Các nền tảng thương mại điện tử Temu, Shein, 1688 vào Việt Nam cần tuân thủ các quy định nào?

Giám sát các sàn thương mại hoạt động "chui"

Bộ Công Thương vừa ban hành văn bản chỉ đạo các đơn vị trực thuộc tăng cường quản lý đối với các nền tảng thương mại điện tử (TMĐT) xuyên biên giới như Temu, Shein, 1688, khi các nền tảng này hoạt động tại Việt Nam nhưng chưa đăng ký theo quy định. Động thái này nhằm đảm bảo quyền lợi người tiêu dùng và tuân thủ quy định pháp luật Việt Nam.

Theo chỉ đạo, Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số chủ trì phối hợp với các cơ quan liên quan để nâng cao công tác truyền thông, hướng dẫn người tiêu dùng thận trọng khi mua sắm trên các nền tảng TMĐT chưa được đăng ký. Bộ Công Thương nhấn mạnh, giao dịch với các nền tảng chưa đăng ký tại Cổng thông tin quản lý TMĐT cần được kiểm soát chặt chẽ, đặc biệt trong tháng 10/2024, theo Cổng thông tin điện tử Bộ Công thương.

Bộ cũng giao Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số báo cáo Thủ tướng về phương án giám sát hàng hóa lưu thông qua các sàn TMĐT xuyên biên giới, đồng thời có thể phối hợp với Bộ Thông tin và Truyền thông để áp dụng giải pháp ngăn chặn kỹ thuật khi cần thiết.

Bên cạnh đó, các đơn vị cần triển khai Chương trình phát triển TMĐT quốc gia giai đoạn 2021-2025, hỗ trợ tiểu thương chuyển đổi số và mở rộng kênh bán hàng. Chương trình này sẽ được tổng kết, đánh giá để tiếp tục phát triển cho giai đoạn 2026-2030, tạo cơ sở định hướng cho TMĐT trong tương lai.

Tổng cục Quản lý thị trường và Tổng cục Hải quan được yêu cầu tăng cường giám sát kho hàng, điểm tập kết hàng hóa của các nền tảng TMĐT chưa được cấp phép. Ủy ban Cạnh tranh quốc gia sẽ đảm nhiệm việc bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng trực tuyến, đồng thời nâng cao nhận thức về rủi ro khi mua sắm trên các nền tảng TMĐT xuyên biên giới.

Cục Xuất nhập khẩu sẽ phối hợp với Tổng cục Hải quan để kiểm soát hàng hóa nhập khẩu qua TMĐT, và Cục Xúc tiến thương mại đề xuất các phương án xử lý với hình thức khuyến mại không tuân thủ pháp luật trên các nền tảng này. Vụ Thị trường trong nước sẽ đánh giá tác động đối với thị trường Việt Nam và đẩy mạnh cuộc vận động “Người Việt Nam dùng hàng Việt Nam” để hỗ trợ tiêu dùng trong nước.

Các biện pháp được triển khai nhằm tăng cường hiệu lực quản lý nhà nước, đảm bảo sự lành mạnh trong môi trường TMĐT và quyền lợi của người tiêu dùng Việt Nam.

Điều kiện tiếp cận thị trường Việt Nam trong thương mại điện tử cho nhà đầu tư nước ngoài

Theo quy định tại Nghị định 31/2021/NĐ-CP, thương mại điện tử nằm trong danh mục ngành nghề có điều kiện tiếp cận thị trường đối với nhà đầu tư nước ngoài. Do đó, trước khi đầu tư vào lĩnh vực này tại Việt Nam, các nhà đầu tư cần tìm hiểu kỹ các điều kiện cụ thể theo điều ước quốc tế và quy định pháp luật hiện hành.

Điều kiện theo Điều ước quốc tế: Trong khi WTO không có cam kết cụ thể cho thương mại điện tử, Hiệp định CPTPP cho phép Việt Nam giữ quyền duy trì các biện pháp cần thiết, phù hợp với GATS của WTO. Điều này đồng nghĩa với việc Việt Nam có thể áp đặt các điều kiện tiếp cận thị trường cho các nhà đầu tư nước ngoài, nhằm bảo đảm sự kiểm soát về an ninh và kinh tế.

Quy định của pháp luật Việt Nam: Theo Điều 67c, Nghị định 52/2013/NĐ-CP, nhà đầu tư nước ngoài vào thương mại điện tử tại Việt Nam phải đáp ứng hai yêu cầu: (i) thành lập doanh nghiệp hoặc góp vốn vào doanh nghiệp Việt Nam và (ii) được thẩm định an ninh quốc gia nếu chi phối ít nhất một doanh nghiệp trong nhóm năm công ty hàng đầu về dịch vụ thương mại điện tử tại Việt Nam.

Các điều kiện chi phối bao gồm nắm giữ trên 50% vốn hoặc quyền biểu quyết, quyền bổ nhiệm các thành viên quản trị, và quyết định các vấn đề quan trọng của doanh nghiệp. Danh sách các doanh nghiệp dẫn đầu sẽ do Bộ Công Thương công bố hàng năm, ví dụ như trong báo cáo năm 2023 đã ghi nhận Baemin, Be, Gojek, Grab và Lazada.

Ngoài ra, các tổ chức nước ngoài có website cung cấp dịch vụ thương mại điện tử tại Việt Nam mà không phát sinh đầu tư phải đăng ký hoạt động và có văn phòng đại diện tại Việt Nam.

Ngoài việc đáp ứng điều kiện tiếp cận thị trường, thương mại điện tử còn là ngành nghề kinh doanh có điều kiện theo Luật Đầu tư 2020. Các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài phải xin Giấy phép kinh doanh để có thể hoạt động hợp pháp. Nghị định 52/2013/NĐ-CP và các sửa đổi quy định năm loại hình thương mại điện tử gồm: website bán hàng, sàn giao dịch thương mại điện tử, khuyến mại trực tuyến, đấu giá trực tuyến và chứng thực hợp đồng điện tử, mỗi loại hình có yêu cầu thủ tục riêng.

Chẳng hạn, website bán hàng cần thông báo với cơ quan quản lý khi có chức năng đặt hàng trực tuyến, còn các sàn giao dịch thương mại điện tử cần giấy phép thành lập sở giao dịch hàng hóa và đăng ký thiết lập website cung cấp dịch vụ.

Trên đây là các điểm cần lưu ý đối với nhà đầu tư nước ngoài vào lĩnh vực thương mại điện tử tại Việt Nam, nhằm đảm bảo tuân thủ các quy định tiếp cận thị trường và thủ tục cấp phép cần thiết.