Quản lý tài chính cá nhân: Nguyên tắc và cách áp dụng

Bài viết dưới đây sẽ giới thiệu cho bạn 5 nguyên tắc quản lý tài chính cá nhân phổ biến và cách áp dụng chi tiết vào thực tiễn. 

Quản lý tài chính cá nhân là gì?

Quản lý tài chính cá nhân là quá trình quản lý và điều chỉnh các nguồn lực tài chính của một cá nhân hoặc gia đình nhằm đạt được sự ổn định và thành công tài chính. Nó bao gồm việc lập kế hoạch chi tiêu, tiết kiệm, đầu tư và quản lý nợ một cách thông minh. Quản lý tài chính cá nhân giúp kiểm soát việc sử dụng tiền bạc, xây dựng cơ sở tài chính vững mạnh và đạt được các mục tiêu tài chính cá nhân trong tương lai.

Tầm quan trọng của quản lý tài chính cá nhân là không thể phủ nhận. Nó giúp chúng ta duy trì sự ổn định tài chính, giảm thiểu rủi ro tài chính và tạo điều kiện cho sự phát triển và thịnh vượng trong cuộc sống. Bằng cách quản lý tài chính cá nhân một cách thông minh, chúng ta có thể tạo ra một tương lai tài chính mạnh mẽ, đáng tin cậy và đáp ứng được những mục tiêu và ước mơ cá nhân.

Ngoài ra, quản lý tài chính cá nhân còn mang lại sự an tâm và tự do tài chính. Giúp chúng ta có khả năng ứng phó với các tình huống khẩn cấp và không bị mắc kẹt trong vòng xoáy của nợ nần. Bằng việc tạo dựng một nguồn lực tài chính dự phòng và đầu tư thông minh, chúng ta có thể xây dựng một cuộc sống không chỉ về mặt tài chính mà còn đạt được sự an yên và hạnh phúc trong tương lai.

Các nguyên tắc quản lý tài chính cá nhân và cách áp dụng 

1. Nguyên tắc Pay Yourself First (trả tiền cho mình trước)

Tổng quan về nguyên tắc Pay Yourself First trong quản lý tài chính cá nhân

Nguyên tắc Pay Yourself First (trả tiền cho mình trước) là một nguyên tắc quan trọng trong hoạt động quản lý tài chính cá nhân. 

Nguyên tắc này cho thấy sự quan trọng của việc giữ lại một phần thu nhập của chúng ta trước khi chi tiêu cho các nhu cầu khác. Thay vì chỉ tiêu hết số tiền kiếm được và tiết kiệm những gì còn lại (nếu còn), Pay Yourself First đề xuất rằng chúng ta nên đặt một phần thu nhập ngay từ ban đầu vào việc tiết kiệm hoặc đầu tư.

Điều quan trọng là phải xác định một tỷ lệ cố định hoặc một số tiền cụ thể để tiết kiệm hoặc đầu tư mỗi khi có thu nhập. Điều này giúp chúng ta tự động hóa quá trình tiết kiệm và đảm bảo rằng ta không bỏ qua việc đầu tư vào tương lai của mình.

Robert Kiyosaki - tác giả của bộ sách "Dạy con làm giàu" từng nói: “Không quan trọng là bạn có bao nhiêu tiền trong túi mà điều quan trọng là bạn giữ lại được bao nhiêu tiền và làm cho số tiền đó sinh sôi nảy nở nhiều hơn bao nhiêu lần”.

Nguyên tắc Pay Yourself First giúp chúng ta tích lũy tiền dự phòng, xây dựng quỹ tiết kiệm và đầu tư cho mục tiêu dài hạn. Đồng thời, nó còn giúp tạo ra một thói quen tiết kiệm và đầu tư có ý thức, đặt sự ổn định tài chính và mục tiêu tài chính cá nhân lên hàng đầu. Đây là một bước quan trọng để xây dựng một cơ sở tài chính vững chắc và đạt được sự thịnh vượng tài chính trong cuộc sống.

Cách áp dụng nguyên tắc Yourself First trong việc tiết kiệm và đầu tư

• Thiết lập một khoản tiết kiệm tự động: Đặt một phần thu nhập ngay từ đầu vào một tài khoản tiết kiệm hoặc đầu tư tự động. Bạn có thể sử dụng các dịch vụ ngân hàng hoặc ứng dụng tài chính để thiết lập việc chuyển tiền tự động vào tài khoản tiết kiệm của mình. Điều này giúp đảm bảo rằng bạn không quên và không chi tiêu hết số tiền của mình trước khi tiết kiệm.

