷ lệ này hiện tăng vọt gấp 50 lần so với những năm 2000 – 2007. Tại TP Hồ Chí Minh tỷ lệ này tăng đến 160 lần.

Vì vậy, tự kỷ là một vấn đề cần sự quan tâm của toàn xã hội vì chỉ sau 10 tới 20 năm nữa, nếu không chú ý phát hiện sớm và tìm ra phương pháp can thiệp thích hợp thì tự kỷ sẽ trở thành một căn bệnh khó chữa trị và gây hậu quả nghiêm trọng tới gia đình và xã hội.

Trẻ tự kỷ lớn lên sẽ như thế nào?

Có rất ít nghiên cứu theo dõi trẻ tự kỷ đến tuổi trưởng thành và về già. Phần lớn thanh niên và người lớn mắc chứng tự kỷ có những cải thiện tích cực về các triệu chứng và hành vi khi họ lớn lên. Những người không bị thiểu năng trí tuệ và có kỹ năng ngôn ngữ trung bình có nhiều khả năng cải thiện và thay đổi. Ở trẻ em bị khuyết tật phát triển, những vấn đề này có thể trở nên tồi tệ hơn khi chúng lớn lên. 

Một nghiên cứu khác, theo dõi khoảng 300 trẻ tự kỷ từ 2 đến 21 tuổi, cho thấy: 10% trẻ có tiến bộ đáng kể ở tuổi vị thành niên. 

Mặt khác, Trung tâm Nghiên cứu Chẩn đoán Tự kỷ ở Southampton, Anh cho kết quả không giống với hai nghiên cứu trên. Tại đây, các nhà nghiên cứu đã theo dõi 146 người trong độ tuổi từ 18 đến 24 thì 100 người trong số họ mắc chứng tự kỷ. Tuy nhiên, tất cả đều là chứng tự kỷ không điển hình vì họ có khả năng nhận thức bình thường và không được chẩn đoán ngay từ khi còn nhỏ. Các triệu chứng chỉ trở nên rõ ràng hơn khi bạn già đi. Trong số những nghiên cứu này, các nhà nghiên cứu Vương quốc Anh nhận thấy: 

• Mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng tăng lên theo độ tuổi. 

• Người lớn tự kỷ có nhiều khả năng học các quy tắc về các tình huống hoặc nhiệm vụ hơn những người trẻ tuổi. 

• Các vấn đề tâm lý trở nên tồi tệ hơn, nhưng điều này là phổ biến trong dân số nói chung (ví dụ, các vấn đề trầm cảm, lo lắng, hay quên). 

Nhìn chung, những nghiên cứu này chỉ mang tính chất gợi ý vì vẫn chưa thể đánh giá liệu trẻ tự kỷ ở độ tuổi có giống với trẻ được chẩn đoán mắc chứng tự kỷ khi lớn hơn hay không. Ngoài ra, các nhà khoa học vẫn chưa hiểu liệu người tự kỷ có già đi giống người bình thường hay không và liệu sự lão hóa có giống nhau đối với cả hai hay sự khác biệt giữa họ là gì?

Trẻ tự kỷ sống được bao lâu?

Tự kỷ là một chứng rối loạn tương đối mới, được mô tả lần đầu tiên vào năm 1943, nhưng nó không được đề cập thường xuyên hơn cho đến những năm 1970. Do đó, các nghiên cứu dài hạn về trẻ tự kỷ sống được bao lâu và tuổi của người tự kỷ được thống kê là tương đối ít. 

Hiếm hoi trong số đó là các nghiên cứu của các nhà nghiên cứu từ Viện Karolinska Thụy Điển. Các nhà nghiên cứu đã theo dõi hơn 27.000 người được chẩn đoán mắc chứng rối loạn phổ tự kỷ (ASD) ở nước này từ năm 1987 đến năm 2009 và so sánh với 2,6 triệu người không mắc ASD. Kết quả điều tra: 

• Khi đó, tỷ lệ tử của dân số là 1%, nhưng lên đến 2,5% ở những người bị ASD. 

