Báo chí giữa giao lộ quảng cáo, tiếp thị và tiêu dùng

Báo chí thổi hồn cho thương hiệu

Báo chí, từ lâu đã không chỉ dừng lại ở việc đưa tin. Trong lĩnh vực quảng cáo và tiếp thị, báo chí là người kể chuyện, biến những sản phẩm vô tri thành những biểu tượng của giá trị và cảm xúc. Một lon nước ngọt không chỉ là đồ uống, mà là niềm vui bên bạn bè. Một đôi giày không chỉ là vật dụng, mà là biểu tượng của tuổi trẻ và khát vọng. Nhưng điều gì khiến báo chí khác biệt so với những bài đăng quảng cáo trên mạng xã hội hay lời chào mời của một KOL?

Theo nhà báo Hoàng Văn Vững - TBT Tạp chí Tiếp thị & Gia đình, báo chí với tính chân thực và trách nhiệm xã hội luôn mang đến cho độc giả những câu chuyện đáng tin cậy. Một bài viết trên Tạp chí Tiếp Thị & Gia đình về một thương hiệu sữa Việt Nam không chỉ ca ngợi sản phẩm, mà còn kể về những người nông dân chăn bò dưới nắng gió cao nguyên. Câu chuyện ấy không chỉ bán hàng, mà còn khơi dậy niềm tự hào về sản phẩm nội địa.

“Báo chí không chỉ kể chuyện để bán hàng. Chúng tôi kể để kết nối. Một thương hiệu muốn bước vào gia đình Việt Nam phải có câu chuyện thật, giá trị thật. Nhiệm vụ của nhà báo là kiểm chứng câu chuyện đó và kể sao cho người đọc cảm nhận được sự chân thành, chứ không phải bị thao túng bởi quảng cáo”, nhà báo Hoàng Văn Vững nhấn mạnh. 

Đồng quan điểm, Ths. Quản trị truyền thông Lê Hồng Thắm cho rằng, báo chí đã vượt qua giới hạn của một kênh thông tin đơn thuần, trở thành nhịp cầu văn hóa, mang câu chuyện sản phẩm, dịch vụ lên tầm cao giá trị, gắn kết với bối cảnh xã hội, nhân sinh và tâm lý cộng đồng, trở thành “người dẫn đường” đáng tin cậy trong thế giới thông tin và văn hóa. 

“Ở môi trường truyền thông - tiếp thị, nhà báo đóng vai trò người thẩm định giá trị, chắt lọc thông điệp để độc giả cảm nhận được thông tin, từ đó chắp bút cho thương hiệu xây dựng niềm tin bền vững. Đó là cách làm truyền thông, quảng cáo sâu sắc và mang giá trị lớn hơn những quảng cáo thương mại thông thường”, chuyên gia truyền thông Lê Hồng Thắm khẳng định. 

Cũng theo vị chuyên gia này, một câu chuyện được kể qua lăng kính báo chí không tô vẽ, không phóng đại mà đặt trọng tâm vào trải nghiệm thực tế, lợi ích thiết thực và giá trị nhân văn sẽ giúp độc giả không cảm thấy bị “đặt hàng” hay “bị thao túng” mà thấy mình là một phần của hành trình, từ đó tự nguyện gắn bó và ủng hộ.

Tuy nhiên, việc phân định rõ ràng mục tiêu cũng như không bị chi phối bởi các chiêu trò thương mại, giữ gìn ranh giới giữa tin tức và quảng cáo trên cùng một ấn phẩm là một việc không dễ dàng. Khi thực hiện được sứ mệnh đó và sự minh bạch được đặt lên hàng đầu, báo chí không chỉ hoàn thành vai trò truyền tải, kết nối mà còn là “bức tường chắn” bảo vệ độc giả khỏi những chiêu trò tiếp thị phi đạo đức.

Trách nhiệm định hướng tiêu dùng

Trong thế giới tiêu dùng hiện đại, nơi người dân bị bủa vây bởi hàng ngàn thông điệp quảng cáo mỗi ngày, báo chí đóng vai trò như một người phản biện, giúp độc giả tỉnh táo trước những chiêu trò tiếp thị. Một chiến dịch quảng cáo có thể khiến bạn tin rằng một loại thực phẩm chức năng sẽ “thay đổi cuộc đời”, nhưng báo chí là người đặt câu hỏi: Liệu sản phẩm đó có đúng như lời quảng cáo?

"Báo chí không chỉ là người kể chuyện, mà còn là người gác cửa của sự thật. Chúng tôi có trách nhiệm đặt nghi vấn, kiểm chứng và đưa ra ánh sáng những thông tin mà người tiêu dùng cần, để họ không bị lóa mắt bởi những lời hứa hẹn hào nhoáng nhưng rỗng tuếch. Bằng cách giữ vững tính chính luận và trách nhiệm xã hội, báo chí không chỉ thổi hồn cho thương hiệu mà còn định hướng người tiêu dùng, góp phần xây dựng văn hóa tiêu dùng bền vững và minh bạch, đồng hành cùng sự phát triển của doanh nghiệp Việt trong kỷ nguyên mới”, nhà báo Hoàng Văn Vững nhấn mạnh.