• Xác định một tỷ lệ tiết kiệm cố định: Đặt một tỷ lệ cố định cho việc tiết kiệm từ mỗi thu nhập mà bạn nhận được. Ví dụ, bạn có thể quyết định tiết kiệm 15% thu nhập hàng tháng. Khi thu nhập tăng, số tiền tiết kiệm cũng tăng theo tỷ lệ tương ứng. Điều này giúp bạn duy trì sự kiên nhẫn và kiên trì trong việc tiết kiệm.

• Ưu tiên tiền bạc cho bản thân trước: Đặt mục tiêu về số tiền cho bản thân trước khi phân bổ số tiền còn lại cho các khoản chi tiêu khác. Điều này có thể bao gồm việc tiết kiệm cho quỹ dự phòng, đầu tư vào các khoản lợi nhuận cao hơn, hoặc thanh toán các khoản nợ một cách hiệu quả. 

• Theo dõi và đánh giá tiến trình tiết kiệm: Quan sát và đánh giá tiến trình tiết kiệm của bạn theo thời gian. Kiểm tra tài khoản tiết kiệm hoặc đầu tư của bạn để xem số tiền đã tiết kiệm được và tăng lên như thế nào. Điều này giúp bạn theo dõi tiến trình và cung cấp động lực để tiếp tục duy trì việc áp dụng nguyên tắc Pay Yourself First.

• Đặt mục tiêu tài chính: Xác định những mục tiêu tài chính cụ thể mà bạn muốn đạt được trong tương lai. Đó có thể là mua một căn nhà, tiết kiệm cho hưu trí, hoặc du lịch xa...v..v… Đặt mục tiêu sẽ giúp bạn tập trung và định hình việc áp dụng nguyên tắc Pay Yourself First để đạt được những ước mơ tài chính của mình.

2. Nguyên tắc 70/10/10/10

Tổng quan về nguyên tắc 70/10/10/10 trong quản lý tài chính cá nhân 

Nguyên tắc 70/10/10/10 là phương pháp phân bổ thu nhập mà mỗi khoản thu nhập sẽ được chia thành các phần riêng biệt để đáp ứng các mục tiêu tài chính khác nhau.Theo đó, thu nhập được phân bổ thành 4 phần như sau: 70% dành cho chi tiêu hàng ngày, 10% dành cho quỹ dự phòng, 10% dành cho đầu tư, 10% dành cho trả nợ hoặc tạo nguồn tài trợ cho các mục tiêu tài chính khác.

Áp dụng nguyên tắc 70/10/10/10 trong quản lý tài chính cá nhân giúp bạn tổ chức và kiểm soát thu nhập một cách có hệ thống. Nó đảm bảo rằng bạn đáp ứng được các nhu cầu hàng ngày, xây dựng quỹ dự phòng, đầu tư và trả nợ một cách cân đối. Điều này giúp bạn tạo dựng cơ sở tài chính vững chắc và đạt được mục tiêu tài chính cá nhân.

Cách áp dụng nguyên tắc 70/10/10/10 để quản lý chi tiêu và tiết kiệm hiệu quả

• Xác định và ưu tiên chi tiêu hàng ngày: Dành 70% thu nhập hàng ngày cho chi tiêu hàng ngày, bao gồm ăn uống, tiện ích, vận chuyển và các nhu cầu cơ bản khác. Để áp dụng hiệu quả, hãy xác định rõ những mục tiêu và ưu tiên chi tiêu của bạn. Tạo một ngân sách hàng ngày và tuân thủ nó để tránh chi tiêu vượt quá giới hạn.

• Xây dựng quỹ dự phòng: Dành 10% thu nhập cho quỹ dự phòng. Quỹ dự phòng là một nguồn tiền dự trữ để đối phó với các tình huống khẩn cấp hoặc chi tiêu bất ngờ. Tạo một tài khoản tiết kiệm riêng cho quỹ dự phòng và định kỳ gửi tiền vào đó. Dựa trên mức độ ổn định tài chính của bạn, hãy xác định số tiền cần để có một quỹ dự phòng đủ lớn để đảm bảo an tâm tài chính. Quỹ dự phòng đảm bảo rằng bạn có khả năng đối mặt với những tình huống không mong muốn mà không cần vay mượn hoặc tiếp tục tích lũy nợ.

• Đầu tư cho tương lai: Dành 10% thu nhập cho đầu tư. Đầu tư giúp tăng trưởng vốn và tạo ra thu nhập bổ sung trong tương lai. Hãy nghiên cứu và tìm hiểu về các cơ hội đầu tư phù hợp với mục tiêu tài chính của bạn, chẳng hạn như cổ phiếu, quỹ đầu tư hoặc bất động sản. Khi bạn đầu tư một phần thu nhập hàng tháng, bạn đang tạo ra một nguồn thu nhập thụ động và gia tăng cơ hội tài chính của mình trong tương lai.

