Từ bút báo đến sân khấu truyền thông: Hành trình rẽ lối của các nhà báo

Hầu hết, những người đến với nghề báo vì đam mê và một cảm thức nghề nghiệp đặc biệt – nơi “nhà báo” không chỉ là một danh xưng, mà là biểu tượng của trách nhiệm, sự dấn thân và khát vọng đem đến sự thật cho độc giả. Thế nhưng, trong một thế giới luôn vận động và phát triển, việc chuyển đổi nghề nghiệp là xu hướng điều tất yếu. Không ít người làm báo đã tạm dừng công việc cầm bút để tìm cho mình một hướng đi mới.

 Sự chuyển dịch này không phải ngẫu nhiên, mà phản ánh những chuyển biến sâu sắc trong chính môi trường báo chí. Khi báo chí đang chịu áp lực bởi suy giảm tài chính, sáp nhập và xóa nhiều tờ báo và tạp chí, chuyển đổi mô hình và sự cạnh tranh khốc liệt của truyền thông số. Truyền thông cho doanh nghiệp nổi lên như cơ hội phát triển năng lực sáng tạo, được chủ động về chiến lược nội dung và môi trường linh hoạt để nhiều nhà báo chọn rẽ lối. Nơi mà những phẩm chất cốt lõi của người làm báo tiếp tục được toả sáng cho dù hình thức và mục tiêu có thay đổi.

Không chỉ “rẽ lối” mà đổi mới tư duy làm nghề

Khi lựa chọn rời khỏi tòa soạn “rẽ lối” vào lĩnh vực truyền thông, người làm báo không chỉ thay đổi môi trường làm việc, mà còn phải đối diện với sự chuyển dịch trong tư duy và vai trò. Họ không còn là người quan sát độc lập mà trở thành người kiến tạo nội dung gắn mình với mục tiêu của tổ chức.

Chuyển sang truyền thông, không có nghĩa là từ bỏ lý tưởng làm nghề mà họ đang thích nghi để tồn tại và phát huy năng lực ở một “sân chơi” mới, đa dạng và nhiều thách thức hơn. Khi được hỏi về trở ngại và thuận lợi trong hành trình từ nghề báo sang truyền thông, cựu phóng viên Nguyễn Nam bộc bạch: “Dù làm bất cứ công việc gì, ở bất kỳ lĩnh vực nào cũng đều có thuận lợi và khó khăn riêng. Với một người xuất thân từ môi trường báo chí thì khó khăn lớn nhất là điều chỉnh tư duy từ “người quan sát” đời sống xã hội một cách độc lập sang “người xây dựng nội dung” theo định hướng và thông điệp của doanh nghiệp. Trong môi trường báo chí, tôi được tiếp cận vấn đề một cách khách quan, trung lập đa chiều và đôi khi được thể hiện góc nhìn cá nhân vào bài viết. Khi làm truyền thông cho doanh nghiệp, cần phải đồng hành cùng thương hiệu, hiểu rõ thông điệp truyền thông, mục tiêu, chiến lược để trở thành “người kể câu chuyện” của doanh nghiệp, của dự án… theo cách hiệu quả nhất giúp thương hiệu, doanh nghiệp đó có được thiện cảm từ công chúng. Trong môi trường doanh nghiệp, mọi thứ được vận hạnh theo kế hoạch dài hạn của dự án, theo quý, theo chiến dịch… còn báo chí thì phản ứng theo tin tức nóng hổi, đòi hỏi sự nhạy bén trong ngắn hạn. Được học hỏi, làm quen với nhịp độ làm việc mới, có mục tiêu chiến lược. Khi làm báo tôi xây dựng mạng lưới quan hệ và thấu hiểu kỳ vọng của phóng viên, từ đó phối hợp hiệu quả hơn với các cơ quan truyền thông; điều đó giúp tôi thích ứng nhanh và làm tốt vai trò truyền thông ở doanh nghiệp".

