Trẻ em đi ô tô bắt buộc phải có 'ghế an toàn': Hiểu sao cho đúng?

Theo quy định của Luật Trật tự an toàn giao thông Đường bộ, từ ngày 1/1/2026, trẻ em dưới 10 tuổi và chiều cao dưới 1,35m được chở trên xe ô tô, sẽ không được ngồi cùng hàng ghế với người lái xe (trừ loại xe ô tô chỉ có một hàng ghế). Đồng thời người lái xe phải sử dụng, hướng dẫn sử dụng thiết bị an toàn phù hợp cho trẻ em. Người vi phạm sẽ bị xử phạt từ 800.000 đồng đến 1 triệu đồng theo Nghị định 168/2024/NĐ-CP.

Phụ huynh băn khoăn

Nhiều chuyên gia và phụ huynh đánh giá đây là bước tiến cần thiết trong việc đảm bảo an toàn cho trẻ em - nhóm dễ bị tổn thương nhất trong các vụ tai nạn giao thông. Tuy nhiên, việc lựa chọn loại ghế nào phù hợp và đúng quy chuẩn hiện vẫn là vấn đề khiến nhiều người lúng túng.

Đặc biệt, gần đây, trên mạng xã hội, các thảo luận đang được nêu lên theo hướng "ghế dành cho trẻ phải được chốt vào ISOFIX mới đủ chuẩn an toàn" vì "nếu chỉ đặt lên ghế, kể cả kéo thêm dây seatbelt cũng không có tác dụng".

Trong một bài viết trên diễn đàn nổi tiếng về ô tô, cách hiểu này đã thu hút hàng nghìn lượt like và hơn 500 bình luận chỉ sau vài giờ, trong đó đa phần tỏ ra lo lắng.

Anh H.V.A (phường Tân Hưng, TP.HCM) cho biết: “Phần lớn xe hơi đời cũ hoặc các dòng xe phổ thông hiện nay không có, hoặc chỉ trang bị duy nhất một chốt ISOFIX – tiêu chuẩn toàn cầu để gắn ghế trẻ em. Nếu không có chốt này, chúng tôi buộc phải lắp ghế bằng dây seatbelt, nhưng thao tác này rất phức tạp, mất thời gian và khó đảm bảo độ chắc chắn tuyệt đối. Điều này buộc tôi phải cân nhắc đến việc có thể phải nâng đời xe”!

Những băn khoăn trên cho thấy, dù mục tiêu bảo vệ trẻ em là ưu tiên hàng đầu, song nhiều người vẫn tỏ ra khá mông lung dù đã sát ngày quy định mới có hiệu lực.

Chuyên gia nói gì?

Trao đổi với Tiếp thị & Gia đình, TS. Phan Lê Bình, chuyên gia giao thông, Trưởng đại diện văn phòng tư vấn OCG Nhật Bản nhận định rằng, việc bắt buộc áp dụng ghế an toàn từ 2026 là một bước tiến lớn, giúp Việt Nam thu hẹp khoảng cách với các quốc gia tiên tiến, nơi quy định này đã được áp dụng từ hàng chục năm trước.

Đi sâu vào mối lo lớn của phụ huynh về hệ thống ISOFIX, ông Bình khẳng định: Về nguyên tắc, việc sử dụng ghế an toàn cho trẻ em là bắt buộc, nhưng không nhất thiết phải là ghế có ISOFIX.

"ISOFIX giúp việc lắp ghế nhanh và tiện hơn, song những xe không có vẫn có thể lắp ghế an toàn bằng dây đai nếu chọn loại phù hợp và lắp đúng hướng dẫn. Mức độ an toàn vẫn được đảm bảo", ông nói.

Ngoài ra ông Bình cũng chỉ ra sự cần thiết dựa trên bối cảnh xã hội: “Trong những năm gần đây, cùng với việc giá ô tô giảm và thu nhập hộ gia đình tăng, số lượng gia đình trẻ có xe riêng ngày càng nhiều – đồng nghĩa nhu cầu đảm bảo an toàn cho con nhỏ cũng cấp thiết hơn. Vì vậy, quy định mới là động thái rất tích cực".

Đồng quan điểm, TS. Khương Kim Tạo, nguyên Phó Chánh Văn phòng Ủy ban An toàn giao thông Quốc gia cho biết, trên thế giới, việc dùng ghế riêng cho trẻ em đã được áp dụng hàng chục năm và chứng minh hiệu quả rõ rệt. Khi có va chạm, trẻ được cố định tốt hơn, hạn chế tổn thương.

Theo chuyên gia Khương Kim Tạo, quan trọng nhất là ghế được cố định chắc chắn, chứ không phụ thuộc vào việc có ISOFIX hay không.

"Các nhà sản xuất ghế an toàn hiện nay đều thiết kế đa dạng, có thể dùng cho nhiều đời xe khác nhau, nên người dân không cần quá lo lắng", ông trấn an.

Một vấn đề khác được nêu ra là với trẻ quá nhỏ, thường không chịu ngồi yên hoặc đòi được bế, việc tuân thủ quy định cũng khiến phụ huynh băn khoăn.

TS. Tạo cho rằng, bố mẹ cần tập cho trẻ thói quen ngồi ghế riêng từ sớm để đảm bảo an toàn, giống như ở các nước phát triển. Khi trở thành thói quen, việc thắt dây và ngồi ghế riêng sẽ tự nhiên hơn.