Nhận diện thủ đoạn 'trăm phương ngàn kế' kinh doanh đường cát nhập lậu tràn vào Việt Nam 

Nhiều chiêu thức “lách” luật

Thời gian qua, lực lượng Quản lý thị trường (QLTT) cả nước đã tăng cường ra quân kiểm tra, kiểm soát mặt hàng đường cát nhằm xử lý kịp thời, triệt để các tổ chức, cá nhân có hành vi buôn lậu và gian lận thương mại mặt hàng này. Đồng thời, kịp thời ngăn chặn, kéo giảm tình trạng vận chuyển, tàng trữ, buôn bán đường nhập lậu đang gây ảnh hưởng không nhỏ đến hoạt động của ngành mía đường Việt Nam.

Cổng thông tin điện tử Tổng cục Quản lý thị trường (Bộ Công thương) thông tin, Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Trị vừa ban hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với hộ kinh doanh tại TP Đông Hà với số tiền hơn 1,1 tỷ đồng vì kinh doanh 28,55 tấn đường cát nhập lậu. Trong đó, số tiền phạt vi phạm hành chính là 95 triệu đồng; trị giá tang vật vi phạm bị xử lý tịch thu là 498,9 triệu đồng; buộc nộp lại số tiền trị giá tương đương phương tiện vi phạm là 520,2 triệu đồng.

Trước đó, sáng ngày 30/7, Đội QLTT số 1, Cục QLTT tỉnh Quảng Trị phối hợp với Công an thị xã Quảng Trị tiến hành khám phương tiện vận tải mang biển kiểm soát 49C-150.xx và đã phát hiện trên xe vận chuyển 35 tấn đường cát do Thái Lan sản xuất. Toàn bộ số hàng hóa trên được xác định là của hộ kinh doanh T.H.H.T (có địa chỉ tại phường 1, TP Đông Hà, tỉnh Quảng Trị) .

Tại thời điểm khám xét, lái xe có xuất trình hóa đơn chứng từ đi kèm. Tuy nhiên, bằng biện pháp nghiệp vụ, qua đấu tranh, Đội QLTT số 1 xác định trong số 35 tấn đường cát vận chuyển trên phương tiện có 28,55 tấn đường cát do Thái Lan sản xuất không có hóa đơn, chứng từ chứng minh tính hợp pháp của hàng hóa với trị giá hàng hóa gần 500 triệu đồng. Đội QLTT số 1 đã tiến hành lập biên bản vi phạm hành chính và tạm giữ toàn bộ hàng hóa, phương tiện vi phạm theo quy định.

Nhận thấy vụ việc vượt thẩm quyền, Cục QLTT tỉnh Quảng Trị đề xuất Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Trị ban hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với hộ kinh doanh T.H.H.T theo quy định.

Thông tin trên báo chí, ông Võ Trung Kiên, Cục trưởng Cục QLTT tỉnh Quảng Trị cho biết, Quảng Trị là tỉnh có đường biên giới trên đất liền và đường sông dài 206 km tiếp giáp với nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào, có 2 cửa khẩu Quốc tế và 4 cửa khẩu phụ với địa hình rừng núi, sông nước hiểm trở, nhiều đường mòn, lối mở dọc tuyến biên giới; có tuyến giao thông Quốc lộ 1A, Quốc lộ 9, cao tốc Cam lộ - La Sơn, có cảng biển, đường sắt đi qua nên tình hình buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả diễn biến khá phức tạp, trong đó có mặt hàng đường cát nhập lậu.

Trong đó, trên tuyến Quốc lộ 9, đường cát nhập lậu được vận chuyển về nội địa thông qua nhiều hình thức như xé nhỏ, gia cố, cất giấu trên xe ô tô chở khách, xe hạ tải, xe tải nhỏ, trà trộn với hàng hóa có hồ sơ nhập khẩu hoặc hàng hóa có hóa đơn chứng từ hợp pháp để vận chuyển hàng từ khu vực Lao Bảo về Đông Hà và đi các tỉnh qua Quốc lộ 1, Quốc lộ 14 hoặc đường cao tốc.