• Trả nợ và tạo nguồn tài trợ: Dành 10% thu nhập để trả nợ hoặc tạo nguồn tài trợ cho các mục tiêu tài chính khác. Trả nợ thẻ tín dụng hoặc các khoản vay với lãi suất cao để tránh nợ tích lũy và chi trả lãi suất không cần thiết. Nếu bạn có mục tiêu tài chính khác như mua xe, đi du lịch hoặc đầu tư vào bản thân, sử dụng phần còn lại để tạo nguồn tài trợ cho những mục tiêu đó.

3. Nguyên tắc 70/20/10

Tổng quan về nguyên tắc 70/20/10

Nguyên tắc 70/20/10 đề cập đến việc phân bổ thu nhập thành 3 phần như sau: 70% dành cho chi tiêu hàng ngày, 20% dành cho tiết kiệm và đầu tư, và 10% dành cho trả nợ hoặc tạo nguồn tài trợ cho các mục tiêu tài chính khác.

Cách áp dụng nguyên tắc 70/20/10 để quản lý chi tiêu và tiết kiệm hiệu quả 

• Xác định nguồn thu nhập và tính toán phần trăm: Đầu tiên, xác định số tiền thu nhập hàng tháng của bạn. Sau đó, tính toán phần trăm tương ứng cho mỗi phần của nguyên tắc 70/20/10. Điều này giúp bạn biết chính xác số tiền cần dành cho mỗi phần.

• Ưu tiên chi tiêu hàng ngày: Dành 70% thu nhập hàng tháng cho chi tiêu hàng ngày. Tạo một ngân sách hàng ngày và ưu tiên những khoản chi tiêu quan trọng như tiền nhà, tiền điện, tiền nước, thực phẩm và các khoản chi tiêu hằng ngày khác. Đảm bảo rằng bạn chi tiêu hợp lý và không vượt quá giới hạn ngân sách đã định.

• Tiết kiệm và đầu tư: Dành 20% thu nhập hàng tháng để tiết kiệm và đầu tư. Một phần tiền này có thể được gửi vào tài khoản tiết kiệm để xây dựng quỹ dự phòng và mục tiêu tiết kiệm ngắn hạn. Phần còn lại có thể được đầu tư vào các kênh đầu tư như tài chính như cổ phiếu, quỹ đầu tư hoặc bất động sản để tạo ra thu nhập bổ sung trong tương lai. Tìm hiểu và tham khảo ý kiến từ chuyên gia tài chính để đưa ra quyết định đầu tư phù hợp.

• Trả nợ hoặc tạo nguồn tài trợ: Dành 10% thu nhập hàng tháng để trả nợ hoặc tạo nguồn tài trợ cho các mục tiêu tài chính khác. Nếu bạn có các khoản nợ như thẻ tín dụng hoặc vay mượn, sử dụng một phần thu nhập này để trả nợ một cách đều đặn và giảm thiểu nợ tích lũy. Nếu bạn có mục tiêu tài chính khác như mua nhà, mua xe hoặc đầu tư vào bản thân, sử dụng phần còn lại để tạo nguồn tài trợ cho những mục tiêu đó.

• Tuân thủ và đánh giá: Đánh giá định kỳ tiến trình của bạn trong việc áp dụng nguyên tắc 70/20/10 theo thời gian và điều chỉnh nếu cần. Điều này giúp bạn theo dõi chi tiêu, tiết kiệm và đầu tư một cách hiệu quả và tạo ra sự ổn định tài chính.

4. Nguyên tắc 50/30/20

Tổng quan về nguyên tắc 50/30/20

Nguyên tắc 50/30/20 là một nguyên tắc quan trọng trong quản lý tài chính cá nhân, giúp bạn xác định cách phân bổ thu nhập một cách cân đối và hiệu quả. Với nguyên tắc này, bạn sẽ dành 50% thu nhập cho các chi tiêu cơ bản, 30% cho các chi tiêu không cần thiết và 20% cho việc tiết kiệm và đầu tư. Từ đó, giúp bạn cân bằng chi tiêu, tạo quỹ tiết kiệm và đầu từ nhằm đảm bảo sự ổn định tài chính.

