Thu nhập không ít, sao vẫn luôn cạn ví? Chuyên gia lý giải áp lực tài chính của các cặp vợ chồng trẻ

Phóng viên Tiếp Thị & Gia Đình đã có cuộc trò chuyện với bà Hoa Cherry Nguyễn – Cố vấn tài chính tại Hub Đồng Hành (thuộc FIDT – Công ty CP Tư vấn đầu tư và Quản lý tài sản) để tìm hiểu nguyên nhân và hướng đi giúp các gia đình trẻ “sống ổn mà vẫn tiết kiệm”.

Khi thu nhập tăng, áp lực cũng tăng

- Hiện nay, nhiều cặp vợ chồng trẻ chia sẻ rằng dù có thu nhập ổn định, thậm chí khá, vẫn luôn thấy “thiếu trước hụt sau”. Theo bà, điều này có phản ánh đúng thực tế tài chính của các gia đình trẻ ở đô thị hiện nay không?

Chuyên gia Hoa Cherry Nguyễn: Hoàn toàn đúng, và đó là thực tế phổ biến ở hầu hết các đô thị lớn. Vấn đề không chỉ nằm ở thu nhập mà là cách người trẻ hiểu và quản lý đồng tiền.

Nhiều người đang mắc kẹt trong “bẫy thu nhập trung bình”: thu nhập đủ để sống thoải mái nhưng không đủ để tích lũy hay đầu tư. Khi thu nhập tăng, chi tiêu cũng tăng nhanh hơn. Quan trọng hơn, phần lớn người trẻ thiếu kiến thức tài chính cơ bản, chưa có khái niệm về ngân sách, quỹ dự phòng hay đầu tư.

Trong khi đó, họ đang ở “giai đoạn vàng” của cuộc đời, có sức khỏe, ít gánh nặng phụng dưỡng, con cái còn nhỏ. Đây là thời điểm nên tận dụng để phát triển kỹ năng tạo thu nhập cao, mở rộng nguồn thu, tránh “lạm phát lối sống” và học cách để tiền không chỉ được giữ mà còn sinh lời.

- Những yếu tố nào khiến chi phí sinh hoạt của các gia đình trẻ ở thành phố ngày càng “phình to”, thưa bà?

Ngoài áp lực giá cả và lạm phát, yếu tố lớn nhất là lạm phát lối sống. Nhiều gia đình trẻ có xu hướng “nâng cấp mọi thứ”: nhà rộng hơn, xe tốt hơn, con học trường đắt hơn, du lịch nhiều hơn.

Mạng xã hội cũng góp phần tạo ra “chuẩn sống đô thị”, khiến nhiều người tiêu để thể hiện, chứ không hẳn vì cần. Cộng thêm việc thiếu kế hoạch tài chính rõ ràng, không phân biệt nhu cầu thật với mong muốn khiến chi tiêu ngày càng mất kiểm soát.

- Những dấu hiệu nào để nhận biết một gia đình đang chi tiêu vượt quá khả năng?

Ba dấu hiệu phổ biến:

• Tỷ lệ tiết kiệm dưới 10% thu nhập hoặc không có quỹ dự phòng ít nhất 3–6 tháng sinh hoạt phí.
• Thường xuyên ứng lương, xoay nợ thẻ tín dụng, hoặc vay tiêu dùng.
• Không thể duy trì kế hoạch đầu tư, phải rút vốn trước hạn.

Sống ổn mà vẫn tiết kiệm – Tư duy tài chính mới của gia đình trẻ

- Gia đình trẻ nên chia ngân sách hàng tháng ra sao để vừa có khoản sinh hoạt, vừa tiết kiệm, lại vẫn có thể dành cho đầu tư hoặc dự phòng rủi ro?

Một công thức gợi ý là 50–20–20–10:

• 50% cho chi phí sinh hoạt thiết yếu.
• 20% cho tiết kiệm & quỹ dự phòng.
• 20% cho đầu tư dài hạn.
• 10% cho phát triển bản thân và trải nghiệm.

Ở giai đoạn đầu sự nghiệp, có thể linh hoạt ưu tiên cho học tập, nâng cấp kỹ năng và dự phòng rủi ro. Quan trọng nhất là ngân sách phải có định hướng và cần được đặt trong kế hoạch tài chính tổng thể cho mọi kịch bản, cả thuận lợi lẫn khó khăn.

- Với mức chi tiêu ngày càng cao, bà có gợi ý nào giúp gia đình trẻ “cắt giảm thông minh”, nghĩa là tiết kiệm mà không làm giảm chất lượng cuộc sống?

Hãy tối ưu thay vì cắt giảm. Ví dụ: dùng công cụ quản lý chi tiêu, tận dụng thẻ hoàn tiền, chọn bảo hiểm phù hợp để bảo vệ khỏi rủi ro lớn thay vì cố tiết kiệm những khoản nhỏ.

Điều cốt lõi là phân biệt giữa chi tiêu giá trị (cho sức khỏe, tri thức, thời gian bên gia đình) và chi tiêu cảm xúc (mua sắm để xoa dịu áp lực).

Khi tiêu có ý thức, tiết kiệm không còn là khổ hạnh mà là sự tự do trong khuôn khổ.

- Tiền thuê nhà hoặc trả góp mua nhà thường là gánh nặng lớn nhất. Theo bà, gia đình trẻ nên ưu tiên “an cư” bằng cách mua nhà sớm hay tiếp tục thuê nhà để tích lũy tài chính?

Quyết định này nên căn cứ vào chu kỳ tài chính cá nhân. Nếu thu nhập chưa ổn định, nên thuê nhà để giữ linh hoạt, tập trung tích lũy và đầu tư sinh lời cao hơn lãi vay. Khi đã có tích lũy trên 30% giá trị căn nhà và dòng tiền vững, có thể mua nhà để an cư, đặc biệt trong bối cảnh lãi suất thấp.

Ngược lại, nếu kinh tế khó khăn, nên ưu tiên thanh khoản, tránh đòn bẩy quá mức. “An cư” không chỉ là có một mái nhà, mà là có khả năng duy trì kế hoạch sở hữu căn nhà một cách bền vững.

- Cuối cùng, điều quan trọng nhất giúp một gia đình trẻ ở đô thị có thể “sống ổn mà vẫn tiết kiệm” là gì?

Đó là tư duy tài chính có kế hoạch. Biết mình đang ở đâu, muốn đi đâu và có chiến lược cho từng giai đoạn: xây nền, tăng trưởng, tích sản hay bảo toàn.

Quản lý tài chính không chỉ để đủ sống, mà để chủ động sống – có dự phòng khi khó khăn, có đầu tư cho tương lai và vẫn có tự do tận hưởng hiện tại. “Sống ổn” không phải là kiếm thật nhiều, mà là biết quản lý tốt để mỗi đồng tiền đều mang lại bình an và tự do cho cuộc đời mình.