Sau kết luận loạt vi phạm trong kinh doanh vàng, Eximbank phản hồi thế nào?

Mới đây, phản hồi thông tin sau kết luận thanh tra của Ngân hàng Nhà nước về việc chấp hành chính sách, pháp luật trong hoạt động kinh doanh vàng, Ngân hàng TMCP Xuất Nhập khẩu Việt Nam (Eximbank) cho hay, với các vi phạm hành chính đã được nêu, Eximbank cam kết xử lý nghiêm túc, cầu thị và minh bạch.

Theo Eximbank, ngân hàng này đã chủ động xây dựng các giải pháp khắc phục cụ thể như: Tập trung khắc phục các nội dung đã được chỉ ra trong kết luận thanh tra; tổ chức rà soát, hoàn thiện lại toàn bộ quy trình nghiệp vụ kinh doanh vàng, đảm bảo phù hợp với quy định hiện hành.

Đồng thời tăng cường công tác kiểm tra, kiểm soát nội bộ, đào tạo lại nhân sự liên quan nhằm nâng cao tính tuân thủ trong toàn hệ thống...

Eximbank cam kết xử lý nghiêm túc, cầu thị trong toàn bộ quá trình khắc phục vi phạm hành chính nói trên, cũng sẵn sàng thông tin minh bạch dựa trên việc đề cao lợi ích khách hàng, cổ đông.

Ngân hàng này cũng cho biết đang triển khai nhiều hoạt động tăng cường quản trị rủi ro, nâng cao năng lực của hệ thống kiểm soát, kiểm toán nội bộ, hướng tới hiệu quả trong hoạt động quản trị.

Trước đó, theo kết luận thanh tra công bố ngày 30/5, Thanh tra Ngân hàng Nhà nước đã chỉ rõ tình trạng nhân viên Eximbank tạo điều kiện cho các giao dịch "khống" vàng miếng. Theo đó, một số nhân viên Eximbank đã rút ngắn quy trình kiểm đếm và giao, nhận vàng, cũng như quy trình thu - chi tiền mặt bằng VND với khách hàng.

Trong cùng một ngày, khi khách hàng nộp/rút tiền mặt từ tài khoản thanh toán, phần chênh lệch VND phát sinh từ các giao dịch mua bán vàng miếng được sử dụng để hỗ trợ khách thực hiện giao dịch mua bán vàng tại cùng một thời điểm và với cùng một khối lượng.

Đáng chú ý, thực tế, khách hàng và nhân viên Eximbank không thực hiện giao nhận vàng và tiền, mà chỉ ký xác nhận trên chứng từ. Bản chất các giao dịch chỉ xoay quanh phần chênh lệch giá vàng nhằm mục đích sinh lời. Hoạt động này khiến doanh số mua bán vàng miếng của Eximbank tăng không thực chất.

Trong đó, chỉ riêng 3 khách hàng đã chiếm tới 15% tổng doanh số mua bán vàng miếng của Eximbank trong thời gian 3 người này liên tục thực hiện các giao dịch với cùng khối lượng và thời điểm. Điều này dẫn đến việc doanh số bị "thổi phồng", không phản ánh đúng thực chất hoạt động kinh doanh vàng miếng của ngân hàng.

Mặt khác, Eximbank còn vi phạm nghĩa vụ báo cáo một số giao dịch mua bán vàng có giá trị lớn theo quy định của pháp luật về phòng, chống rửa tiền; vi phạm quy định về hóa đơn khi không lập hóa đơn trong một số giao dịch bán vàng miếng cho khách hàng, hoặc lập hóa đơn không đúng thời điểm.

Kết luận cũng chỉ ra nguyên nhân dẫn đến vi phạm là công tác chỉ đạo, điều hành của Hội đồng quản trị, Ban kiểm soát, Ban điều hành Eximbank (trong thời kỳ thanh tra) thực hiện chưa nghiêm túc quy định của pháp luật đối với hoạt động kinh doanh vàng, còn để xảy ra các vi phạm, thiếu sót…

Do đó, với các vi phạm nêu trên, Eximbank bị xử phạt hành chính 400 triệu đồng.

Thanh tra Ngân hàng Nhà nước yêu cầu Eximbank chấm dứt ngay các hành vi vi phạm; đồng thời khẩn trương khắc phục và chỉnh sửa các sai phạm đã được nêu trong kết luận thanh tra; tổ chức kiểm điểm các tổ chức, cá nhân vi phạm...

Eximbank phải chấm dứt hoạt động mua, bán giao dịch mua, giao dịch bán với cùng số lượng vàng miếng trong cùng một thời điểm với thực tế khách hàng và nhân viên giao dịch của Eximbank không cần giao nhận vàng và tiền (chỉ ký chứng từ nhận vàng và tiền), chỉ thực hiện giao dịch tiền của phần chênh lệch giá vàng qua đó phản ánh đúng bản chất doanh số mua, bán vàng miếng của Eximbank.

