Truyện ngắn: Mùa Lỡ

Không bắt taxi, cô không muốn tách mình ra ngay trước nội cỏ quê nhà, chen vào chuyến xe buýt sặc mùi mồ hôi, xe lăn bánh lướt qua đám ruộng đất nẻ, cỏ ven đường khô khốc, bụi theo gió cay xè đôi mắt. Ký ức dần hiện rõ theo bánh xe lăn đều, có đứa nhỏ chào đời vào một ngày hè đỏ lửa, mẹ bèn đặt tên là Nhật Hạ. “Cho nó rực rỡ, cho đời nó đừng nhạt như mẹ nó”, mẹ cười, kể lại cho khách tới chơi. Ba Hạ thì sâu xa hơn, bao nhiêu sách vở đọc được ông gói lại trong tên con gái mình, ông bảo vì đó là mùa gió Lào thổi khô khốc trên đồi sim, thứ gió nóng mà hoa vẫn cứ nở, thứ mùa khắc nghiệt mà quả sim vẫn chín ngọt. “Cho nó gồng lên mà sống, dù cuộc đời có hầm hập lửa”,  ba gật gù hài lòng, khi nắng trút xuống đất mẻ ra từng miếng, gió hun hút từ đồi tràn vào hiên nhà, mấy chiếc lá ổi rụng giòn tơi tả.

Cô cũng ngây ngất với cái tên ba mẹ lý giải cho mình, Nhật Hạ rực rỡ, thẳng thắn, muốn mang ánh sáng chói lóa ngày hè mà rọi khắp hang cùng ngõ hẻm nhân gian. Từ nhỏ, Hạ đã không ít lần làm Minh khóc dở. Cô kéo Minh theo để bênh mấy đứa bạn yếu đuối bị bắt nạt trong trường. Mỗi lần vậy, Minh nhẫn nại, lặng lẽ theo Hạ.

Hai đứa như đôi chim ri lớn lên bên nhau hồn nhiên. Rồi lại ríu rít cùng nhau đi làm nghề báo. Lần này là Minh rủ rê Hạ vào thực tập chung một tòa soạn. Cái tính chí khí, ngay thẳng được dịp bén rễ, Hạ say sưa cầm bút. Cô thích lật tẩy mấy tay cán bộ nhận tiền rồi bẻ cong công lý. Cô rình mò mấy công trình sụp lở, công nhân gặp tai nạn vì không đảm bảo an toàn lao động. Cô men vào những bếp ăn bê bết dầu mỡ, phanh phui bữa cơm học đường thiếu dinh dưỡng.

Phải đóng giả đủ vai để thực hiện phóng sự, có lần bị đám nghiện dọa vì tưởng cô giành địa bàn, có lần bị thả chó rượt chạy xì khói vì phát hiện cô nhăm nhe cái điện thoại tính chụp hình. Rồi có lần Hạ lại được mời đến quán ăn sang trọng, bao thư lấp ló sau folder tài liệu, như giễu cợt, như thách thức… Cô nhìn độ dày phong bì, làm toán trong lòng nhẩm xem mấy tờ và giật mình nhớ cái vỗ vai của trưởng đại diện, “rung cây đủ rồi, nhè nhẹ cái bàn phím lại”. Nhưng tay vẫn viết, viết như đang đánh vật với lòng người. Gai góc quá nhiều, và càng đi sâu vào những uẩn khúc, những hằn lún của đời, Hạ càng thấy mình nhỏ bé, lạc lõng. Có hôm về phòng trọ, thấy áo mình sũng mồ hôi, không biết vì nắng hay vì mệt. May mà có Minh đi cùng, hai đứa rong ruổi trên con xe đi muốn tụt xích, cùng ăn vội tô mì tôm và nhẹ lau mồ hôi cho nhau để kịp đưa tin trong đêm.

Cô đơn, ngược dòng, nhưng chưa từng từ bỏ. Có lần, sau một bài điều tra phanh phui vụ ăn chặn cứu trợ, Hạ lặng lẽ dõi theo chiếc xe chở hàng lăn bánh tới bản làng heo hút. Cô đứng bên đường, nhìn trẻ con chia nhau từng hộp sữa, tự nhủ: “Vậy là cũng đáng”. Nhưng cái chuyến “đáng” ấy, Minh không có bên Hạ để mà tận hưởng, tự hào. Minh lặng lẽ xin đổi qua mảng  khác, chọn viết an toàn hơn, lồng ghép quảng cáo nhiều hơn, và dĩ nhiên an nhàn, nhiều hoa hồng nữa. Có lần Hạ thấy Minh xoáy bút để làm dịu tin về một tập đoàn đang gây ô nhiễm. Cô lôi xệch Minh ra quán cũ, đôi mắt như muốn bung hàng câu hỏi, nhưng rồi nghẹn bứ. "Tao mệt" - Minh lãng tránh ánh nhìn như nắng hè của nhỏ bạn nối khố - "Tao không được như mày. Mày viết như thể chiến đấu. Còn tao chỉ muốn sống”.