Dưới góc nhìn truyền thông, chuyên gia Lê Hồng Thắm nhận định: “Báo chí không đơn thuần là kênh truyền tải mà là một hệ thống thông tin có sức mạnh “thẩm thấu” thương hiệu vào thị trường một cách bền vững. Có thể nói, báo chí là kiến trúc sư của niềm tin, giúp thương hiệu định hình xu hướng tiêu dùng thông qua việc xây dựng hệ giá trị. Sức mạnh này xuất phát từ khả năng kết nối sản phẩm với giá trị cốt lõi của đời sống, đồng thời định hình nhận thức cộng đồng thông qua những câu chuyện có chiều sâu.

Các sản phẩm, thương hiệu cần đến báo chí như một “nhà diễn giải” văn hóa. Giả sử, với các thương hiệu mong muốn quảng bá giá trị “made in Vietnam”, các bài viết phân tích về lợi thế nguyên liệu địa phương, phóng sự về quy trình sản xuất khắt khe, hay loạt bài về tinh thần tự hào dân tộc… đều góp phần biến sản phẩm thành biểu tượng của sự tự cường”.

Thực tế, khi thương hiệu sữa hàng đầu như Vinamilk hợp tác với báo chí để lan tỏa chiến dịch vì sức khỏe trẻ em thông qua các bài phóng sự về hành trình đưa sản phẩm đến vùng cao, báo chí đã biến sữa thành biểu tượng của trách nhiệm xã hội. Người tiêu dùng không chỉ mua một ly sữa - họ đang được xây dựng niềm tin từ giá trị thật và thấy được góp phần vào câu chuyện lớn hơn: chăm sóc thế hệ tương lai.

Khi giày thể thao Biti’s hợp tác báo chí, họ không chỉ bán sản phẩm - họ định hình văn hóa tiêu dùng bằng cách truyền tải tinh thần năng động, sáng tạo cho giới trẻ. Báo chí đã đóng vai trò người dẫn dắt xu hướng bằng cách đăng tải những bài phân tích về lối sống lành mạnh, phỏng vấn nghệ sĩ trẻ, hay khắc họa hình ảnh thanh niên khám phá thành phố trên đôi giày thể thao. Qua đó, sản phẩm trở thành một phần không thể thiếu trong hành trình tuổi trẻ.

Với câu chuyện của doanh nghiệp cà phê hàng đầu như Trung Nguyên, báo chí không chỉ viết về hương vị đặc trưng mà còn kể câu chuyện về khát vọng vươn ra biển lớn. Những bài báo về quy trình chọn hạt cà phê sạch, hành trình xuất khẩu đến thị trường quốc tế, hay tinh thần khởi nghiệp của chủ doanh nghiệp… đều góp phần thổi hồn dân tộc vào thương hiệu, biến cà phê thành “quốc hồn quốc túy” trong văn hóa hiện đại.

Những ví dụ trên minh chứng rằng, báo chí chính là cầu nối giữa sản phẩm và tâm thức người Việt. Từ việc xây dựng niềm tin đến định hình văn hóa tiêu dùng, báo chí đã chứng minh vai trò không thể thay thế trong việc biến sản phẩm thành di sản tinh thần của thời đại.

“Điều này đặc biệt ý nghĩa trong bối cảnh Nhà nước kêu gọi kinh tế tư nhân trở thành “một động lực quan trọng” của đất nước. Như Chủ tịch Hồ Chí Minh từng nhấn mạnh: “Báo chí phải phục vụ nhân dân, phục vụ cách mạng” - trong bối cảnh hiện nay, điều đó đồng nghĩa với việc báo chí đang có vai trò quan trọng trong việc giúp doanh nghiệp Việt khẳng định vị thế, vừa thúc đẩy kinh tế, vừa gìn giữ bản sắc và góp phần viết tiếp câu chuyện phát triển của dân tộc”, chuyên gia truyền thông Lê Hồng Thắm nói thêm. 

Có thể nói, báo chí không chỉ thổi hồn cho thương hiệu mà còn có có sức mạnh định hình văn hóa tiêu dùng. Báo chí không chỉ nói về sản phẩm, mà còn về giá trị. Một bài báo hay có thể khiến người tiêu dùng chọn một thương hiệu Việt Nam thay vì hàng ngoại, không phải vì giá rẻ, mà vì họ tin vào câu chuyện đằng sau thương hiệu đó.

Nhưng xây dựng niềm tin cũng đi kèm trách nhiệm. Báo chí phải cẩn trọng để không bị cuốn vào vòng xoáy lợi ích, nơi những bài viết “đặt hàng” có thể làm xói mòn lòng tin của độc giả. Vai trò riêng của báo chí, vì thế, là giữ vững sự độc lập, để mỗi câu chuyện họ kể đều là một viên gạch xây dựng văn hóa tiêu dùng bền vững.