Việc chuyển từ làm báo sang truyền thông không đơn thuần là một bước rẽ, mà là quá trình mở rộng tư duy làm nghề. Khi những người có nền tảng báo chí đã và đang góp phần hình thành một dòng truyền thông có chiều sâu – nơi mỗi chiến dịch không đơn thuần là công cụ tiếp thị, mà là sự kết hợp giữa thấu cảm xã hội và năng lực định hướng nhận thức. Những câu chuyện truyền thông tử tế, chiến dịch chạm đến cảm xúc của công chúng – đó không phải là sự tình cơ, mà là kết quả của một tư duy được tôi luyện từ nghề báo. Dù đi cùng thương hiệu nhưng không đánh mất đi bản sắc, linh hoạt theo bối cảnh nhưng không quên đi lương tri nghề nghiệp.

Mang tinh thần báo chí vào truyền thông

Không ít người làm báo từng xem truyền thông thương hiệu là “chiến tuyến bên kia” – nơi phục vụ lợi ích tổ chức, thiếu tính phản biện và xa rời sứ mệnh xã hội. Nhưng thực tế cho thấy, báo chí và truyền thông không còn là hai lĩnh vực tách biệt mà có sự giao thoa, song hành. Nếu báo chí ra đời với sứ mệnh phục vụ công chúng – đặt lợi ích của cộng đồng lên trên hết, lấy sự thật làm nền tảng và xem trách nhiệm xã hội là kim chỉ nam; thì truyền thông không chỉ gói gọn trong hoạt động tiếp thị hay quảng bá, mà còn đảm nhiệm vai trò xây dựng hình ảnh, truyền cảm hứng và tạo ảnh hưởng xã hội. Do đó, khi báo chí và truyền thông cùng chia sẻ một điểm tựa đạo đức – đó là sự trung thực, sự tử tế và cam kết vì công chúng – thì sự khác biệt không nằm ở hình thức thể hiện, mà ở chiều sâu giá trị mà mỗi thông điệp mang lại.

Chị Quỳnh Thanh – GĐ truyền thông một công ty bất động sản chia sẻ, khi nhà báo rẽ lối sang truyền thông nhưng không làm mất đi giá trị. Họ có thể thổi vào hoạt động truyền thông bằng một tinh thần trách nhiệm góp phần định hướng, dẫn dắt thay vì chỉ làm hài lòng đám đông. Ở vị trí mới, họ không chỉ là người kể chuyện giỏi, mà có vai trò kết nối trung thực giữa doanh nghiệp và xã hội. Mang tinh thần báo chí vào hoạt động truyền thông với sự tôn trọng sự thật, thái độ phụng sự công chúng và ý thức giữ gìn đạo đức nghề nghiệp đem sự dung hoà giữa hai lĩnh vực, còn là một bước tiến quan trọng về chất. Lúc ấy, truyền thông không dừng lại ở mức lan toả mà dẫn dắt và định vị những giá trị trong cộng đồng.

“Hơn hết, khi tinh thần báo chí vốn gắn với sự khách quan và giá trị nhân văn được thổi vào truyền thông sẽ nâng tầm nội dung. Không còn là những thông điệp đơn thuần để gây chú ý, mà những câu chuyện có khả năng khơi gợi nhận thức, tạo sức lan tỏa lâu dài. Một chiến dịch có thể “viral”, một thương hiệu có thể nổi bật – nhưng nếu thiếu chiều sâu và thiếu đạo đức, tiếng vang ấy cũng chóng lụi tàn. Bởi vậy, tinh thần làm báo không nằm ở kỹ thuật trình bày hay xu hướng hình ảnh, mà ở thái độ: tôn trọng sự thật, dấn thân vì lợi ích chung, không tô hồng hiện thực hay né tránh những góc khuất”, chị Quỳnh Thanh chia sẻ.

Đặc biệt, trong lĩnh vực truyền thông doanh nghiệp – nơi luôn đứng giữa kỳ vọng của công chúng và áp lực của thị trường – sự trung thực không chỉ là một lựa chọn về đạo đức, mà là một chiến lược để gìn giữ niềm tin. Và chỉ khi được tin, thương hiệu mới có thể im đậm trong tâm trí công chúng – không bằng sự ồn ào, mà bằng giá trị thật.

Từ nhà báo sang người làm truyền thông không phải là sự đánh đổi, mà là sự tiếp nối – nơi người làm báo bước sang vai trò khác nhưng vẫn giữ vẹn nguyên cái tâm, cái tầm của nghề dù ở bất cứ hoàn cảnh nào. Rẽ lối – không phải để rời bỏ bản ngã, mà để mở rộng hành trình với một tâm thế mới.