Thị trường tiền tệ và trái phiếu trước áp lực thanh khoản 'phủ sóng'

Ổn định vĩ mô nền tảng cho tăng trưởng nhưng áp lực thanh khoản dần hiện hữu

Theo VnDirect dự báo cho hai tháng cuối năm, mặt bằng lãi suất tiền gửi sẽ tiếp tục xu hướng tăng nhẹ, trong khi lợi suất trái phiếu Chính phủ (TPCP) chịu áp lực đi lên do quy mô phát hành lớn. Cùng lúc đó, thị trường trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) riêng lẻ có dấu hiệu khởi sắc, được dẫn dắt bởi nhóm bất động sản, song vẫn tiềm ẩn rủi ro về thanh toán đáo hạn.  

Kinh tế Việt Nam trong tháng 10 tiếp tục ghi nhận nhiều điểm sáng, là nền tảng quan trọng cho sự ổn định tài chính. Tuy nhiên, các dấu hiệu về áp lực thanh khoản và nhu cầu vốn tăng cao đã dần xuất hiện.

Xuất  nhập khẩu duy trì đà tăng hai chữ số. Tổng kim ngạch xuất nhập khẩu tháng 10 tăng 11,2% so với cùng kỳ, dù tốc độ tăng có phần chậm lại so với tháng 9. Tình hình này cho thấy Việt Nam vẫn giữ được vị thế ổn định trong chuỗi cung ứng khu vực, dù chịu ảnh hưởng từ biến động kinh tế toàn cầu.

Tổng mức bán lẻ hàng hóa và dịch vụ sụt nhẹ do ảnh hưởng của mưa bão tại nhiều tỉnh miền Trung, chỉ tăng 7,2% so với cùng kỳ. Tuy nhiên, mức giảm này được đánh giá là tạm thời, dự kiến sẽ phục hồi trong tháng 11 khi nhu cầu tiêu dùng cuối năm gia tăng.

Lạm phát được kiểm soát, CPI bình quân 10 tháng đầu năm tăng 3,27% so với cùng kỳ, vẫn nằm trong ngưỡng mục tiêu của Chính phủ. Mức tăng này tạo dư địa cho chính sách tiền tệ tiếp tục hỗ trợ tăng trưởng mà không gây sức ép quá lớn lên giá cả.

Nhiều ngân hàng thương mại nhỏ đã điều chỉnh tăng lãi suất huy động ở các kỳ hạn ngắn và trung hạn từ 0,1–0,3 điểm phần trăm. Đây là phản ứng tự nhiên trước nhu cầu tín dụng tăng và sức ép về nguồn vốn cuối năm.

Tổng thể, các yếu tố vĩ mô cho thấy nền kinh tế Việt Nam vẫn giữ được sự ổn định, nhưng hệ thống ngân hàng bắt đầu cảm nhận sức ép thanh khoản rõ nét hơn. Đây chính là tín hiệu cảnh báo cho những biến động có thể diễn ra trong thị trường tiền tệ và trái phiếu những tháng tới.

Thanh khoản thắt chặt, lãi suất điều chỉnh tăng

Có thể thấy rằng, ngay từ đầu tháng 10, lãi suất liên ngân hàng (LSLNH) đã có xu hướng tăng nhanh. Lãi suất qua đêm đạt 6,23% vào ngày 22/10 – mức cao nhất trong ba tháng, phản ánh tình trạng căng thẳng thanh khoản trong hệ thống. 

Để hỗ trợ, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã bơm ròng 46.300 tỷ đồng qua kênh thị trường mở (OMO), nâng tổng giá trị bơm ròng lũy kế từ đầu năm lên hơn 234.000 tỷ đồng (tương đương 8,9 tỷ USD). Tuy nhiên, lãi suất repo vẫn duy trì ở mức 4%, cho thấy NHNN vẫn kiểm soát chặt cung tiền để tránh rủi ro lạm phát quay trở lại.

