Chuyên gia truyền thông nói gì về vai trò của báo chí trong việc định hướng người tiêu dùng và thúc đẩy thương hiệu? 

Một thế kỷ đã trôi qua kể từ ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam ra đời (21/6/1925 - 21/6/2024). Trong suốt hành trình đó, báo chí luôn là “vũ khí sắc bén” trên mặt trận tư tưởng - văn hóa, là nhịp cầu nối giữa Nhà nước, doanh nghiệp và người dân, là cánh tay đắc lực thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội.

Nhân kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam, chúng ta không chỉ nhìn lại hành trình vẻ vang của một nền báo chí phụng sự Tổ quốc, mà còn suy ngẫm về vai trò đa chiều của báo chí trong xã hội hiện đại. Đặc biệt, trong lĩnh vực quảng cáo, tiếp thị và tiêu dùng - mặt trận thông tin đang vô cùng quan trọng để hiện thực hóa tinh thần Nghị quyết 68 về khơi thông động lực phát triển, phát huy sức mạnh kinh tế tư nhân Việt Nam.

Từ góc nhìn của một người làm quản trị truyền thông, Ths. Quản trị truyền thông Lê Hồng Thắm - Fouder & CEO Real Up Agency đã có những chia sẻ liên quan đến sứ mệnh này, đồng thời khẳng định vai trò của báo chí trong việc định hướng người tiêu dùng và thúc đẩy thương hiệu.

PV: Trong bối cảnh truyền thông số phát triển mạnh mẽ, theo bà, điều gì tạo nên sự khác biệt căn bản giữa báo chí và các hình thức truyền thông mới như quảng cáo mạng xã hội hay KOLs?

Trong kỷ nguyên số, khi các nền tảng trực tuyến bùng nổ với vô vàn định dạng nội dung và cách thức truyền tải, thông điệp có thể lan tỏa trên mạng xã hội chỉ trong tích tắc, nhưng cũng dễ dàng trôi qua. Quảng cáo trên mạng xã hội giống như những mảnh ghép cảm xúc ngắn ngủi, KOL (người có ảnh hưởng) mang đến tiếng nói cá nhân đầy sắc màu, thì báo chí chính là bản giao hưởng trường tồn, kết hợp xu hướng, thông điệp bền vững và giá trị văn hóa - xã hội sâu sắc.

So sánh với các nội dung và cách thức quảng cáo này, tôi muốn gọi báo chí như một “người dẫn chuyện” mẫn cán vượt thời gian. Báo chí khác biệt ở ba yếu tố cốt lõi: tính chuyên nghiệp, chiều sâu thông điệp và sứ mệnh phụng sự. 

Khác với những video viral hay bài đăng KOL thường tập trung vào cảm xúc tức thời, báo chí kể chuyện một cách có chủ đích, biến những sản phẩm quen thuộc thành biểu tượng gắn kết với cảm xúc và giá trị xã hội. Một lon nước giải khát không chỉ là đồ uống, mà trở thành “người bạn” trong những khoảnh khắc đoàn viên. Một đôi giày thể thao không chỉ bảo vệ đôi chân, mà là biểu trưng của tinh thần năng động, sáng tạo.

Để làm được điều này, báo chí sử dụng ngôn ngữ đa chiều, kết hợp phân tích chuyên sâu, phóng sự chân thực và góc nhìn văn hóa. Những bài báo khai thác tâm lý người tiêu dùng, phỏng vấn chuyên gia hay phản ánh xu hướng xã hội đã giúp nhiều chiến dịch truyền thông thương hiệu thành công, biến sản phẩm thành biểu tượng của thời đại. Trong khi đó, quảng cáo mạng xã hội thường chỉ gây ấn tượng nhất thời, còn nội dung từ KOL đôi khi thiếu tính khách quan do áp lực thương mại.

Bên cạnh đó, sức mạnh của báo chí chính thống còn nằm ở uy tín tổ chức, mang lại sự tin cậy mà các tài khoản mạng xã hội khó sánh bằng. Người đọc tin tưởng báo chí vì những thông điệp được xây dựng trên nền tảng kiểm chứng nghiêm ngặt, biên tập kỹ lưỡng và không vụ lợi.

Nhờ đó, báo chí đã vượt qua giới hạn của một kênh thông tin đơn thuần, mà trở thành nhịp cầu văn hóa, mang câu chuyện sản phẩm, dịch vụ lên tầm cao giá trị, gắn kết với bối cảnh xã hội, nhân sinh và tâm lý cộng đồng. Báo chí ngày nay đã trở thành “người dẫn đường” đáng tin cậy trong thế giới thông tin và văn hóa. 