Cách áp dụng nguyên tắc 50/30/20 để quản lý chi tiêu, tiết kiệm và đầu tư

• Xác định thu nhập hàng tháng: Đầu tiên, hãy xác định rõ thu nhập hàng tháng của bạn. Điều này bao gồm thu nhập chính từ công việc, thu nhập phụ từ các nguồn khác như tiền lãi, tiền thưởng hoặc thu nhập từ đầu tư. Đảm bảo có một con số chính xác về thu nhập để bạn có thể phân bổ theo nguyên tắc 50/30/20.

• Phân bổ 50% cho chi tiêu cơ bản: Dành 50% thu nhập cho chi tiêu cơ bản như tiền nhà, tiền điện, tiền nước, thực phẩm và các khoản chi tiêu hàng ngày khác. Đây là những khoản chi quan trọng không thể thiếu trong cuộc sống hàng ngày và bạn cần đảm bảo rằng bạn có đủ tiền để trang trải chúng.

• Dành 30% cho chi tiêu không cần thiết: Sử dụng 30% thu nhập để thỏa mãn những niềm vui và sở thích cá nhân như du lịch, giải trí, mua sắm hoặc tham gia các hoạt động thú vị. Tuy nhiên, hãy lưu ý không chi tiêu quá mức trong phạm vi này. Điều quan trọng là định rõ giới hạn và ưu tiên các khoản chi tiêu không cần thiết sao cho phù hợp với thu nhập và mục tiêu tài chính cá nhân của bạn.

• Tiết kiệm và đầu tư 20%: Dành 20% thu nhập để tiết kiệm và đầu tư. Bạn có thể sử dụng một phần tiền này để tiết kiệm trong tài khoản ngân hàng hoặc đầu tư vào các công cụ tài chính như cổ phiếu, quỹ đầu tư hoặc bất động sản. Điều này giúp tạo ra thu nhập thụ động và tăng trưởng vốn, giúp bạn đạt được mục tiêu tài chính lâu dài như mua nhà, tiết kiệm hưu trí hoặc đầu tư vào bản thân.

• Kiểm soát và đánh giá định kỳ: Để đảm bảo rằng bạn đang tuân thủ nguyên tắc 50/30/20, hãy kiểm soát và đánh giá tình hình tài chính của bạn định kỳ. Theo dõi thu chi, xem xét lại khoản tiết kiệm và đầu tư, và điều chỉnh nếu cần thiết. Nếu thu nhập thay đổi hoặc mục tiêu tài chính của bạn thay đổi, bạn có thể điều chỉnh tỷ lệ phân bổ theo nguyên tắc này.

5. Nguyên tắc 6 chiếc lọ

Tổng quan về nguyên tắc 6 chiếc lọ 

Quy tắc 6 chiếc lọ được hiểu một cách đơn giản nhất là việc phân chia thu nhập của bạn thành 6 phần đựng trong 6 lọ khác nhau và gán mỗi phần cho một mục đích cụ thể. 

Mục đích chi tiêu của các lọ bao gồm: Chi tiêu cần thiết; Tiết kiệm dài hạn; Quỹ giáo dục; Hưởng thụ; Quỹ tự do tài chính và Quỹ từ thiện. Mỗi lọ có tỷ lệ khác nhau nhưng đều được tính trên thu nhập thực tế, không quy định thu nhập tối thiểu và tối đa.

Cha đẻ của quy tắc này - Ông T. Harv Eker cho biết, bạn bắt đầu với bao nhiêu tiền không quan trọng, mà bạn luôn phải chia tiền vào 6 chiếc lọ tài chính này.

Từ khi ra đời cho đến nay, quy tắc này đã được nhiều người áp dụng và đạt được thành công. Thực tế, nguyên tắc này giúp bạn có thể quản lý tiền bạc, lập kế hoạch chi tiêu hợp lý và hướng đến các mục tiêu trong cuộc sống dễ dàng hơn. Bởi tất cả các mục tiêu cần thiết của con người đã được phân chia vào các lọ. Điều bạn cần làm là bắt đầu, duy trì thực hiện và kiên trì với mục tiêu.

Cách áp dụng nguyên tắc 6 chiếc lọ để quản lý tài chính cá nhân hợp lý

• Xác định mục tiêu tài chính cá nhân: Trước khi bắt đầu áp dụng nguyên tắc 6 chiếc lọ, hãy xác định rõ mục tiêu tài chính cá nhân của bạn. Cần đưa ra những mục tiêu như mua nhà, tiết kiệm hưu trí, du lịch, đầu tư hoặc hỗ trợ giáo dục...v..v…. Điều này giúp bạn có một hướng đi rõ ràng và tạo động lực trong quản lý tài chính cá nhân.