Tỷ giá USD/VND cũng có diễn biến đáng chú ý. Mặc dù đồng USD mạnh lên trên thị trường quốc tế sau khi Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) giảm lãi suất cơ bản 0,25 điểm phần trăm, NHNN Việt Nam đã chủ động bán ngoại tệ can thiệp hai lần (ngày 1/10 và 22/10), giúp tỷ giá USD/VND hạ nhiệt, chốt tháng ở mức 26.314 đồng, giảm 0,4% so với tháng trước.

Kho bạc Nhà nước đã công bố kế hoạch phát hành 145.000 tỷ đồng TPCP trong quý IV – cao gấp gần ba lần so với quý trước. Quy mô phát hành lớn nhằm phục vụ giải ngân đầu tư công khiến lợi suất TPCP trên cả thị trường sơ cấp và thứ cấp đều tăng nhẹ. 

Cụ thể, lợi suất sơ cấp tăng 1–4 điểm phần trăm, trong khi thị trường thứ cấp ghi nhận mức tăng 5–10 điểm phần trăm, đặc biệt ở kỳ hạn 5 và 10 năm. Dự báo trong hai tháng cuối năm, lợi suất TPCP sẽ tiếp tục tăng để thu hút dòng tiền từ các tổ chức tín dụng và nhà đầu tư cá nhân.

Sau giai đoạn trầm lắng đầu năm, TPDN riêng lẻ đã sôi động trở lại. Tháng 10/2025 ghi nhận tổng giá trị phát hành đạt hơn 62.700 tỷ đồng (2,5 tỷ USD), tăng 25,4% so với tháng 9 và tăng tới 84,7% so với cùng kỳ. Tính chung 10 tháng đầu năm, tổng giá trị phát hành đã vượt 436.000 tỷ đồng (17,3 tỷ USD), tăng 37,6% so với năm trước.

Đáng chú ý, nhóm Bất động sản dẫn đầu làn sóng phát hành với hơn 32.000 tỷ đồng (1,3 tỷ USD), chiếm 51% tổng giá trị phát hành toàn thị trường, nhờ các đợt huy động vốn lớn của những doanh nghiệp tên tuổi như Vinhomes và Masterise Homes. Trong khi đó, nhóm ngân hàng tiếp tục duy trì vị thế quan trọng, chiếm khoảng 25% tổng lượng phát hành, chủ yếu để tăng vốn cấp 2 và bổ sung nguồn cho vay.

Lãi suất phát hành bình quân (LSPHBQ) cũng có xu hướng tăng. Ở nhóm ngân hàng, LSPHBQ đã lên 6,5%/năm so với 6,1%/năm của tháng 9, còn nhóm bất động sản tăng lên 9,6%/năm – thấp hơn mức trung bình 2024 nhưng phản ánh chi phí vốn đang dần cao hơn. Điều này cho thấy doanh nghiệp đang phải chấp nhận chi phí huy động lớn hơn để đảm bảo dòng tiền trong bối cảnh thanh khoản toàn thị trường thu hẹp.

Về áp lực đáo hạn, tháng 11/2025 dự kiến có khoảng 9.600 tỷ đồng TPDN riêng lẻ đến hạn, giảm 28,9% so với tháng 10. Tuy nhiên, áp lực này sẽ tăng mạnh trở lại trong tháng 12, khi khối lượng đáo hạn có thể vượt 20.000 tỷ đồng. Do đó, rủi ro chậm thanh toán hoặc tái cơ cấu nợ vẫn cần được theo dõi chặt chẽ.

Thị trường tiền tệ và trái phiếu Việt Nam đang trong giai đoạn chuyển động linh hoạt nhưng tiềm ẩn áp lực. Sự phục hồi mạnh mẽ của sản xuất và nhu cầu vốn cho đầu tư công, cùng với hoạt động tín dụng tăng tốc, khiến thanh khoản hệ thống chịu sức ép rõ rệt. Lãi suất huy động và lợi suất trái phiếu có xu hướng tăng, phản ánh quá trình tái cân bằng giữa cung – cầu vốn, báo cáo VnDirect nêu!