Nguy cơ lộ ảnh ‘nhạy cảm’ từ thiết bị dọn nhà có trong nhiều gia đình

Hiểm họa không ngờ từ robot hút bụi

Năm 2020, cuộc thử nghiệm của iRobot - một công ty sản xuất robot hút bụi Roomba đã gây chấn động dư luận khi để rò rỉ dữ liệu cá nhân nhạy cảm. Sự việc bắt đầu từ việc iRobot đề nghị nhân viên sử dụng sản phẩm robot hút bụi tại nhà nhằm giúp công ty thu thập dữ liệu để cải thiện mẫu mới. 

Nhưng một robot hút bụi được trang bị camera đã đi vào nhà vệ sinh và ghi lại hình ảnh nhạy cảm của chủ nhà, sau đó những hình ảnh này đã được chia sẻ rầm rộ trên mạng xã hội. Trên thực tế chúng không thể tự đăng tải những bức ảnh trên mà chúng bị rò rỉ bởi một bên thứ ba. Dữ liệu từ robot hút bụi thông minh này đều được tải lại máy chủ của Scale AI - một Startup chuyên về đào tạo trí tuệ nhân tạo (AI) thông qua dữ liệu âm thanh, ảnh và video.

Hình ảnh nhạy cảm bị rò rỉ từ dữ liệu do một robot hút bụi của iRobot ghi lại năm 2020. (Ảnh: Technology Review).

Từ đó, bằng những cách khác nhau, những bức ảnh đã được chia sẻ trên các nhóm riêng tư trên Facebook và ứng dụng trò chuyện Discord. Và đã có 15 ảnh chụp màn hình thu được từ những bức ảnh riêng tư này, tuy nhiên trước đó chúng đã được lan truyền trên các nhóm mạng xã hội kín.

Người phát ngôn của Roomba iRobot cũng lên tiếng xác nhận rằng các hình ảnh đã được chụp bởi các thiết bị của họ. Công ty cho biết 15 bức ảnh xuất hiện trên mạng xã hội nằm trong số khoảng hai triệu bức ảnh được chia sẻ với Scale AI.

Ngoài ra, những bức ảnh đã được chụp bởi “các robot phát triển đặc biệt với các sửa đổi phần cứng và phần mềm không có và chưa bao giờ có trên kệ hàng các sản phẩm tiêu dùng của iRobot để mua” - người phát ngôn iRobot chia sẻ thêm.

Cả Scale AI và iRobot đều thừa nhận việc chia sẻ hình ảnh trên mạng xã hội đã vi phạm thỏa thuận của họ. iRobot cho biết những hình ảnh này đến từ các thiết bị của họ ở một số quốc gia: Đức,  Pháp, Mỹ, Tây Ban Nha, và Nhật Bản.

iRobot nói rằng các rằng dữ liệu hình ảnh, video được gửi đến công ty với mục đích đào tạo, tuy nhiên việc rò rỉ đã gây lo ngại về cách mà các vật dụng công nghệ thông minh trong nhà như robot hút bụi có thể gây lộ dữ liệu cá nhân như thế nào?

Khi AI tiếp tục phát triển trong nhiều lĩnh vực, sự ngờ vực về công nghệ mới cũng tăng lên do có nhiều vụ việc xâm phạm quyền riêng tư cá nhân và hơn thế ngay cả con người cũng không hiểu được tiềm năng của trí tuệ nhân tạo đang tiến xa đến đâu.

AI có nguy hiểm?

Theo Mhairi Aitken, thành viên tại Viện Alan Turing - cơ sở quốc gia về khoa học dữ liệu và trí tuệ nhân tạo của Vương quốc Anh, công chúng có vẻ như đã hiểu sai về trí tuệ nhân tạo. Ông nói: "Khi mọi người nghĩ về AI, họ nghĩ đến robot và Kẻ hủy diệt — họ nghĩ đến thứ công nghệ có ý thức và tình cảm".

Điều này không đúng, AI không có thứ đó, nó lập trình với nhiệm vụ thực hiện công việc và đó là tất cả những thứ chúng có thể làm. Nhắc về AI, chúng ta lấy ví dụ về đứa trẻ mới biết đi và nghĩ rằng AI cần được con người chỉ dạy nhiều thứ. Đúng thế nhưng AI chỉ làm những thứ mà chúng ta bảo nó làm, không giống con người, chúng không thể tự quyết định điều gì được.

Robot hút bụi trở nên thông minh hơn nhưng cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro rò rỉ dữ liệu riêng tư. Ảnh: toiimg.

Trong cuộc sống thường ngày, AI được sử dụng rộng rãi từ việc điện thoại tự trả lời câu hỏi bằng trợ lý cá nhân được tích hợp sẵn hay lựa chọn email nào sẽ vào thư mục rác.

Nhưng, bạn có thể không biết những sản phẩm như loa thông minh chính là sản phẩm sử dụng trí tuệ nhân tạo và nó cũng có thể xâm phạm quyền riêng tư.  Aitken cho biết: "Không phải chiếc loa của bạn nghe hết tất cả mọi thứ. Những gì chúng có thể làm là chọn các mẫu từ và sau đó cung cấp lại cho nhà phát triển đang làm việc trên một sản phẩm hoặc dịch vụ mới sắp ra mắt".

Có người quan tâm nhưng cũng có số ít không quan tâm điều này và nếu là bạn điều quan trọng là bạn cần biết nên đặt những thứ này ở đâu trong ngôi nhà, chắc chắn không nên để trong phòng ngủ và phòng tắm. Điều quan trọng không phải là bạn có tin tưởng AI hay không, mà là bạn có tin tưởng những người đứng sau thứ đó hay không".

Giám đốc chính sách quốc tế tại Trung tâm chính sách mạng của Đại học Stanford - Marietje Schaake chia sẻ trên Financial Times rằng hy vọng về điều chỉnh AI "dường như là một nhiệm vụ bất khả thi" ở Mỹ.

Đối với châu Âu có triển vọng lạc quan hơn sau khi Liên minh châu Âu tuyên bố đưa ra quy chuẩn để điều chỉnh hoặc cấm một số cách sử dụng AI.