• Phân bổ thu nhập vào từng chiếc lọ: Dựa trên nguyên tắc 6 chiếc lọ, hãy phân bổ thu nhập của bạn vào các mục đích cụ thể. 

• Tạo kế hoạch chi tiêu cơ bản: Dành 55% thu nhập cho chiếc Lọ Chi Tiêu hàng ngày. Hãy xác định các khoản chi tiêu cần thiết như tiền nhà, tiền điện, tiền nước, thực phẩm và các chi phí hàng ngày khác. Tạo một kế hoạch chi tiêu cân đối để đảm bảo bạn đáp ứng đủ các nhu cầu cơ bản mà không vượt quá phạm vi chiếc lọ này.

• Đặt kế hoạch tiết kiệm dài hạn: Dành 10% thu nhập cho chiếc Lọ Tiết Kiệm và Đầu tư. Hãy đặt mục tiêu tiết kiệm một phần thu nhập hàng tháng để xây dựng quỹ tiết kiệm dự phòng và đầu tư vào các kênh đầu tư có lợi nhuận. Điều này giúp bạn tăng cường khả năng tài chính và tận dụng cơ hội đầu tư để tạo ra thu nhập thụ động.

• Hưởng thụ: Dành 10% thu nhập cho chiếc Lọ Hưởng Thụ. Hưởng thụ là 1 phần không thể thiếu trong cuộc sống, bạn có thể sử dụng khoản này để mua các món đồ bản thân yêu thích hoặc làm những việc mà mình thích. Việc hưởng thụ mỗi tháng giúp tạo thêm động lực, cân bằng cuộc sống và nâng cao hiệu quả làm việc.

• Đầu tư tài chính để gia tăng thu nhập: Dành 10% thu nhập cho chiếc Lọ Đầu Tư. Mục tiêu của nó là giúp bạn có thêm khoản thu nhập thụ động, làm tăng tổng số tiền mỗi tháng. Bạn có thể đầu tư vào bất kỳ dự án nào bạn muốn như chứng khoán, gửi tiết kiệm ngân hàng, trái phiếu,… Với lợi nhuận thu được từ việc đầu tư, bạn sẽ có thêm một khoản ngân sách dùng cho những việc cần thiết, đột xuất mà không cần đảo lộn trật tự của dòng tiền.

• Đầu tư vào bản thân và từ thiện: Dành 10% cho chiếc Lọ Đầu Tư Vào Bản Thân và 5% cho chiếc Lọ Từ Thiện. Dành một phần thu nhập để đầu tư vào việc học hỏi, phát triển kỹ năng, hoặc đầu tư vào việc nâng cao trình độ chuyên môn. Đồng thời, dành một phần thu nhập để đóng góp cho các hoạt động từ thiện và xã hội để góp phần vào sự phát triển và hạnh phúc của mọi người.

Áp dụng nguyên tắc 6 chiếc lọ trong quản lý tài chính cá nhân giúp bạn có sự kiểm soát vững chắc về thu chi, tạo nền tảng tài chính bền vững và tiến gần hơn đến mục tiêu tài chính cá nhân. Tuy nhiên, bạn cũng có thể điều chỉnh tỷ lệ phân bổ và kế hoạch chi tiêu theo tình hình tài chính cá nhân của mình.

Một số lưu ý khi áp dụng các Nguyên tắc quản lý tài chính cá nhân 

• Tùy chỉnh theo tình hình tài chính cá nhân: Mỗi người có tình hình tài chính riêng biệt, do đó quan trọng để tùy chỉnh và điều chỉnh các nguyên tắc phù hợp với hoàn cảnh của bạn. Đừng áp dụng một cách cứng nhắc mà không xem xét đến thu nhập, chi tiêu và mục tiêu tài chính cá nhân của mình.

• Theo dõi và đánh giá định kỳ: Kiểm tra và đánh giá định kỳ tình hình tài chính cá nhân. Xem xét lại kế hoạch thực hiện các nguyên tắc quản lý tài chính cá nhân và điều chỉnh nếu cần thiết.

• Liên tục học hỏi và cập nhật: Quản lý tài chính cá nhân là quá trình liên tục và đòi hỏi kiến thức về tài chính. Hãy luôn tìm hiểu, đọc sách, tham gia các khóa học và theo dõi thông tin mới nhất để nâng cao khả năng quản lý tài chính.

Quản lý tài chính cá nhân không phải là một hành động đơn lẻ mà là cả một quá trình. Hãy kiên nhẫn, kiên trì áp dụng những nguyên tắc phù hợp với hoàn cảnh và mục tiêu của bạn để đạt được sự ổn định và tương lai tài chính vững chắc.