Ngày thế giới nhận thức về tự kỷ: Ý nghĩa và hành động

Nguồn gốc ngày thế giới nhận thức về tự kỷ

Ngày Thế giới nhận thức về tự kỷ (World Autism Awareness Day) được Liên hợp quốc chính thức công nhận vào ngày 18 tháng 12 năm 2007 và bắt đầu tổ chức vào ngày 2 tháng 4 năm 2008. Đây là một trong những ngày quốc tế quan trọng nhằm nâng cao nhận thức của cộng đồng về rối loạn phổ tự kỷ (ASD - Autism Spectrum Disorder).

Quyết định này xuất phát từ sự gia tăng tỷ lệ trẻ em và người lớn mắc tự kỷ trên toàn cầu, đồng thời phản ánh nhu cầu cấp thiết về việc hỗ trợ nhóm người này hòa nhập xã hội. Ngày này kêu gọi sự quan tâm của các quốc gia, tổ chức và cá nhân trong việc tìm hiểu, thấu hiểu và hành động để cải thiện cuộc sống của những người tự kỷ.

Ý nghĩa ngày thế giới nhận thức về tự kỷ

Ngày thế giới nhận thức về tự kỷ- Nâng cao nhận thức cộng đồng

Một trong những mục tiêu chính của ngày này là giúp cộng đồng hiểu rõ hơn về tự kỷ. Tự kỷ không phải là bệnh hay rối loạn tâm thần, mà là một dạng rối loạn phát triển thần kinh. Những người mắc tự kỷ thường gặp khó khăn trong giao tiếp, tương tác xã hội và có những hành vi lặp lại hoặc bất thường.

Ý nghĩa của ngày này là xóa bỏ sự kỳ thị, hiểu lầm về tự kỷ và tạo cơ hội để những người mắc tự kỷ được sống trong môi trường tôn trọng, yêu thương và hỗ trợ.

Khuyến khích hành động vì người tự kỷ

Ngày Thế giới nhận thức về tự kỷ không chỉ dừng lại ở việc nâng cao nhận thức mà còn thúc đẩy hành động cụ thể. Các tổ chức, cộng đồng và cá nhân được khuyến khích tham gia vào các hoạt động hỗ trợ, từ việc tổ chức các chương trình can thiệp sớm, giáo dục đặc biệt đến việc xây dựng môi trường làm việc, học tập thân thiện cho người tự kỷ.

Tôn vinh sự đa dạng và đặc biệt

Ngày này cũng là dịp để chúng ta nhìn nhận rằng sự khác biệt của người tự kỷ không phải là điểm yếu, mà là một phần của sự đa dạng não bộ. Việc chấp nhận và tôn trọng sự đặc biệt của họ là bước đầu tiên để xây dựng một xã hội bao gồm.

Thực trạng và thống kê về rối loạn phổ tự kỷ

Tình hình trên thế giới

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), cứ 100 trẻ em thì có 1 trẻ mắc rối loạn phổ tự kỷ. Tự kỷ hiện diện ở mọi quốc gia, mọi nền văn hóa và mọi tầng lớp xã hội. Tuy nhiên, tỷ lệ chẩn đoán tự kỷ có sự khác biệt giữa các quốc gia do sự khác nhau về nhận thức, điều kiện y tế và phương pháp chẩn đoán.

Một nghiên cứu năm 2022 cho thấy, tỷ lệ trẻ em mắc tự kỷ đang tăng lên đáng kể trên toàn cầu, đặc biệt ở các nước phát triển, nơi việc chẩn đoán được thực hiện sớm và chính xác hơn.

Thực trạng tại Việt Nam

Ở Việt Nam, theo số liệu từ Tổng cục Thống kê năm 2019, có khoảng 1 triệu người mắc rối loạn phổ tự kỷ, tương đương với tỷ lệ 1% dân số. Trong đó, số lượng trẻ em mắc tự kỷ chiếm khoảng 1% tổng số trẻ sinh ra.

