Ở cữ dưới “cái bóng” mẹ chồng: Mỗi bữa cơm, một lần muốn khóc

Mẹ chồng tôi lên ở cùng từ ngày tôi sinh bé đầu lòng. Chồng tôi bảo: “Có mẹ chăm là yên tâm nhất, em cứ nghỉ ngơi đi.” Nhưng ngày đầu tiên ở nhà từ viện, tôi đã thấy mình đang chuẩn bị bước vào một cuộc sống hoàn toàn khác, nơi mọi việc phải xin phép, mọi cảm xúc phải giấu kín.

Mẹ bắt tôi uống nước lá xông mỗi sáng, ăn cháo móng giò đến phát ngán, cấm không cho gội đầu, không cho tắm quá 5 phút, không cho mở quạt dù trời giữa hè Hà Nội. Cứ mỗi lần tôi nói nhẹ “con hơi khó chịu, có thể…” là bà đã gạt phắt đi: “Ngày xưa tôi đẻ ba đứa, toàn tự lo hết, có ai chiều như cô đâu.”

Tôi không lười. Tôi chỉ đang cố tồn tại sau một cuộc vượt cạn vắt kiệt sức lực. Tôi đau người, rạn da, sưng phù, sữa về tắc cả hai bên ngực, con khóc suốt đêm còn tôi thì ngồi thẫn thờ vì chưa dám ngủ. Trong lúc ấy, tôi chỉ mong ai đó hiểu rằng, tôi cần được ở bên con theo cách mình thấy thoải mái nhất – không phải bị áp đặt bởi những “bí kíp” truyền đời mà tôi chưa kịp thở đã phải thực hành.

Có ngày tôi bế con dỗ ngủ, bà bước vào phòng, gắt lên: “Bỏ xuống, để nó khóc cũng được. Ẵm suốt thế rồi nó bám hơi, mai đi làm đừng có kêu.” Tôi lặng người, không đáp. Tôi quay mặt đi vì không muốn bật khóc trước mặt con. Có những ngày, tôi thấy mình như một cô giúp việc kiêm… máy hút sữa, không ai hỏi “mẹ có mệt không”, chỉ quan tâm “sữa đủ cho con chưa”.

Tôi giận mẹ chồng, rồi giận cả chồng. Anh biết tôi mệt, nhưng lại ngại đứng ra nói rõ với mẹ. Anh lựa lời, thuyết phục tôi “cố thêm một thời gian”, rằng “mẹ chỉ muốn tốt thôi”. Nhưng đôi khi, chính sự “muốn tốt” ấy lại là điều làm người khác kiệt sức.

Tôi bắt đầu rơi vào trạng thái trầm lặng. Không muốn ăn, không muốn nói, không muốn ra khỏi phòng. Mẹ chồng gọi ăn, tôi chỉ ậm ừ. Chồng hỏi han, tôi gắt gỏng. Tôi biết mình đang bất ổn, nhưng trong căn nhà ấy, tôi không biết làm cách nào để lên tiếng mà không thành người “vô ơn”.

Mãi đến khi một hôm tôi nằm khóc bên con – sau một cuộc cãi vã vì… chén canh chân giò quá nhiều mỡ – chồng tôi mới thực sự chú ý. Anh ngồi xuống, nắm tay tôi và bảo: “Anh xin lỗi. Để mẹ giúp, nhưng chính em mới là người đang cần được chăm nhất.” Hôm sau, anh nói chuyện với mẹ – không gay gắt, không bênh vợ, chỉ nhẹ nhàng giải thích từng điều một: từ việc cho tôi ăn đa dạng hơn, đến chuyện tôi cần được nghỉ ngơi theo cách mình chọn.

Mẹ chồng không đáp ngay, nhưng bà bắt đầu bớt khắt khe. Bà thôi ép ăn, thôi giám sát việc tôi có mở quạt hay không. Bà vẫn giữ thói quen nấu nước lá xông mỗi sáng, nhưng đã thôi trách móc nếu tôi không dùng. Không gian trong nhà nhẹ đi một chút, và tôi cũng bắt đầu cười nhiều hơn một chút.

Tôi không mong mình và mẹ chồng trở nên thân thiết. Nhưng tôi học được một điều: trong những ngày ở cữ, nếu không thể có sự thấu hiểu hoàn toàn, thì ít nhất cũng cần có sự lắng nghe. Mẹ chồng có thể đến từ một thế hệ khác, nhưng tôi tin nếu được nói đúng lúc, đúng cách, ai cũng có thể thay đổi – ít nhất là vì đứa trẻ đang lớn lên trong ngôi nhà ấy.

Đến giờ, mỗi khi có ai hỏi tôi điều gì khiến thời gian ở cữ trở nên nặng nề nhất, tôi luôn trả lời: đó không phải là vết mổ, cũng không phải thiếu ngủ, mà là cảm giác không được là chính mình. Mỗi người phụ nữ sau sinh đều cần được đối xử như một người mẹ – có quyền chọn cách chăm con, có quyền mệt mỏi, có quyền sai, và có quyền được yêu thương, thay vì bị kiểm soát trong chính tổ ấm của mình.