Ngoài ra, để trốn tránh việc kiểm tra, kiểm soát của các lượng chức năng, các đối tượng thường thay đổi thời gian, địa điểm, phương tiện, phương thức hoạt động để vận chuyển hàng hóa vi phạm; khi bị lực lượng chức năng phát hiện, bị bắt giữ thì có thái độ chống đối; bố trí người theo dõi hoạt động của các lực lượng chức năng để đối phó. Tại nội địa, đường cát nhập lậu được đưa về nội địa thông qua các xe hạ tải, xe khách tập kết vào các kho, trà trộn với hàng hóa có hóa đơn chứng từ hợp pháp. Lợi dụng hồ sơ hợp pháp để hợp thức hóa đường cát nhập lậu.

Theo lãnh đạo Cục QLTT tỉnh Quảng Trị, tính từ đầu năm 2024 đến nay, đơn vị đã phát hiện, kiểm tra và xử lý 35 vụ việc kinh doanh đường cát nhập lậu. Theo đó, đơn vị đã xử phạt vi phạm hành chính, tịch thu tang vật vi phạm với số tiền là hơn 3,6 tỷ đồng, trong đó số tiền xử phạt vi phạm hành chính là hơn 1,1 tỷ đồng; trị giá tang vật, phương tiện tịch thu hơn 2,5 tỷ đồng, số lượng đường cát tịch thu là 112,95 tấn.

Tương tự, trưa ngày 23/8, Đội QLTT số 3, Cục QLTT tỉnh Phú Yên tiến hành khám phương tiện xe ô tô tải mang biển kiểm soát 78C-037.xx do ông P.H.H (địa chỉ tại Khu phố Phú Thọ 2, phường Hòa Hiệp Trung, thị xã Đông Hòa, tỉnh Phú Yên) là người trực tiếp điều khiển phương tiện cũng là người quản lý hàng hóa.

Qua khám xét, đoàn kiểm tra phát hiện trên xe vận chuyển 16 tấn đường cát trắng hiệu REFINED SUGAR S47 PRODUCT OF THAILLAND, không có nhãn phụ bằng tiếng Việt Nam. Tại thời điểm kiểm tra, lái xe xuất trình hóa đơn bán tài sản tịch thu sung quỹ Nhà nước số 0092993 ngày 21/5/2024. Ban đầu lái xe khai nhận bốc hàng từ biên giới Campuchia với Long An đưa về Phú Yên tiêu thụ.

Đoàn kiểm tra tiến hành đối chiếu hàng hóa thực tế so với hóa đơn, kết quả cho thấy thời điểm xuất hóa đơn là ngày 21/5/2024 nhưng trên bao bì hàng hóa thể hiện các ngày sản xuất 14/6/2024; 17/6/2024; 18/6/2024;19/6/2024; 20/6/2024; 23/6/2024 là không phù hợp. Đội QLTT số 3 tiến hành tạm giữ toàn bộ số hàng hóa trên để tiếp tục xác minh làm rõ và xử lý theo đúng quy định của pháp luật.

Trước đó, thời điểm cuối tháng 3/2024, Chủ tịch UBND tỉnh Long An cũng ban hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính một chủ hộ kinh doanh trên địa bàn huyện Đức Hòa với số tiền 70 triệu đồng do có hành vi kinh doanh đường cát nhập lậu. Đồng thời, áp dụng hình thức xử phạt bổ sung tịch thu 104 bao đường cát nhãn hiệu GULA EPXPRAI, loại 50kg/bao, có xuất xứ Malaysia.

Vụ việc do Đội QLTT số 1, Cục QLTT tỉnh Long An phối hợp với Đội Cảnh sát điều tra tội phạm về kinh tế và chức vụ Công an huyện Đức Hòa và Công an thị trấn Đức Hòa kiểm tra vào ngày 18/3/2024 tại một hộ kinh doanh trên địa bàn huyện Đức Hòa. Qua kiểm tra, lực lượng chức năng phát hiện tại hộ kinh doanh này đang cất trữ 104 bao đường cát, loại 50kg/bao (tổng cộng 5,2 tấn), có nhãn ghi bằng tiếng nước ngoài (GULA EPX PRAI). Tuy nhiên, chủ hộ kinh doanh không xuất trình được hóa đơn chứng từ chứng minh nguồn gốc của số hàng hóa này.

