4 loại gia vị quen thuộc có thể là 'kẻ giấu mặt' gây nhồi máu não, ai cũng nên biết

Khi một mạch máu bị tắc, dòng chảy mang oxy và dưỡng chất tới não sẽ ngưng trệ. Nếu không can thiệp kịp thời, tế bào não sẽ tổn thương nghiêm trọng, dẫn đến các biến chứng như liệt nửa người, mất trí nhớ, thậm chí tử vong.

Hiện nay, nhồi máu não không còn là bệnh lý chỉ gặp ở người cao tuổi. Ngày càng nhiều người trẻ nhập viện do đột quỵ, phần lớn bắt nguồn từ chế độ ăn uống không lành mạnh – mà đôi khi “thủ phạm” lại chính là những gia vị quen thuộc hằng ngày.

Đường tinh luyện

Đường trắng giúp món ăn thêm đậm đà, đồ uống thêm hấp dẫn. Nhưng khi tiêu thụ quá mức, loại gia vị ngọt ngào này lại khiến máu trở nên đặc hơn, làm tăng nguy cơ tạo cục máu đông trong lòng mạch.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), mỗi người chỉ nên dùng dưới 30g đường/ngày. Tuy nhiên, việc tiêu thụ đường ẩn trong trà sữa, nước ngọt, bánh kẹo và các món ăn gia đình khiến lượng thực tế vượt xa con số khuyến nghị.

Đường không chỉ liên quan đến tăng cân, tiểu đường, mỡ máu mà còn thúc đẩy phản ứng oxy hóa – khiến mạch máu não mau lão hóa, kém đàn hồi, dễ tổn thương. Đây là nền tảng dẫn đến nhồi máu não và đột quỵ.

Muối 

Gia vị này vốn không thể thiếu trong bếp, nhưng “mặn mà” quá mức lại tiềm ẩn nhiều rủi ro sức khỏe. Mỗi ngày, WHO khuyến nghị không dùng quá 5g muối, nhưng nhiều người đang dùng gấp đôi, thậm chí gấp ba.

Khi natri trong cơ thể vượt ngưỡng, cơ thể giữ nước nhiều hơn, máu trở nên đặc hơn và áp lực trong mạch máu tăng cao. Các yếu tố này làm tăng khả năng hình thành cục máu đông – nguyên nhân chính gây tắc nghẽn mạch máu não.

Việc duy trì thói quen ăn mặn trong thời gian dài cũng làm mạch máu mất độ đàn hồi, suy yếu dần và dễ bị tổn thương, đặc biệt ở người cao tuổi hoặc có bệnh nền.

Các loại mắm

Nước mắm, mắm tôm hay mắm nêm đều là gia vị quen thuộc trong bữa cơm Việt. Tuy nhiên, do quá trình ủ muối, các loại mắm thường chứa hàm lượng natri rất cao. Chỉ một thìa canh nước mắm (15ml) có thể chứa đến 1200mg natri, tương đương 60% lượng natri tối đa nên nạp mỗi ngày.

Vấn đề là nhiều người không chỉ nấu bằng mắm mà còn chấm, ướp, thậm chí ăn kèm nhiều món khác – khiến tổng lượng muối nạp vào cao hơn mức khuyến nghị rất nhiều.

Nếu vừa ăn nhiều mắm, vừa dùng thêm dầu mỡ hoặc thực phẩm nhiều chất béo, nguy cơ hình thành mảng xơ vữa và tắc nghẽn mạch máu não lại càng cao hơn.

Hạt nêm

Hạt nêm được yêu thích vì tính tiện lợi, nêm đâu đậm đó. Tuy nhiên, một thìa canh hạt nêm (~8g) có thể chứa 1500mg natri – tương đương 75% lượng natri cho cả ngày.

Nhiều người kết hợp hạt nêm với muối, nước mắm mà không tính toán lượng natri tổng thể, dẫn đến việc nạp quá nhiều mà không biết. Chưa kể, hạt nêm còn chứa bột ngọt, chất điều vị, phụ gia tổng hợp – nếu dùng lâu dài có thể gây ảnh hưởng xấu đến gan, thận, thành mạch và tăng nguy cơ nhồi máu não.

Gia vị giúp món ăn ngon hơn nhưng cần được dùng một cách khoa học và có kiểm soát. Thay vì loại bỏ hoàn toàn, hãy giảm dần lượng tiêu thụ mỗi ngày, ưu tiên thực phẩm tươi, tự nhiên và tăng cường rau xanh, trái cây, nước lọc để cân bằng lại.

Đặc biệt, nếu bạn có tiền sử huyết áp cao, mỡ máu hoặc gia đình có người từng bị đột quỵ, hãy học cách đọc thành phần trên nhãn gia vị, và tránh xa việc “nêm quá tay” – vì đôi khi chính điều nhỏ đó lại quyết định sự sống còn của mạch máu não.