Loạn mua bán ‘suất ngoại giao’, ‘suất nội bộ’ nhà ở xã hội, cơ quan Công an cảnh báo khẩn

Tại hội nghị đối thoại tháo gỡ khó khăn cho người dân mua nhà ở xã hội trên địa bàn TP Hà Nội diễn ra vào chiều 3/12 mới đây, trả lời câu hỏi của người dân về thông tin rao bán tràn lan “suất ngoại giao”, “suất nội bộ” nhà ở xã hội xuất hiện trên mạng xã hội thời gian qua, Thượng tá Nguyễn Anh Tuấn, Phó trưởng Phòng An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (Công an TP Hà Nội) cho biết, hiện có các đối tượng lập các trang mạng xã hội để tung tin về “mối quan hệ với lãnh đạo” nhằm có “suất ngoại giao”, “suất nội bộ” để mua được nhà ở xã hội.

Ngoài ra, có rất nhiều thông tin về việc triển khai các dự án khiến người dân theo dõi, tin cậy tương tác. Từ đó, các đối tượng sẽ lôi kéo người dân từng nấc một, từ phí nộp hồ sơ, phí chênh lệch, phí đảm bảo sẽ được bốc thăm trúng theo đúng nguyện vọng, Thượng tá Nguyễn Anh Tuấn nêu thực tế.

Đại diện Công an TP Hà Nội khẳng định, đây là hành vi vi phạm pháp luật, có dấu hiệu lừa đảo chiếm đoạt tài sản. Công an TP Hà Nội khuyến cáo người dân cần nâng cao cảnh giác, không nộp tiền ngoài quy định, chỉ nộp hồ sơ qua các kênh chính thức của cơ quan Nhà nước và chủ đầu tư.

“Nếu có các cá nhân, doanh nghiệp không có chức năng thẩm quyền mua bán nhà ở xã hội nhưng đã lỡ, trót nhận tiền của người dân trái quy định thì khẩn trương hoàn trả trước khi cơ quan công an làm rõ, xử lý”, Thượng tá Nguyễn Anh Tuấn nhấn mạnh.

Đại diện Công an TP Hà Nội cho biết thêm, nhà ở xã hội chỉ được bán đúng đối tượng, đúng tiêu chuẩn và đúng quy trình. Mọi hành vi mua bán suất, chuyển nhượng trái phép đều bị pháp luật nghiêm cấm và sẽ bị xử lý.

Trong một diễn biến liên quan, trước đó, tại phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 10/2025, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh đã đề cập đến các vấn đề tiêu cực trong hoạt động mua, bán nhà ở xã hội, trong đó Bộ đã ghi nhận có hiện tượng “xếp chỗ” mua nhà ở xã hội và bán lại các suất này với giá chênh lệch từ 200 - 500 triệu đồng.

Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh đã đề nghị các địa phương nắm bắt hiện tượng này để chấn chỉnh, minh bạch trong việc xét duyệt hồ sơ mua nhà ở xã hội.

Không tồn tại “suất ngoại giao” trong pháp luật về nhà ở xã hội

Dưới góc nhìn pháp lý, Luật sư Ngô Trọng Nghĩa, Trưởng chi nhánh Đống Đa - Công ty Luật TNHH Hà Chi cho biết, pháp luật không có quy định nào về “suất ngoại giao” trong việc mua, bán nhà ở xã hội, mà đây chỉ là chiêu trò do đội ngũ môi giới dựng lên để hợp thức hóa hành vi bán chênh, trục lợi hoặc lừa đảo.

Về bản chất, “suất ngoại giao” thường được các đối tượng quảng cáo dưới hình thức căn hộ dành cho cán bộ, người có quan hệ với chủ đầu tư, được rao bán với giá ưu đãi, không công khai. Theo đó, chiêu trò rao bán “suất ngoại giao” thường đi kèm với những lời cam kết hấp dẫn: “Bao hồ sơ”, “chắc chắn trúng”, “nhận nhà nhanh”. Người dân chỉ cần nộp 50 - 100 triệu đồng tiền giữ chỗ, sau đó đóng thêm 300 - 500 triệu đồng gọi là tiền chênh. Đây thường là chiêu thức các đối tượng để khách hàng tin rằng có thể tiết kiệm số tiền lớn so với giá trị bất động sản theo giá thị trường.

Luật sư phân tích, theo quy định của Luật Nhà ở 2023 và Nghị định số 100/2024/NĐ-CP hướng dẫn Luật Nhà ở về phát triển và quản lý nhà ở xã hội, việc mua nhà ở xã hội phải tuân thủ quy trình xét duyệt chặt chẽ, bao gồm xác minh điều kiện thu nhập, hộ khẩu, tình trạng nhà ở. Người mua không được tự do giao dịch, chuyển nhượng hoặc đặt cọc “giữ suất”.

Do vậy, tất cả các trường hợp mua bán, sang nhượng trái phép đều không có giá trị pháp lý. Các giao dịch thông qua hợp đồng “tư vấn”, “ủy quyền” hay “đặt cọc giữ chỗ” đều tiềm ẩn rủi ro, bị xem là lừa đảo chiếm đoạt tài sản.

Để hạn chế rủi ro, người dân tuyệt đối không tin vào các lời mời chào, cần tìm hiểu kỹ pháp lý, tuyệt đối không giao dịch, đặt cọc hoặc chuyển tiền cho bất kỳ cá nhân, tổ chức nào rao bán nhà ở xã hội trái phép, tự xưng có “suất ngoại giao”, “suất nội bộ”; chỉ thực hiện đăng ký và nộp hồ sơ mua, thuê, thuê mua căn hộ thông qua nhà đầu tư khi đã có thông báo được công bố trên trang thông tin điện tử của Sở Xây dựng, Luật sư Ngô Trọng Nghĩa khuyến cáo.