Hạ không trách, nhưng đêm đó cô thức trắng. Một nỗi buồn lặng lẽ lùa vào lồng ngực. Phải chăng chính cô, vì mải mê với phận đời, phận người mà quên mất đứa bạn chí cốt ngay bên cạnh. Những khát khao thẳng tắp phía trước đã khiến cô thờ ơ phút mệt mỏi, yếu lòng của Minh. Hay những quan tâm, nhường nhịn, theo nhau từ thơ ấu khiến cô hồn nhiên mặc định Minh sẽ không bỏ mình mà đi. Nhật Hạ quên mất Minh cũng cần cô ngoái đầu nhìn về, cần cô động viên, an ủi bao nhiêu.

Rồi Minh bị điều tra. Bài báo về nhà máy hóa chất có dấu hiệu sai sự thật, bảo vệ cho phía doanh nghiệp, bỏ qua số liệu tổn thất. Tin ấy như một cơn gió độc quét qua hành lang tòa soạn. Hạ đứng chết trân. Những ánh mắt xì xào. Hạ không nói gì. Cô đi về. Không từ biệt, không giải thích. Chỉ xin một kỳ nghỉ phép ngắn, và bỏ lại thành phố với những quán cà phê sáng ngồi một mình ….

Chiếc xe đổ trước nhà, đám lá rụng lao xao giống như mừng gặp lại, dòng miên man trong Hạ cũng tạm lắng dịu để tập trung vào nhịp hè đang thở trong từng ngõ ngách. Tính ra không chỉ lỡ Minh, Hạ cũng đã lỡ những mùa hè rực rỡ tuổi thơ mình. Đã bao lâu rồi cô không về đồi sim cũ, không về con suối nhỏ bên nhà, về với những đong đầy đã sống bao mùa qua. Hóa ra những “sự thật” muốn viết cũng đã kéo phăng cô ra khỏi dấu yêu nguồn cội khi lần lữa hẹn mùa sau, mùa sau.

Mẹ đang ngồi rửa rau bên sàn nước, nắng rọi vào lung linh, thấy Hạ về mà mừng mừng tủi tủi, mẹ ôm chầm cô con gái như thể thả tay ra là nó lại phiêu bạt giang hồ. Ba thì ngồi nhậu xị đế với bác Sáu – ba Minh. Hai ông già lầm lì, không nói nhiều, chỉ có ly rượu va nhau cái tách, rồi chầm chậm trôi tuột đi. Có bận, bác Sáu hay so đọ Minh và Hạ, ông chê Hạ cũng là phóng viên mà viết không ra tiền, mà hình như ông luôn so Minh với Hạ, mấy ông già ở quê hay vậy, bao nhiêu hoài bão, hơn thua không đạt được sẽ để con cái gánh thay. Nên nay ông càng im lặng, cái im đặc quánh khiến con người ta không dám thở mạnh, ba vỗ vai ông như thể nhắn nhủ đừng tự trách mình.

Hạ loay hoay trong nhà ra ngõ, cô sờ từng cái lá như thể tay bắt mặt mừng đám bạn ngày xưa. Mẹ biết ý hỏi nhỏ “sao không lên đồi hái sim”, Hạ thẩn thờ “con sợ, mấy năm trước người ta phá đồi hết trơn rồi mà”. Vậy là Hạ không biết đó thôi, mấy năm nay chính quyền vận động ngừng khai thác, ngừng đốt rừng làm rẫy, người dân còn trồng cây giữ rừng, giữ vùng trời kỷ niệm cho những đứa trẻ quê hương.

Không chờ thêm nữa, Hạ lang thang một mình trên quả đồi tuổi thơ. Mấy bông sim nở muộn vẫn tím rỡ dưới nắng hè gay gắt, quả bắt đầu chín tím rịm, ngọt lịm mời gọi lũ chim và đám nhỏ. Dưới chân đồi kia, con suối vẫn róc rách, trong veo ngàn đời. Có điều gì đó vỡ òa trong Nhật Hạ. Cô mở vội cuốn sổ, thói quen và là vật bất ly thân, ngoáy vội những dòng, bao năm cứ lao vào gai góc, thật ra xã hội luôn có những điều tốt đẹp, những điều giản đơn nhưng ấm áp lòng người, viết về những điều hướng thiện ấy, câu chữ nhẹ nhõm, lòng bay bổng bao nhiêu.