Mua sắm không tiền mặt: Bạn có đang 'lạm chi' mà không hay biết?

Hiệu ứng "không đau” khi quẹt thẻ

Các nghiên cứu tâm lý cho thấy, khi trả tiền mặt, não bộ cảm nhận rõ ràng “nỗi đau” mất tiền, từ đó khiến chúng ta cân nhắc kỹ hơn trước khi mua. Ngược lại, khi quẹt thẻ hay thanh toán qua điện thoại, cảm giác đó bị giảm bớt, dẫn đến xu hướng chi tiêu nhiều hơn.

Bạn sẽ dễ dàng thêm một món đồ vào giỏ hàng chỉ vì “mua sau trả sau” hay “không cần thanh toán ngay”, mà quên mất rằng cuối tháng, hóa đơn có thể khiến mình choáng váng.

Khuyến mãi: Con dao hai lưỡi

Thanh toán không tiền mặt thường đi kèm hàng loạt ưu đãi: hoàn tiền, giảm giá, tặng voucher. Nghe thì có lợi nhưng nếu không kiểm soát, bạn sẽ dễ rơi vào vòng xoáy mua hàng chỉ để… nhận khuyến mãi.

Ví dụ, bạn định mua một đôi giày 800.000 đồng nhưng vì “mua thêm 200.000 để được giảm 20%” nên bạn chi hẳn 1 triệu đồng và gọi đó là tiết kiệm.

Thanh toán trả góp: Tiện hay tốn?

Mua hàng trả góp 0% lãi suất là “đặc sản” của thời đại không tiền mặt. Nó giúp nhiều người sở hữu món đồ mơ ước ngay lập tức mà không cần bỏ ra số tiền lớn một lần.

Tuy nhiên, đây cũng là cách khiến bạn cam kết chi tiêu dài hạn, trong khi thu nhập tương lai chưa chắc ổn định. Nếu cùng lúc ôm nhiều khoản trả góp, bạn sẽ thấy áp lực tài chính đè nặng.

Dấu hiệu bạn đang “lạm chi” mà không biết

• Thường xuyên thắc mắc tiền đi đâu nhanh vậy dù thu nhập không thay đổi.

• Luôn háo hức với các thông báo giảm giá, ưu đãi thanh toán online.

• Hóa đơn thẻ tín dụng tăng dần theo từng tháng.

• Mua sắm mà không nhớ rõ lý do thực sự, chỉ vì tiện tay quẹt thẻ.

Cách kiểm soát chi tiêu khi không dùng tiền mặt

• Đặt hạn mức thanh toán: Nhiều ứng dụng ví điện tử và ngân hàng cho phép giới hạn số tiền chi tiêu/ngày hoặc/tháng.

• Theo dõi chi tiêu tự động: Sử dụng các app quản lý tài chính để thống kê giao dịch, phân loại khoản chi.

• Áp dụng nguyên tắc 24 giờ: Khi muốn mua món đồ không cần thiết, hãy đợi 24 giờ trước khi quyết định.

• Thanh toán một phần bằng tiền mặt cho các khoản mua sắm tùy hứng, để cảm nhận rõ hơn giá trị số tiền bỏ ra.

Hãy biến thanh toán không tiền mặt thành công cụ, không phải “cái bẫy”

Không thể phủ nhận, thanh toán không tiền mặt khi mua sắm mang lại sự an toàn, tiện lợi và phù hợp xu hướng sống hiện đại. Nhưng để tận dụng tối đa lợi ích mà không rơi vào bẫy lạm chi, điều quan trọng là hiểu rõ thói quen chi tiêu của bản thân, biết đâu là nhu cầu thật và đâu là sự thôi thúc nhất thời.

Khi bạn học cách “chi tiêu thông minh” trong thời đại số, ví điện tử, thẻ ngân hàng hay quét QR sẽ trở thành trợ thủ đắc lực chứ không phải là nguyên nhân khiến ví bạn rỗng nhanh hơn.