Chuyên gia tài chính bóc trần cách 'tín dụng đen' quảng cáo, dẫn dụ người dùng dịp Tết: Người dân cần cảnh giác trước hình thức 'lãi mẹ đẻ lãi con"

Lợi dụng nhu cầu vay tiền để giải quyết công việc, mua sắm của người dân dịp cuối năm, các đối tượng hoạt động “tín dụng đen” đã sử dụng nhiều chiêu trò như "hỗ trợ tài chính", "cho vay tiêu dùng không cần thế chấp”, dán quảng cáo khắp ngõ phố và trên mạng xã hội. 

​Theo ghi nhận của PV, các quảng cáo này thường có nội dung ngắn gọn như cho vay không cần tín chấp, không bảo lãnh, không cần sổ đỏ, chỉ cần có bảng lương, thẻ bảo hiểm nhân thọ hoặc hóa đơn tiền điện, thủ tục cho vay nhanh gọn, giải ngân trong vòng 2h... Nguy hiểm hơn nữa, nhiều tờ rơi, quảng cáo cho vay nhắm thẳng đến đối tượng sinh viên các trường đại học khi chỉ cần thế chấp thẻ sinh viên. 

Liên quan đến vấn đề này, Tiếp thị & Gia đình đã có cuộc trao đổi với chuyên gia tài chính Dương Minh Ngọc (AIA Việt Nam), cùng bóc trần cách "tín dụng đen" quảng cáo, dẫn dụ người dùng dịp Tết.

- Bản chất của tín dụng đen được hiểu thế nào, thưa chuyên gia?

"Tín dụng đen" là thuật ngữ dùng để chỉ các hoạt động cho vay tiền bất hợp pháp, thường diễn ra ngoài hệ thống tài chính chính thống như ngân hàng và các tổ chức tín dụng được cấp phép.

Với loại hình này, người vay phải chịu mức lãi suất cực kỳ cao (0,7% - 1%/ngày), có thể lên tới hàng trăm phần trăm mỗi năm, khiến việc trả nợ trở nên vô cùng khó khăn. Tuy nhiên, người vay sẽ không được bảo vệ trước những rủi ro, bởi đây là hoạt động ngoài vòng pháp luật, không tuân theo quy định pháp lý nào. 

Để dẫn dụ người vay, các đối tượng, tổ chức cho vay tín dụng đen thường dán tờ rơi hoặc quảng cáo, chào mời trên không gian mạng. Theo quảng cáo, điều kiện vay của tín dụng đen rất dễ dãi, không yêu cầu người vay phải chứng minh thu nhập hoặc tài sản đảm bảo. Chỉ cần một vài giấy tờ tùy thân, người vay đã có thể nhận được tiền.

Hậu quả tiềm ẩn đằng sau hình thức này là rất lớn. Nếu không trả được nợ, người vay có thể bị đe dọa, tấn công từ các đối tượng cho vay, thậm chí có thể dẫn đến các hậu quả nghiêm trọng về tài chính và pháp lý.

- Theo quảng cáo, lãi suất tín dụng đen dao động từ 0,7% - 1%/ngày, nếu vay 10 triệu đồng trong vòng 12 tháng, người vay phải trả lãi bao nhiêu mỗi tháng? 

Để tính lãi suất tín dụng đen, ta có thể sử dụng công thức lãi suất đơn giản: lãi hàng tháng = số tiền vay x lãi suất theo ngày x số ngày thực tế của tháng.

Giả sử bạn vay 10 triệu đồng với lãi suất 1% mỗi ngày (tương đương 30% mỗi tháng), thì lãi hàng tháng sẽ là 10 triệu đồng x 1% x 30 ngày = 3 triệu đồng. Như vậy, mỗi tháng bạn sẽ phải trả 3 triệu đồng tiền lãi.

Tương tự, với lãi suất 0.7% mỗi ngày (tương đương 21% mỗi tháng), lãi hàng tháng sẽ là 10 triệu đồng x 0.7% x 30 ngày = 2,1 triệu đồng.

Như vậy, với số tiền vay 10 triệu đồng, người vay sẽ phải trả lãi từ 2,1 đến 3 triệu đồng mỗi tháng tùy vào lãi suất cụ thể, chưa kể có thể người cho vay tín dụng đen còn yêu cầu trả lãi trên phần lãi bạn chưa trả được (lãi mẹ đẻ lãi con).

- Tổng lãi và nợ gốc người vay phải trả nếu vay 10 triệu đồng từ hoạt động tín dụng đen này?