Nhiều vi phạm trong hoạt động cho vay

Trong một diễn biến liên quan khác, thời gian vừa qua, Thanh tra Ngân hàng Nhà nước cũng chỉ ra loạt vi phạm trong hoạt động cho vay của nhiều chi nhánh thuộc Ngân hàng Eximbank.

Đơn cử, mới nhất, ngày 27/5/2025, Thanh tra Ngân hàng Nhà nước chi nhánh khu vực 8 đã công bố thông tin, hoạt động cấp tín dụng tại Ngân hàng Eximbank chi nhánh Vinh có một số tồn tại, hạn chế như thẩm định cho vay, kiểm tra giám sát vốn vay chưa chặt chẽ.

Tương tự, tháng 3 và tháng 4/2025, Ngân hàng Nhà nước tiếp tục chỉ rõ, Ngân hàng Eximbank chi nhánh Thủ Đức và Ngân hàng Eximbank chi nhánh Bình Tân cũng gặp các tồn tại, hạn chế về hoạt động cho vay như thẩm định cho vay; kiểm tra, giám sát vốn vay chưa chặt chẽ, chưa đầy đủ và chưa đúng quy định.

Đặc biệt, vào tháng 2/2025, Ngân hàng Nhà nước có thông báo kết luận thanh tra số 02-TB-TTGSNH đối với Ngân hàng Eximbank chi nhánh Đắk Lắk.

Theo cơ quan thanh tra, kết quả kiểm tra hồ sơ cấp tín dụng của 33 khách hàng vay vốn tại Ngân hàng Eximbank chi nhánh Đắk Lắk cho thấy, việc cấp thẻ tín dụng của Eximbank chi nhánh Đắk Lắk đối với 33 khách hàng để trả nợ trước hạn khoản cấp tín dụng tại Công ty Tài chính Cổ phần Điện lực có nhiều tồn tại, hạn chế vi phạm quy định nội bộ, tiềm ẩn rủi ro và vi phạm quy định của Ngân hàng Nhà nước về việc cho vay để trả nợ trước hạn khoản vay tại tổ chức tín dụng.

Cụ thể, tại thời điểm Ngân hàng Eximbank chi nhánh Đắk Lắk thẩm định cho vay tháng 6/2024, dự án điện mặt trời đã hoạt động được 3,5 năm (50% thời gian hoàn vốn theo phương án vay vốn ban đầu được đánh giá khả thi, hiệu quả tại BIDV Sơn Tây và Nam Á), tương ứng 50% giá trị khấu hao đã được thu hồi (giá trị dự án điện mặt trời thực hiện tại địa bàn tỉnh Đắk Nông theo khảo sát dao động từ 13 đến 14,5 tỷ đồng/1MV), giá trị tài sản cố định của dự án còn lại đã được Công ty Tài chính Cổ phần Điện lực cho vay thêm 5 tỷ đồng (bù đắp).

Như vậy, khoản vay Ngân hàng Eximbank chi nhánh Đắk Lắk tái tài trợ sẽ tương đương giá trị còn lại của dự án sản xuất điện mặt trời (vốn tự có của khách hàng tham gia đầu tư hệ thống máy móc, thiết bị để sản xuất điện còn lại không đáng kể) dẫn đến rủi ro thu hồi vốn; rủi ro trong vận hành, hoạt động như cháy nổ do các nguyên nhân khách quan như sét đánh, chập điện...

Thanh tra Ngân hàng Nhà nước xác định, nguyên nhân để xảy ra sai phạm chủ yếu do người thẩm định, người kiểm soát việc thẩm định và phê duyệt khoản vay không tuân thủ nghiêm túc quy định nội bộ và quy định của Ngân hàng Nhà nước liên quan đến hoạt động cho vay.

Theo đó, các cá nhân chịu trách nhiệm trong việc thẩm định, đề xuất cho vay thuộc hệ thống Ngân hàng Eximbank Chi nhánh Đắk Lắk, gồm: Cán bộ quan hệ khách hàng, Trưởng phòng khách hàng doanh nghiệp và Giám đốc Ngân hàng Eximbank chi nhánh Đắk Lắk.

Các cá nhân chịu trách nhiệm trong việc tái thẩm định, đề xuất cho vay thuộc Trung tâm thẩm định (Hội sở) gồm: Cán bộ thẩm định, lãnh đạo phòng và Giám đốc Trung tâm.

Các cá nhân chịu trách nhiệm trong việc phê duyệt cho vay gồm: Chủ tịch HĐTD cấp cao, Phó Chủ tịch HĐTD cấp cao và thành viên HĐTD cấp cao.khách hàng và nhân viên Eximbank không thực hiện giao nhận vàng và tiền, mà chỉ ký xác nhận trên chứng từ.