Làng cổ Lộc Yên Quảng Nam - điểm đến du lịch xanh

Làng Lộc Yên toạ lạc trong một thung lũng khá đẹp, được bao bọc bởi một phức hệ sông, suối, núi như sông Đá Giăng, suối An Sơn, đồi Đá Ràn Dàn, núi Bà Bướm, núi Bàn Mây,... Con đường duy nhất dẫn vào làng là trung tâm của thung lũng chia đôi làng thành hai xóm, bên trái là Gò Tròn, bên phải là Hòn Ngang. Trong bức tranh đầy màu sắc ấy, văn hoá đá ở Lộc Yên chính là gam màu chủ đạo, hội tụ hồn cốt của một vùng đất, đậm chất nhân văn. Đá được dùng vào việc phân tầng, bậc cho các bờ vườn trên những sườn đồi, đá để xây ngỏ, lát lối đi, dùng vào việc xây nhà, xây giếng nước, xây chuồng cho gia súc và việc xây mộ cho người quá cố. Qua thời gian, rêu cỏ phủ lên tạo một bờ thực vật xanh mướt, cùng với quá trình phong hoá đã tạo nên những bức thạch, đồ thạch tranh thú vị. 

Lịch sử hình thành làng cổ Lộc Yên 

Theo những người cao niên, vùng đất Lộc Yên có quá trình hình thành gắn với công cuộc khai hoang lập làng vào thế kỷ XV-XVI. Đến thời Tây Sơn (1771 - 1802), làng Lộc Yên mới chính thức được "khai sinh" với tên gọi ban đầu là Lộc An thôn, do ông Nguyễn Công Tuyết, người làng Tân Phước (Tam Kỳ) khai phá. 

Năm 1947, Lộc Yên thôn được đổi tên thành làng Tiên Lộc. Năm 1955, chính quyền Ngô Đình Diệm đổi tên "huyện" thành "quận" và các thôn được đổi tên theo thứ tự dãy số, làng Lộc Yên được đổi tên thành thôn 4 - tên gọi này được giữ cho đến ngày nay. 

Di sản và nhà cổ Lộc Yên 

Không giống như những ngôi làng cổ khác như Đường Lâm hay Phước Tích, điểm nhấn nổi bật không nơi nào có được Lộc Yên đó chính là văn hoá đá đậm nét trong đời sống sinh hoạt của cư dân cũng như trong bức tranh tổng thể của làng. Ngõ đá, bờ đá, giếng đá cổ với nghệ thuật xếp đá làm nên những bức vách phẳng phiu, không cần đến vôi vữa, xi măng nhưng vẫn liên kết chắc chắn, hạn chế xói lở. Con người gắn kết với thiên nhiên, sống hoà hợp cùng cỏ cây. 

Kiến trúc xưa cũ tại làng cổ Lộc Yên 

Làng cổ Lộc Yên hiện còn 8 ngôi nhà cổ có niên đại từ 100 đến 150 năm, làm bằng gỗ mít, loại cây ăn quả chủ yếu ở vùng quê Tiên Phước, theo kiểu 3 gian 2 chái. Ngôi nhà cổ lớn nhất, đẹp nhất, có tuổi đời khoảng gần 200 năm là của anh em ông Nguyễn Đình Sưu. Trước năm 1975, Tổng thống Ngô Đình Diệm từng 2 lần gạ mua nhưng chủ nhân của ngôi nhà này đều từ chối, không bán. Nét đặc biệt ở làng cổ Lộc Yên là cùng với việc làm nhà bằng gỗ mít kiên cố, người dân còn xây dựng vườn nhà trồng cây đặc sản vừa đem lại hiệu quả kinh tế, vừa tạo cảnh quan đẹp cho làng quê như cau, quế, tiêu, chè... 

Do địa hình có độ dốc lớn, để đất khỏi bị mưa lũ xói trôi, người dân chất bờ đá ngăn giữ. Những bờ đá cao đến vai người, thẳng tắp, làm cho cảnh quê ở làng cổ Lộc Yên thêm đẹp. Bờ đá vườn, bờ đá ngõ dẫn vào nhà là “công trình nghệ thuật” của mỗi hộ dân nơi đây. Nhà xây dựng mặt quay ra đồng lúa, lưng tựa vào núi làm hậu chẫm, lối đi men theo sườn đồi, ngõ đá dài uốn lượn nhiều tầng bậc, nhìn xa trông rất đẹp mắt, nhất là khi xuân sang, cỏ đá mọc che phủ đá tạo nên một tấm thảm xanh lấp lánh ánh ngày.

Xứ sở thần tiên 

Những ngôi nhà ở Lộc Yên nằm chênh vênh bên sườn đồi, tựa lưng vào những cánh rừng rậm rạp và xoay mặt ra đồng lúa xanh rì. Mỗi ngôi nhà được bao quanh bởi những khu vườn trĩu nặng cây trái và những bông hoa rực rỡ. Những dòng suối nước ngọt đổ xuống sườn đồi, róc rách theo từng bước chân. 

Sự khác biệt của Lộc yên so với những làng quê khác nằm ở những con đường lát đá nối giữa những ngôi nhà và đồng lúa bát ngát. Người dân ở đây dùng những viên đá mỏng, phẳng để tạo ra những hàng rào bảo vệ sườn đồi trong mùa mưa kéo dài của Quảng Nam. Những bậc thang và lối đi bằng đá cổ nay được bao phủ bởi rêu phong, bụi chè và hoa lá. Bước xuống những con đường này dưới bóng râm của những hàng cau cao, bạn sẽ có cảm giác như bước vào một khu vườn bí mật. 

Khám phá làng nghề thủ công

Hướng dẫn viên địa phương có thể giúp bạn hiểu thêm về các ngôi nhà truyền thống và nghề thủ công của họ. Đi bộ dọc theo đồng lúa, vườn tược - bạn có thể men theo những con đường lát đá ven đồng lúa để xem cách người dân thiết kế ngôi làng của họ với thiên nhiên. Từ những bụi hoa rực rỡ cho đến những trang trại nuôi vịt, đâu đâu bạn cũng có thể bắt gặp một bức tranh phong cảnh xinh đẹp. Ngoài ra, bạn cũng có thể thưởng thức các loại trái cây Lộc Yên thay đổi theo mùa. Bạn có thể mua mít, chôm chôm, quả bòn bon, những quả bưởi giòn ngọt vào các thời điểm khác nhau trong năm. 

Cách di chuyển đến làng cổ Lộc Yên 

Làng cổ Lộc Yên cách Hội An khoảng 70km và cách thành phố Tam Kỳ khoảng 30km. Nơi này chưa có dịch vụ lưu trú, bạn có thể di chuyển đến các nhà nghỉ, homestay tại thị trấn Tiên Kỳ, cách Lộc Yên khoảng 4km. Tại làng có nhà hàng Lộc Yên với những món đặc sản địa phương như gà thả vườn, bánh xèo, thịt bò với giá cả phải chăng.

Đến làng cổ Lộc Yên bạn có thể trải nghiệm bơi lội và thư giãn ở suối đá Ồ Ồ tại Tiên Châu, cách làng Lộc Yên khoảng 10km; thưởng thức các loại trái cây miền quê theo mùa như bòn bon, ổi, bưởi, dâu và đi dạo quanh các con đường lát đá hoặc men theo bờ ruộng để chụp những bức ảnh đẹp. 

Xem thêm các bài viết liên quan tại danh mục du lịch.