• Tuổi thọ trung bình của toàn dân là 70 tuổi. Nhóm ASD đã 54 tuổi. Trong khi nhóm ASD khuyết tật nhận thức chỉ dưới 40 tuổi. Nguyên nhân khiến tuổi thọ của người tự kỷ thấp hơn bình thường, tới 16 tuổi, thường là do các bệnh tim mạch, tự tử và động kinh. 

Ví dụ, tỷ lệ tự tử ở những người tự kỷ không có khuyết tật về nhận thức cao gấp 9 lần so với dân số chung, chủ yếu ở trẻ em gái hoặc những người tự kỷ nhẹ. Các chuyên gia cho rằng điều này là do nhóm này nhận thức rõ hơn về tình trạng của họ và gặp khó khăn trong giao tiếp xã hội. Ngoài ra, người tự kỷ thường bị bắt nạt và đối mặt với lo lắng, căng thẳng và trầm cảm. 

Những con số trên có thể cho chúng ta câu trả lời gần đúng về việc trẻ tự kỷ sống được bao lâu. Tuy nhiên, chúng ta cũng phải hiểu rõ rằng, bản thân tự kỷ không ảnh hưởng trực tiếp đến tuổi thọ mà các bệnh liên quan như: tim mạch, bệnh tự miễn, động kinh, hen suyễn,… hay nguy cơ tai nạn, bị xã hội kỳ thị suốt đời là áp lực chính của họ gây suy giảm sức khỏe và tuổi thọ.

Những điều cần lưu ý gì khi nuôi dạy trẻ tự kỷ 

Chăm sóc một đứa trẻ bình thường đã khó, với trẻ tự kỷ lại là một thách thức lớn đối với cha mẹ. Ngoài việc tìm hiểu trẻ tự kỷ lớn lên sẽ như thế nào, sống được bao lâu, mọi người cũng nên chú ý đến việc chăm sóc trẻ trong trường hợp đặc biệt này. 

Dưới đây là một số kinh nghiệm mà chuyên gia và các nhà giáo dục đặc biệt chia sẻ. Cha mẹ có thể làm theo những lời khuyên sau để giúp trẻ tự kỷ đạt được kết quả tốt nhất tại nhà. Cụ thể như sau: 

• Áp dụng phương pháp phân tích một cách nhất quán và xuyên suốt giúp trẻ tự kỷ hiểu rõ vấn đề. 

• Cha mẹ nên sử dụng ngôn ngữ càng đơn giản càng tốt để con có thể hiểu được và bắt chước hoặc thực hiện theo lời nói của cha mẹ. 

• Khi dạy trẻ tự kỷ ở nhà hoặc ở trường, các kỹ năng xã hội đặc biệt phải được dạy. Ví dụ, chỉ cho trẻ cách thắt dây giày và giúp trẻ thực hành ngay lập tức. 

• Đối với trẻ tự kỷ, sẽ hiệu quả hơn nếu cho trẻ càng ít lựa chọn càng tốt, yêu cầu trẻ chọn một màu hoặc nói “đỏ” hoặc một màu cụ thể. Thứ tự từ chỉ nên chứa 2-3 từ vì trẻ càng có nhiều lựa chọn, chúng sẽ càng bối rối. 

• Khi bạn đưa ra một câu hỏi hoặc một chỉ dẫn và tất cả những gì bạn nhận được từ đứa trẻ là một cái nhìn trống rỗng và vô thần. Bạn phải lặp lại câu nói của mình và yêu cầu trẻ lặp lại những gì bạn vừa nói. Điều này sẽ giúp con bạn hiểu những gì bạn vừa nói.

Chứng tự kỷ gây ra rất nhiều khó khăn cho cuộc sống của trẻ. Tuy vậy, nếu có sự đồng hành của bố mẹ, chắc chắn trẻ có thể vượt qua nhiều trở ngại và hòa nhập dễ dàng hơn và có cuộc sống ổn định hơn.