Để tính tổng số lãi và nợ gốc mà người vay phải trả nếu vay 10 triệu đồng trong vòng 12 tháng với lãi suất của tín dụng đen, chúng ta cần tính tổng số lãi trong suốt thời gian vay và sau đó cộng với số tiền gốc ban đầu.

Giả sử lãi suất là 1% mỗi ngày (tức là 30% mỗi tháng), số lãi hàng tháng sẽ là 10 triệu đồng x 30% x 12 tháng, tương đương 36 triệu đồng. Tổng số tiền phải trả sẽ là tiền gốc cộng với tổng số lãi, tức 10 triệu đồng + 36 triệu đồng = 46 triệu đồng.

Nếu lãi suất là 0.7% mỗi ngày (tức là 21% mỗi tháng), số lãi hàng tháng sẽ là 10 triệu đồng x 21% x 12 tháng, tương đương 25,2 triệu đồng. Tổng số tiền phải trả sẽ là tiền gốc cộng với tổng số lãi, tức là 10 triệu đồng + 25,2 triệu đồng = 35,2 triệu đồng.

Như vậy, nếu vay 10 triệu đồng trong vòng 12 tháng với lãi suất tín dụng đen từ 0.7% đến 1% mỗi ngày, người vay sẽ phải trả tổng cả gốc lẫn lãi từ 35,2 triệu đồng đến 46 triệu đồng, tùy thuộc vào lãi suất cụ thể.

- So với lãi suất tại các ngân hàng thương mại, chị đánh giá thế nào về mức lãi suất này?

Hiện nay, lãi suất vay tín chấp (không có tài sản đảm bảo) tại các ngân hàng thương mại dao động trong khoảng từ 14% - 28%/năm tùy vào hình thức mà khách hàng lựa chọn để vay vốn từ ngân hàng. So với mức lãi suất tín dụng đen thường thấy từ 0,7% - 1%/ngày (tức 255% - 365%/năm) có thể thấy mức lãi suất tín dụng đen cao gấp nhiều lần vay tại các ngân hàng thương mại hay các tổ chức tín dụng được cấp phép. 

- Áp theo quy định của pháp luật, mức lãi suất này có nằm trong phạm vi cho phép?

Theo Điều 468 Bộ luật Dân sự 2015 quy định về lãi suất cho vay thì lãi suất do các bên thỏa thuận và không được vượt quá 20%/năm của khoản tiền vay, trừ trường hợp luật khác có liên quan quy định khác. Như vậy theo quy định của pháp luật Việt Nam, mức lãi suất của tín dụng đen không nằm trong phạm vi cho phép và là bất hợp pháp. Người tham gia vào các hoạt động này có thể phải chịu các hậu quả pháp lý và không được bảo vệ quyền lợi khi xảy ra tranh chấp.

- Khuyến cáo đối với người dân, trường hợp người dân có nhu cầu vay tiêu dùng dịp Tết này nên vay ở đâu?

Trong dịp Tết, nhu cầu vay tiêu dùng của người dân thường tăng cao. Để đảm bảo an toàn tài chính và tránh rơi vào bẫy tín dụng đen, người dân nên tìm đến các nguồn vay hợp pháp và đáng tin cậy.

Một trong những lựa chọn an toàn là vay từ người thân và bạn bè. Đây thường là một giải pháp an toàn và ít rủi ro hơn, đặc biệt khi có thể thỏa thuận lãi suất hợp lý hoặc không tính lãi. Các ngân hàng thương mại cũng là nguồn tin cậy với các gói vay tiêu dùng lãi suất hợp lý, thủ tục minh bạch và được pháp luật bảo vệ. Khi vay, người dân nên liên hệ trực tiếp với các ngân hàng để tìm hiểu về các gói vay tiêu dùng phù hợp với nhu cầu và khả năng tài chính của mình.

Ngoài ra, các công ty tài chính uy tín như FE Credit, Home Credit, Shinhan Finance và HD Saison cũng cung cấp các dịch vụ vay tiêu dùng với thủ tục đơn giản, thời gian giải ngân nhanh và lãi suất cạnh tranh.

Trước khi vay, người dân cần tìm hiểu kỹ về lãi suất, điều kiện vay, thời gian trả nợ và các điều khoản liên quan. Tuyệt đối tránh các lời mời vay tiền từ các nguồn không rõ ràng, không có giấy phép hoặc lãi suất quá cao. Đọc kỹ hợp đồng vay, đặc biệt là các điều khoản về lãi suất, phí phạt trễ hạn và các điều kiện khác cũng rất quan trọng.

Lưu ý, người dân chỉ nên vay tiền khi thực sự cần thiết và chắc chắn có khả năng trả nợ đúng hạn để tránh gánh nặng tài chính từ việc tiêu dùng thiếu kiểm soát.