Lãi suất huy động đảo chiều tăng, lãi cho vay có tiếp đà tăng?

Sau 1 năm chỉ giảm mà gần như không tăng, đưa lãi suất huy động về mức thấp nhất trong vòng 10 năm qua, từ cuối tháng 3 đến nay, một số nhà băng đã bắt đầu tăng lãi tiết kiệm trở lại ở cả kỳ hạn ngắn và dài.

Tính từ đầu tháng 4 đến nay đã có 6 ngân hàng đã tiến hành tăng lãi suất huy động, bao hồm HDBank, MSB ,Eximbank, VPBank, KienLong Bank, NCB. Trong đó, Eximbank và VPBank đã có hai lần tăng lãi suất liên tục chỉ trong ít ngày. Hồi cuối tháng 3, loạt ngân hàng như SHB, Saigonbank, Eximbank và VPBank là những ngân hàng tiên phong trong việc đổi chiều lãi suất.

Liên quan đến xu hướng lãi suất, Công ty Chứng khoán SSI dự báo lãi suất tiền gửi trong năm 2024 sẽ không tiếp tục giảm nữa mà tăng dần trở lại từ giữa đến cuối năm, với tổng mức tăng khoảng 0,5% so với năm 2023. 

Việc ngân hàng liên tiếp tăng lãi suất huy động kèm theo những dự báo về lãi suất sớm tăng trở lại, nhiều người lo bày tỏ lo ngại về việc lãi suất cho vay sẽ sớm tiếp đà tăng theo. 

Trước những lo ngại của người dân và doanh nghiệp, lãnh đạo một số nhà băng cho biết việc tăng lãi suất chỉ nhỏ giọt ở một vài kỳ hạn, do các kỳ hạn này mức lãi suất thấp hơn mặt bằng chung nên điều chỉnh tăng. Mặt bằng chung lãi suất huy động vẫn ở mức thấp và xu hướng là ổn định.

Tạp chí Đầu tư Tài chính dẫn lời giới chuyên gia cho biết, lãi suất cho vay không bị tác động nhiều, bởi xu hướng giảm lãi suất tiền gửi vẫn là chủ đạo. 

PGS-TS. Nguyễn Hữu Huân (Trường Đại học Kinh tế TP.HCM) cho biết, khả năng mặt bằng lãi suất tiết kiệm sẽ duy trì mức như hiện nay đến hết quý II/2024 và bắt đầu tăng trở lại trong nửa cuối năm nay, nếu nền kinh tế hồi phục, tín dụng cải thiện trở lại so với mức tăng trưởng âm 0,6% trong tháng 1.

TS. Nguyễn Trí Hiếu, chuyên gia tài chính - ngân hàng, cũng cho rằng, các ngân hàng có thể tiếp tục hạ lãi suất, ít nhất là trong quý I/2024 để giảm thêm lãi vay, cho đến khi hoạt động kinh tế khởi sắc trở lại vào khoảng nửa sau của năm 2024. Mức nền lãi suất huy động thấp tạo tiền đề cho lãi suất cho vay tiếp tục giảm để khôi phục, phát triển kinh tế.

Còn các chuyên gia phân tích từ Công ty Chứng khoán KB Việt Nam (KBSV) nhìn nhận, mặt bằng lãi suất huy động sẽ tiếp tục đi ngang ở vùng thấp trong hầu hết cả năm 2024. Trong bối cảnh đó, lãi suất cho vay bình quân sẽ có dư địa để giảm thêm từ 0,75-1% dựa trên sức cầu tín dụng phục hồi.

Trong báo cáo mới công bố, các chuyên gia phân tích của Công ty Chứng khoán SSI nhận định mặt bằng lãi suất tiền gửi sẽ khó tiếp tục giảm mạnh. Đồng thời, SSI cũng đưa ra dự báo lãi suất tiền gửi 12 tháng vào cuối năm 2024 sẽ vào khoảng 5,5%/năm, tăng 0,5 điểm phần trăm so với năm 2023. Còn lãi suất cho vay đối với các khoản vay hiện tại có khả năng giảm thêm 0,5-1 điểm phần trăm trong nửa đầu năm 2024.

Các chuyên gia khuyến cáo không thể để cho mặt bằng lãi suất tăng cao, nhằm hỗ trợ người dân và doanh nghiệp.

Theo GS.TS Phạm Thị Thanh Xuân - Phó viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển công nghệ ngân hàng, Trường Đại học Kinh tế - Luật, lãi suất trên thị trường đã thấp nhưng cần duy trì trong thời gian đủ dài để có thể thẩm thấu vào nền kinh tế, nhất là khi nền kinh tế đã bước vào pha phục hồi.

Cùng chung quan điểm, TS Nguyễn Anh Vũ, Trưởng khoa tài chính Trường Đại học Ngân hàng TP.HCM, cho rằng lãi suất cho vay phải duy trì ở mức thấp trong thời gian đủ lâu để doanh nghiệp có thể tính kế hoạch làm ăn. Nếu lãi suất chỉ thấp trong một thời gian ngắn rồi "giật cục" sẽ rất khó cho doanh nghiệp. Tương tự với cá nhân, nhất là người vay để mua nhà. Nếu lãi suất chỉ thấp trong thời gian ưu đãi rồi đến kỳ điều chỉnh lại tăng, rất khó cho người vay khi tính kế hoạch tài chính.

Ông Cấn Văn Lực, thành viên Hội đồng tư vấn chính sách tài chính - tiền tệ quốc gia, nhìn nhận, ngành ngân hàng không thiếu vốn, sẵn sàng đảm bảo vốn để cho vay. Để giải ngân vốn nhanh, bên cạnh việc đơn giản hóa thủ tục cho vay, ngân hàng cần tiếp tục hạ lãi suất, nhất là cho vay đối với người mua nhà và xây sửa nhà.