Từ 1/3/2026, áp dụng lộ trình mới về khí thải ôtô: Hàng triệu chủ xe cũ phải chú ý

Mới đây, Phó thủ tướng Trần Hồng Hà vừa ký Quyết định 43/2025/QĐ-TTg, ban hành lộ trình áp dụng quy chuẩn khí thải đối với ôtô đang lưu hành, có hiệu lực từ 1/3/2026. Đây được xem là bước siết chặt quan trọng nhằm giảm ô nhiễm không khí ở các đô thị lớn.

Quyết định áp dụng với tất cả tổ chức, cá nhân có liên quan đến quản lý, kiểm định, sử dụng xe ô tô lắp động cơ đốt trong đang tham gia giao thông tại Việt Nam. Xe ngoại giao, xe quá cảnh, xe quân đội, công an phục vụ nhiệm vụ đặc thù được miễn trừ.

Mức khí thải được chia từ Mức 1 đến Mức 5, tương ứng tiêu chuẩn Euro 1 đến Euro 5 theo quy chuẩn do Bộ Nông nghiệp và Môi trường ban hành. Việc phân loại này là căn cứ để kiểm định và quản lý lưu hành xe trong thời gian tới.

Lộ trình áp dụng: Xe cũ nhất chịu tác động đầu tiên

Từ ngày 1/3/2026:

Xe sản xuất trước 1999: áp dụng Mức 1

Xe sản xuất 1999 – 2016: áp dụng Mức 2

Xe sản xuất 2017 – 2021: áp dụng Mức 3

Riêng tại Hà Nội và TP HCM:

Xe 2017 – 2021 phải đạt Mức 4 từ 1/1/2027.

Đối với xe sản xuất từ 2022 trở đi:

Áp dụng Mức 4 từ 1/3/2026

Áp dụng Mức 5 từ 1/1/2032

Tại Hà Nội và TP HCM, phải đạt Mức 5 sớm hơn bốn năm, từ 1/1/2028

Đáng chú ý, từ 1/1/2029, mọi xe ôtô lưu thông tại Hà Nội và TP HCM phải đạt tối thiểu Mức 2, hạn chế tối đa xe xả thải cao đi vào nội đô.

Người dùng xe cũ có thể chịu chi phí lớn

Lộ trình mới đặt ra nhiều thay đổi với người sử dụng xe, nhất là:

Xe đời cũ trước 1999 và giai đoạn 1999–2016 có nguy cơ không đạt chuẩn khí thải, buộc phải sửa chữa lớn hoặc dừng lưu hành.

Chi phí nâng cấp, bảo dưỡng hệ thống xả thải có thể tăng đáng kể, đặc biệt ở nhóm xe kinh doanh vận tải vốn sử dụng lâu năm.

Với đô thị như Hà Nội và TP HCM, việc nâng chuẩn khí thải sớm có thể đẩy nhanh quá trình loại bỏ xe cũ, giảm bụi mịn, nhưng cũng đặt áp lực tài chính lên người lao động dùng xe để mưu sinh.

Các chuyên gia môi trường nhiều lần cảnh báo ôtô cũ đặc biệt xe chạy dầu vì đây là một trong các nguồn gây PM2.5 lớn tại đô thị. Tuy nhiên, với nhóm thu nhập thấp, việc buộc đổi xe hoặc sửa chữa đắt đỏ sẽ tạo ra khó khăn. Vì vậy, nhiều ý kiến cho rằng chính sách cần đi kèm hỗ trợ tài chính hoặc chương trình thu hồi – đổi xe để giảm tác động xã hội.

Trách nhiệm của các bộ, địa phương

Bộ Nông nghiệp và Môi trường hướng dẫn triển khai và tiếp tục nghiên cứu mức chuẩn cao hơn trong tương lai.

Bộ Khoa học và Công nghệ rà soát tiêu chuẩn nhiên liệu, hệ thống kiểm định và hiệu chuẩn thiết bị đo khí thải.

UBND các tỉnh, thành giám sát chất lượng nhiên liệu; có thể áp dụng tiêu chuẩn nghiêm ngặt hơn tại các vùng cần bảo vệ môi trường đặc thù.

Nhiều đô thị lớn hiện nay đối mặt tình trạng ô nhiễm không khí kéo dài, đặc biệt vào mùa đông – xuân. Việc siết khí thải được kỳ vọng giúp giảm tải nguồn phát thải giao thông – chiếm tỷ trọng lớn trong cấu trúc ô nhiễm đô thị.

Tuy nhiên, khả năng thực thi sẽ phụ thuộc lớn vào hạ tầng kiểm định, mức độ tuân thủ, cũng như việc hỗ trợ những người chịu ảnh hưởng trực tiếp từ chính sách.