Đề cao cảnh giác với nguy cơ đột quỵ khi thời tiết chuyển lạnh

Sở Y tế Hà nội mới đây đã cảnh báo, thời tiết giao mùa chính là thời điểm khiến các bệnh lý tim mạch, đặc biệt là đột quỵ não tăng cao. Trong những ngày cuối tháng 10, Bệnh viện đa khoa (BVĐK) Xanh Pôn đã tiếp nhận 7 ca đột quỵ, trong đó có tới 4 ca xuất huyết não, những con số đáng lo ngại. Các chuyên gia cảnh báo thời tiết lạnh không chỉ ảnh hưởng đến hệ hô hấp mà còn tác động mạnh mẽ đến hệ tim mạch, làm tăng nguy cơ đột quỵ, nhất là ở người cao tuổi và người mắc bệnh nền.

Đột quỵ (stroke) là một tình trạng cấp cứu y khoa nguy hiểm, có thể gây tử vong hoặc để lại những di chứng nặng nề về vận động và nhận thức. Các nghiên cứu cho thấy tỷ lệ đột quỵ tăng rõ rệt vào mùa lạnh, đặc biệt ở người cao tuổi và những người mắc bệnh lý nền như tăng huyết áp, đái tháo đường, rối loạn mỡ máu.

Theo TS.BS Nguyễn Thị Thúy Hằng - Trưởng khoa Khám bệnh, BVĐK Xanh Pôn, sự thay đổi đột ngột của thời tiết khiến cơ thể phản ứng co mạch, tăng huyết áp và dễ hình thành cục máu đông. Đây là những nguyên nhân dẫn đến tai biến, đột quỵ não.

Đồng quan điểm, TS.BS Nguyễn Thị Bảo Liên, Trưởng khoa Hồi sức tích cực và Chống độc, BVĐK Xanh Pôn nhấn mạnh: Việc chủ động phòng ngừa và nhận biết sớm dấu hiệu đột quỵ mùa lạnh có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong việc bảo vệ sức khỏe và tính mạng người bệnh.

Lý giải hiện tượng vì sao trời lạnh dễ gây đột quỵ, các chuyên gia cho biết khi nhiệt độ giảm, cơ thể có những phản ứng để giữ ấm, tuy nhiên các cơ chế này vô tình làm tăng nguy cơ đột quỵ. Co mạch máu ngoại biên, nhiệt độ thấp khiến mạch máu dưới da co lại để giữ ấm, làm huyết áp tăng đột ngột. Tăng độ nhớt của máu, trời lạnh khiến máu đặc hơn, dễ hình thành huyết khối (cục máu đông). Kích thích hệ thần kinh giao cảm, làm tăng nhịp tim, co mạch và gây áp lực cho tim, tăng nguy cơ vỡ mảng xơ vữa. Giảm hoạt động thể lực, mùa lạnh khiến nhiều người ít vận động hơn, dẫn đến rối loạn chuyển hóa, tăng cholesterol và tăng đường huyết.

Theo đó, những đối tượng dễ bị đột quỵ khi trời lạnh bao gồm người cao tuổi do khả năng điều hòa thân nhiệt kém; người mắc các bệnh lý mạn tính như tăng huyết áp, đái tháo đường, rối loạn lipid máu, béo phì; người có tiền sử đột quỵ hoặc bệnh tim mạch và những người uống rượu bia, hút thuốc, hoặc thường xuyên thức khuya trong môi trường lạnh.

Theo các bác sĩ, việc nhận biết sớm dấu hiệu đột quỵ có ý nghĩa vô cùng quan trọng, giúp người bệnh được cấp cứu kịp thời và hạn chế tối đa di chứng để lại. Người dân cần ghi nhớ nguyên tắc FAST để nhận biết sớm và xử trí kịp thời. F - Face (Khuôn mặt): khi thấy khuôn mặt người bệnh có dấu hiệu méo miệng, cười lệch cần nghĩ ngay đến khả năng đột quỵ. A - Arm (Tay, chân): yếu hoặc liệt tay/chân một bên, đây là dấu hiệu rõ ràng của tổn thương thần kinh vận động. S - Speech (Ngôn ngữ): người bệnh nói khó, nói ngọng, không diễn đạt được câu trọn vẹn là biểu hiện cảnh báo não đang bị tổn thương. Cuối cùng, T - Time (Thời gian): yếu tố quan trọng nhất phải gọi cấp cứu ngay lập tức và đưa người bệnh đến cơ sở y tế uy tín. Mỗi phút chậm trễ có thể làm tổn thương hàng triệu tế bào não, vì vậy việc đưa người bệnh đến bệnh viện sớm là yếu tố quyết định giúp bác sĩ kịp thời can thiệp, hạn chế di chứng và cứu sống người bệnh.v

Để phòng ngừa đột quỵ trong mùa lạnh, các bác sĩ khuyến cáo người dân nên giữ ấm cơ thể đầy đủ, đặc biệt ở vùng đầu, cổ, tay và chân. Không nên ra ngoài quá sớm hoặc khuya muộn, khi nhiệt độ xuống thấp đột ngột. Theo dõi huyết áp và đường huyết thường xuyên. Duy trì vận động nhẹ nhàng như đi bộ, tập giãn cơ trong nhà cũng rất quan trọng để giúp tuần hoàn máu ổn định. Có chế độ ăn uống hợp lý, lành mạnh giảm muối, hạn chế rượu bia, uống đủ nước ấm và tăng rau xanh, trái cây là nền tảng để bảo vệ mạch máu và giảm gánh nặng cho tim. Đối với những người đang trong quá trình điều trị bệnh mạn tính, bác sĩ khuyến cáo tuyệt đối tuân thủ điều trị, dùng thuốc theo đúng chỉ định. Tái khám định kỳ và chủ động lắng nghe tín hiệu bất thường của cơ thể là cách hiệu quả nhất để ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm.

Ngoài ra, khi thấy người thân có biểu hiện méo miệng, nói khó, yếu liệt tay chân một bên, tuyệt đối không tự xoa bóp, cạo gió hay cho uống thuốc dân gian, mà phải đưa đến cơ sở y tế uy tín để thăm khám kịp thời. Thời tiết lạnh có thể đến bất ngờ, nhưng đột quỵ không bao giờ là chuyện đến bất ngờ nếu mỗi người biết cách phòng ngừa và cảnh giác đúng mức. Chỉ một phút chậm trễ có thể dẫn đến nhiều di chứng đáng tiếc. Hãy bảo vệ bản thân và gia đình ngay từ hôm nay, bắt đầu bằng việc giữ ấm và lắng nghe cơ thể mình.