PV: Có ý kiến cho rằng báo chí không chỉ để bán hàng mà còn để kể những câu chuyện kết nối cộng đồng. Bà nhìn nhận như thế nào về vai trò kiểm chứng và dẫn dắt thông tin của nhà báo trong truyền thông thương hiệu?

Như đã nói trên, chính thẩm quyền kiểm chứng, chiều sâu ngữ cảnh, cùng trách nhiệm dẫn dắt thông tin mang tính xã hội đã khiến báo chí trở thành kênh truyền thông đáng tin cậy và khác biệt hoàn toàn so với quảng cáo mạng xã hội hay bài quảng cáo của KOLs. 

Trên “mặt trận” thông tin, văn hóa, như chủ tịch Hồ Chí Minh từng khẳng định: “Cán bộ báo chí cũng là chiến sỹ cách mạng. Cây bút, trang giấy là vũ khí sắc bén của họ”. Ở môi trường truyền thông - tiếp thị, nhà báo đóng vai trò người thẩm định giá trị, chắt lọc thông điệp để độc giả cảm nhận được thông tin, từ đó chắp bút cho thương hiệu xây dựng niềm tin bền vững. Đó là cách làm truyền thông, quảng cáo sâu sắc và mang giá trị lớn hơn những quảng cáo thương mại thông thường. 

Để giữ được vị thế và giá trị đó, người làm báo luôn cần chịu sự giám sát của tòa soạn, của pháp luật và cộng đồng độc giả. Họ phải giữ vững tinh thần chính luận, cân bằng lợi ích công chúng - doanh nghiệp. Một câu chuyện được kể qua lăng kính báo chí không tô vẽ, không phóng đại, mà đặt trọng tâm vào trải nghiệm thực tế, lợi ích thiết thực và giá trị nhân văn sẽ giúp độc giả không cảm thấy bị “đặt hàng” hay “bị thao túng” mà thấy mình là một phần của hành trình, từ đó tự nguyện gắn bó và ủng hộ.

Tuy nhiên, việc phân định rõ ràng mục tiêu cũng như không bị chi phối bởi các chiêu trò thương mại, giữ gìn ranh giới giữa tin tức và quảng cáo trên cùng một ấn phẩm là một việc không dễ dàng. Khi thực hiện được sứ mệnh đó và sự minh bạch được đặt lên hàng đầu, báo chí không chỉ hoàn thành vai trò truyền tải, kết nối mà còn là “bức tường chắn” bảo vệ độc giả khỏi những chiêu trò tiếp thị phi đạo đức.

PV: Bà đánh giá thế nào về vai trò của báo chí trong việc định hướng người tiêu dùng và thúc đẩy thương hiệu? 

Báo chí không đơn thuần là kênh truyền tải mà là một hệ thống thông tin có sức mạnh “thẩm thấu” thương hiệu vào thị trường một cách bền vững. Có thể nói, báo chí là kiến trúc sư của niềm tin, giúp thương hiệu định hình xu hướng tiêu dùng thông qua việc xây dựng hệ giá trị. 

Sức mạnh này xuất phát từ khả năng kết nối sản phẩm với giá trị cốt lõi của đời sống, đồng thời định hình nhận thức cộng đồng thông qua những câu chuyện có chiều sâu. Các sản phẩm, thương hiệu cần đến báo chí như một “nhà diễn giải” văn hóa.

Giả sử, với các thương hiệu mong muốn quảng bá giá trị “made in Vietnam”, các bài viết phân tích về lợi thế nguyên liệu địa phương, phóng sự về quy trình sản xuất khắt khe, hay loạt bài về tinh thần tự hào dân tộc… đều góp phần biến sản phẩm thành biểu tượng của sự tự cường.

Khi thương hiệu sữa hàng đầu như Vinamilk hợp tác với báo chí để lan tỏa chiến dịch vì sức khỏe trẻ em thông qua các bài phóng sự về hành trình đưa sản phẩm đến vùng cao, báo chí đã biến sữa thành biểu tượng của trách nhiệm xã hội. Người tiêu dùng không chỉ mua một ly sữa - họ đang được xây dựng niềm tin từ giá trị thật và thấy được góp phần vào câu chuyện lớn hơn: chăm sóc thế hệ tương lai

Khi giày thể thao Biti’s hợp tác báo chí, họ không chỉ bán sản phẩm - họ định hình văn hóa tiêu dùng bằng cách truyền tải tinh thần năng động, sáng tạo cho giới trẻ. Báo chí đã đóng vai trò người dẫn dắt xu hướng bằng cách đăng tải những bài phân tích về lối sống lành mạnh, phỏng vấn nghệ sĩ trẻ, hay khắc họa hình ảnh thanh niên khám phá thành phố trên đôi giày thể thao. Qua đó, sản phẩm trở thành một phần không thể thiếu trong hành trình tuổi trẻ.