Tuy nhiên, con số thực tế có thể cao hơn do nhiều trường hợp chưa được chẩn đoán hoặc ghi nhận. Điều này đặt ra thách thức lớn trong việc nâng cao nhận thức và xây dựng hệ thống hỗ trợ người tự kỷ tại Việt Nam, đặc biệt ở các khu vực nông thôn và vùng sâu vùng xa.

Hành động cần thiết để hỗ trợ người tự kỷ

Can thiệp sớm cho trẻ tự kỷ

Can thiệp sớm được xem là phương pháp hiệu quả nhất để giúp trẻ tự kỷ phát triển kỹ năng giao tiếp, học tập và hòa nhập xã hội. Các phương pháp can thiệp bao gồm trị liệu ngôn ngữ, hành vi, giáo dục đặc biệt và hỗ trợ tâm lý.

Ở Việt Nam, các trung tâm như Trung tâm hỗ trợ phát triển giáo dục hòa nhập Thiên Trường (Nam Định) và Quỹ Bảo trợ trẻ em đã triển khai nhiều chương trình can thiệp sớm, nhưng việc tiếp cận dịch vụ này vẫn còn hạn chế.

Hỗ trợ tâm lý cho gia đình

Gia đình trẻ tự kỷ thường phải đối mặt với áp lực lớn về tài chính, xã hội và tâm lý. Việc hỗ trợ tâm lý cho cha mẹ giúp họ vượt qua cú sốc ban đầu, hiểu rõ hơn về tự kỷ và chuẩn bị tâm lý để đồng hành cùng con. Các chương trình hỗ trợ tâm lý có thể bao gồm tư vấn cá nhân, nhóm hỗ trợ và đào tạo kỹ năng.

Các chương trình hỗ trợ tâm lý cho gia đình có người tự kỷ

Autism Speaks (Hoa Kỳ):Cung cấp tài nguyên, hướng dẫn và hỗ trợ tâm lý cho gia đình có trẻ tự kỷ

National Autistic Society (Anh):Hỗ trợ gia đình thông qua các chương trình tư vấn, giáo dục và đào tạo kỹ năng

Action for Autism (Ấn Độ): Hỗ trợ tâm lý và giáo dục cho gia đình có trẻ tự kỷ, đặc biệt tại các khu vực nông thôn

Autism Resource Centre (Singapore): Hỗ trợ toàn diện cho gia đình người tự kỷ, từ tư vấn tâm lý đến giáo dục và đào tạo nghề.

Autism Connect (Toàn Cầu): Cung cấp thông tin, tư vấn và kết nối gia đình có trẻ tự kỷ với các chuyên gia và tổ chức trên toàn thế giới.

Positive Partnerships (Úc):Hỗ trợ cha mẹ và giáo viên hiểu rõ về tự kỷ và cách hỗ trợ trẻ trong môi trường học tập và gia đình.

Autism Society Philippines (Philippines): Nâng cao nhận thức và cung cấp hỗ trợ tâm lý, giáo dục cho gia đình có trẻ tự kỷ.

Autism Partnership Foundation (Quốc tế): Cung cấp các chương trình hỗ trợ tâm lý và can thiệp hành vi cho người tự kỷ và gia đình.

Xây dựng môi trường bao gồm

Môi trường sống, học tập và làm việc đóng vai trò quan trọng đối với sự phát triển của người tự kỷ. Các trường học, nơi làm việc và cộng đồng cần được thiết kế để phù hợp với người tự kỷ, từ việc cung cấp các dịch vụ hỗ trợ đặc biệt đến việc tạo không gian thân thiện và tôn trọng sự khác biệt.

Ngày Thế giới nhận thức về tự kỷ là dịp để chúng ta cùng nhìn nhận lại trách nhiệm của mình đối với những người mắc rối loạn phổ tự kỷ. Đây không chỉ là ngày để nâng cao nhận thức mà còn là lời kêu gọi hành động vì một xã hội bao gồm, nơi mọi người đều được tôn trọng và hỗ trợ.