Xác định số đường cát này là hàng hóa nhập lậu, đoàn kiểm tra Đội QLTT số 1 đã tiến hành lập biên bản và tạm giữ toàn bộ số hàng, đồng thời tiếp tục làm việc với chủ hộ kinh doanh về hành vi vi phạm. Trên cơ sở đó, đơn vị đã tham mưu Chủ tịch UBND tỉnh Long An ra quyết định xử phạt chủ hộ kinh doanh theo quy định…

Mức xử phạt hành chính với hành vi kinh doanh hàng hóa nhập lậu được quy định sao?

Theo khoản 6 Điều 3 Nghị định số 98/2020/NĐ-CP thì hàng hóa nhập lậu bao gồm: Hàng hóa nhập khẩu thuộc danh mục hàng hóa cấm nhập khẩu hoặc tạm ngừng nhập khẩu theo quy định của pháp luật, trừ trường hợp do Thủ tướng Chính phủ quyết định cho phép nhập khẩu; hàng hóa nhập khẩu theo giấy phép mà không có giấy phép nhập khẩu hoặc hàng hóa nhập khẩu theo điều kiện mà không đáp ứng điều kiện theo quy định của pháp luật; hàng hóa nhập khẩu không đi qua cửa khẩu quy định, không làm thủ tục hải quan theo quy định của pháp luật hoặc gian lận số lượng, chủng loại hàng hóa khi làm thủ tục hải quan;

Tiếp đó là, hàng hóa nhập khẩu lưu thông trên thị trường không có hóa đơn, chứng từ kèm theo theo quy định của pháp luật hoặc có hóa đơn, chứng từ nhưng hóa đơn, chứng từ là không hợp pháp theo quy định của pháp luật về quản lý hóa đơn; hàng hóa nhập khẩu theo quy định của pháp luật phải dán tem nhập khẩu nhưng không có tem dán vào hàng hóa theo quy định của pháp luật hoặc có tem dán nhưng là tem giả, tem đã qua sử dụng.

Trong khi đó, người có hành vi kinh doanh hàng nhập lậu sẽ bị áp dụng hình phạt tiền tùy từng mức độ, có thể lên đến 50 triệu đồng trong trường hợp hàng hóa nhập lậu có giá trị từ 100 triệu đồng trở lên, được quy định tại Điều 15 Nghị định số 98/2020/NĐ-CP (sửa đổi tại Nghị định số 17/2022/NĐ-CP)

Cùng đó, phạt tiền gấp hai lần mức tiền phạt đối với hành vi kinh doanh hàng hóa nhập lậu quy định trong các trường hợp sau đây: Người vi phạm trực tiếp nhập lậu hàng hóa có giá trị dưới 100 triệu đồng hoặc từ 100 triệu đồng trở lên mà không bị truy cứu trách nhiệm hình sự; hàng hóa nhập lậu thuộc danh mục cấm nhập khẩu hoặc tạm ngừng nhập khẩu;

Hoặc, hàng hóa nhập lậu là thực phẩm, phụ gia thực phẩm, chất hỗ trợ chế biến thực phẩm, chất bảo quản thực phẩm, thuốc phòng bệnh và thuốc, nguyên liệu làm thuốc, mỹ phẩm, thiết bị y tế, hoá chất, chế phẩm diệt côn trùng, diệt khuẩn dùng trong lĩnh vực gia dụng và y tế, sản phẩm xử lý môi trường nuôi trồng thủy sản, sản phẩm xử lý chất thải chăn nuôi, thuốc thú y, phân bón, xi măng, thức ăn chăn nuôi, thuốc bảo vệ thực vật, chất kích thích tăng trưởng, giống cây trồng, giống vật nuôi.

Mức phạt tiền nói trên áp dụng với cá nhân vi phạm, trường hợp tổ chức có hành vi vi phạm tương tự thì phạt gấp 2 lần mức phạt tiền quy định đối với cá nhân.

Ngoài phạt tiền, người vi phạm còn bị áp dụng hình thức xử phạt bổ sung là tịch thu hàng hóa và phương tiện vi phạm. Đồng thời, áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả là buộc tiêu hủy hàng hóa, vật phẩm gây hại cho sức khỏe con người, vật nuôi, cây trồng và môi trường, văn hóa phẩm có nội dung độc hại, hàng hóa không bảo đảm an toàn sử dụng; buộc nộp lại số lợi bất hợp pháp có được do thực hiện hành vi vi phạm.