Với câu chuyện của doanh nghiệp cà phê hàng đầu như Trung Nguyên, báo chí không chỉ viết về hương vị đặc trưng mà còn kể câu chuyện về khát vọng vươn ra biển lớn. Những bài báo về quy trình chọn hạt cà phê sạch, hành trình xuất khẩu đến thị trường quốc tế, hay tinh thần khởi nghiệp của chủ doanh nghiệp… đều góp phần thổi hồn dân tộc vào thương hiệu, biến cà phê thành “quốc hồn quốc túy” trong văn hóa hiện đại.

Những ví dụ trên minh chứng rằng, báo chí chính là cầu nối giữa sản phẩm và tâm thức người Việt. Từ việc xây dựng niềm tin đến định hình văn hóa tiêu dùng, báo chí đã chứng minh vai trò không thể thay thế trong việc biến sản phẩm thành di sản tinh thần của thời đại.

Điều này đặc biệt ý nghĩa trong bối cảnh Nhà nước kêu gọi kinh tế tư nhân trở thành “một động lực quan trọng” của đất nước. Như Chủ tịch Hồ Chí Minh từng nhấn mạnh: “Báo chí phải phục vụ nhân dân, phục vụ cách mạng” - trong bối cảnh hiện nay, điều đó đồng nghĩa với việc báo chí đang có vai trò quan trọng trong việc giúp doanh nghiệp Việt khẳng định vị thế, vừa thúc đẩy kinh tế, vừa gìn giữ bản sắc và góp phần viết tiếp câu chuyện phát triển của dân tộc. 

PV: Thực tế, lợi dụng vai trò định hướng dư luận của báo chí, nhiều nhà báo bị cuốn vào vòng xoáy lợi ích, viết các bài viết PR dưới dạng “đặt hàng”. Bà nghĩ sao về vấn đề này?

Việc lạm dụng uy tín báo chí để phục vụ “bài đặt hàng” là thách thức với đạo đức nghề báo, nhưng cũng là một thực tế cần nhìn nhận thẳng thắn. Hoạt động ở vai trò doanh nghiệp tư vấn và quản lý các chiến dịch truyền thông, chúng tôi gặp không ít những chuyện sách nhiễu, oái oăm, thao túng thông tin, đề nghị thương mại... với đội ngũ các phóng viên và đơn vị báo chí không chính thống. Trong bối cảnh kinh tế thị trường vàng thau lẫn lộn, sự lộn xộn của hoạt động này cũng khiến báo chí dần mất đi vai trò “người kiến tạo giá trị” và trở thành công cụ thương mại đối với doanh nghiệp.

Tuy nhiên, trước hết, tôi tin rằng đa phần nhà báo chân chính luôn ý thức sâu sắc lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh: ”Ngòi bút của các bạn cũng là vũ khí sắc bén trong sự nghiệp phò chính, trừ tà”. 

Thay vì tập trung vào mặt trái, trong bối cảnh vô cùng đặc biệt, đánh dấu một thế kỷ của Báo chí Cách Mạng Việt Nam, cùng thời điểm khi Nghị quyết 68 mở ra một bước ngoặt trong tư duy phát triển, khẳng định vị thế và vai trò then chốt của kinh tế tư nhân, cam kết cải thiện môi trường thể chế, gỡ bỏ rào cản, tạo điều kiện để khu vực này bứt phá trong giai đoạn mới. 

Tôi tin rằng, đã đến lúc báo chí phải củng cố, thanh lọc và trở lại để giữ vững vị thế là “người dẫn đường” dẫn dắt dư luận, đồng thời là đồng đội của doanh nhân - những “chiến sỹ” trên mặt trận kinh tế, giúp doanh nghiệp và công chúng cùng nhau kiến tạo giá trị bền vững, tiếp thêm sức mạnh cho kỷ nguyên chuyển mình của dân tộc

PV: Cảm ơn Ths. Quản trị truyền thông Lê Hồng Thắm về những chia sẻ!