Tiết kiệm và tiêu tiền đúng cách: Bài học tài chính đầu tiên phụ huynh nên dạy con

Vì sao nên dạy trẻ về tài chính từ sớm?

Ở trường, trẻ học toán, văn, tiếng Anh… nhưng lại hiếm khi được dạy cách quản lý tiền bạc – một kỹ năng thiết yếu theo trẻ suốt cuộc đời. Trong khi đó, thói quen tài chính được hình thành từ rất sớm.

Tài chính cá nhân không chỉ dành cho người lớn. Trẻ em có thể bắt đầu hiểu về giá trị của tiền ngay từ khi biết đếm. Nếu được hướng dẫn đúng cách, trẻ sẽ phát triển tư duy tài chính vững vàng – từ việc biết tiết kiệm cho mục tiêu, đến việc phân biệt giữa nhu cầu và mong muốn.

Việc thiếu kỹ năng tài chính là nguyên nhân khiến nhiều người trưởng thành rơi vào tình trạng "vừa nhận lương đã hết tiền", nợ nần chồng chất hoặc chi tiêu vô tội vạ. Đừng để con bạn lớn lên trong tâm thế đó.

Tiết kiệm – Thói quen nhỏ, sức mạnh lớn

Hãy bắt đầu bằng việc dạy con tiết kiệm một phần tiền được nhận – từ tiền lì xì, tiền thưởng học tập hay thậm chí là tiền tiêu vặt hằng tuần. Đơn giản nhất là cho trẻ một hũ hoặc ống heo tiết kiệm, cùng đặt mục tiêu cụ thể: mua bộ đồ chơi yêu thích, cuốn truyện tranh mới hoặc tặng quà sinh nhật cho bạn thân.

Điều quan trọng là trẻ hiểu: tiền tiết kiệm hôm nay có thể mang lại niềm vui lớn hơn trong tương lai. Việc này không chỉ rèn tính kiên nhẫn mà còn giúp trẻ có cảm giác tự hào khi tự mình đạt được điều mong muốn.

Biết tiêu tiền – Không phải cứ có là mua

Bên cạnh việc tiết kiệm, trẻ cũng cần được trao quyền "tiêu tiền" ở mức độ phù hợp. Điều này giúp trẻ học cách ra quyết định và chịu trách nhiệm với lựa chọn của mình.

Cha mẹ có thể tạo tình huống: “Con có 100.000 đồng, con sẽ dùng như thế nào?” và gợi ý trẻ chia tiền thành 3 phần: tiêu dùng – tiết kiệm – chia sẻ (ví dụ, để tặng bạn, làm từ thiện…). Khi trẻ lưỡng lự giữa việc mua một món đồ nhỏ hôm nay hay tích góp thêm vài ngày để mua món đồ lớn hơn, đó là lúc trẻ học cách đánh đổi và lên kế hoạch chi tiêu.

Tránh biến tiền thành phần thưởng

Nhiều phụ huynh có thói quen thưởng tiền khi con học giỏi, làm việc nhà... nhưng điều này dễ khiến trẻ hiểu sai về giá trị của công sức và học tập. Thay vào đó, hãy hướng trẻ tới việc xây dựng trách nhiệm tài chính như một phần cuộc sống, không phải vì được "trả công".

Nếu muốn khuyến khích con, hãy thử những cách khác như tạo bảng tích điểm đổi quà (chứ không phải đổi tiền) hoặc cho phép trẻ chọn một hoạt động yêu thích sau khi hoàn thành nhiệm vụ.

Làm gương – Cách dạy hiệu quả nhất

Trẻ học tốt nhất bằng cách quan sát cha mẹ. Nếu bạn chi tiêu bốc đồng, con sẽ học theo. Nhưng nếu bạn lập kế hoạch chi tiêu, ưu tiên tiết kiệm và thường xuyên chia sẻ về các quyết định tài chính trong gia đình, con sẽ dần hiểu và áp dụng vào cuộc sống riêng.

Hãy biến những buổi đi siêu thị, tính toán hóa đơn điện nước hay lên kế hoạch du lịch thành bài học dạy con thực tế về tài chính.

Dạy con quản lý tiền bạc không cần phức tạp hay áp lực. Đó chỉ đơn giản là giúp trẻ hiểu rằng mỗi đồng tiền đều có giá trị và học cách sử dụng nó một cách có trách nhiệm. Cũng giống như việc học đi xe đạp, trẻ cần thời gian để vấp ngã, thử sai và điều chỉnh. Nhưng khi đã hình thành tư duy tài chính từ sớm, con bạn sẽ vững vàng hơn rất nhiều trên hành trình trưởng thành.