Đề xuất hỗ trợ nhà ở xã hội cho người sinh 2 con, Bộ Xây dựng nói gì?
Trước thực trạng mức sinh tại Việt Nam giảm xuống mức thấp kỷ lục, Bộ Y tế đề xuất nhiều chính sách khuyến sinh, trong đó có hỗ trợ nhà ở xã hội cho phụ nữ sinh đủ hai con. Đề xuất này đang được Bộ Xây dựng ghi nhận và xem xét điều chỉnh trong chính sách nhà ở hiện hành.
'Tin vui' cho người trẻ mua nhà ở xã hội
Người trẻ mua nhà ở xã hội sẽ được ưu đãi lãi suất chỉ 5,9%/năm
Cảnh báo lừa đảo mua nhà ở xã hội dưới danh nghĩa ‘suất nội bộ’, ‘suất ngoại giao’
Tại Dự thảo Luật Dân số đang được Bộ Y tế chủ trì xây dựng, một trong những nội dung đáng chú ý là đề xuất hỗ trợ nhà ở xã hội cho phụ nữ sinh đủ hai con. Đây được xem là một phần trong gói giải pháp tài chính khuyến sinh, nhằm duy trì mức sinh thay thế trong bối cảnh tỷ lệ sinh ở Việt Nam đang giảm mạnh.
Theo dự thảo, phụ nữ sinh con, đặc biệt là sinh đủ hai con trước 35 tuổi, sẽ được hưởng các khoản hỗ trợ bằng tiền mặt hoặc hiện vật. Ngoài ra, dự thảo còn đề xuất một loạt chính sách hỗ trợ thiết thực như: hỗ trợ sinh hoạt phí; hỗ trợ chi phí ăn đối với trẻ em học mầm non; miễn, giảm chi phí khám thai định kỳ; hỗ trợ trong sàng lọc trước sinh và sơ sinh. Đáng chú ý, đề xuất còn bao gồm việc mua hoặc thuê nhà ở xã hội theo quy định của pháp luật về nhà ở.
Về thời gian nghỉ thai sản, dự thảo đưa ra hai phương án linh hoạt: nghỉ thêm một tháng ngoài thời gian nghỉ việc hưởng chế độ thai sản hoặc nghỉ thêm năm ngày làm việc khi vợ sinh con. Căn cứ tình trạng mức sinh của từng thời kỳ, chính quyền địa phương cấp tỉnh có thể lựa chọn áp dụng một hoặc đồng thời các biện pháp trên, phù hợp với tình hình kinh tế - xã hội tại địa phương.
Trước đề xuất của Bộ Y tế, Bộ Xây dựng cho biết đã ghi nhận nội dung này và sẽ phối hợp với Bộ Y tế để nghiên cứu, rà soát, từ đó đề xuất sửa đổi, bổ sung phù hợp trong quá trình triển khai chính sách nhà ở xã hội, theo quy định tại Luật Nhà ở năm 2023. Đây được xem là bước đi tích cực nhằm lồng ghép chính sách dân số với các chính sách an sinh, tạo điều kiện thuận lợi hơn cho các gia đình trẻ trong việc ổn định cuộc sống và sinh con.
Còn theo Sở Y tế tỉnh Long An (cũ), việc bổ sung quy định về nghỉ thêm 1 tháng cho lao động nữ sinh con thứ 2 có thể gây tranh cãi và ảnh hưởng đến chính sách dân số ở vùng có mức sinh cao; cần có đánh giá tác động kỹ lưỡng và quy định theo hướng thí điểm tại khu vực có mức sinh thấp.
Còn về quy định về hỗ trợ nhà ở xã hội cho phụ nữ sinh đủ 2 con, đại diện Sở Y tế tỉnh Long An cho rằng cần cụ thể hóa điều kiện, tránh phát sinh tâm lý “đẻ để có chính sách”.
Trên thực tế, tình hình dân số Việt Nam đang phát sinh nhiều vấn đề nghiêm trọng. Báo cáo của Bộ Y tế cho thấy mức sinh toàn quốc đang giảm nhanh, từ 2,11 con/phụ nữ (năm 2021) xuống còn 1,91 con/phụ nữ vào năm 2024, mức thấp nhất trong lịch sử. Xu hướng này được dự báo sẽ tiếp tục trong những năm tới.
Hiện có 24 tỉnh, thành trên cả nước có mức sinh thấp dưới 2 con/phụ nữ; 23 tỉnh, thành có mức sinh cao trên 2,2 con/phụ nữ và chỉ có 16 địa phương đang duy trì mức sinh ở ngưỡng thay thế (2–2,2 con/phụ nữ). Sự chênh lệch rõ rệt giữa các vùng miền, từ vùng có mức sinh cao nhất là Trung du và miền núi phía Bắc đến vùng có mức sinh thấp nhất là Đông Nam Bộ cho thấy bức tranh dân số Việt Nam đang phân hóa mạnh mẽ.
Thêm vào đó, mức sinh còn khác biệt rõ theo nhóm đối tượng: phụ nữ có thu nhập cao, học vấn cao có xu hướng sinh ít con hơn so với nhóm phụ nữ nghèo và có trình độ học vấn thấp.
Việc duy trì mức sinh thay thế được đánh giá là yếu tố then chốt để đảm bảo ổn định dân số, cân đối nguồn nhân lực và phát triển bền vững. Tuy nhiên, các chính sách khuyến sinh nếu không được thiết kế chặt chẽ và triển khai phù hợp với đặc thù từng vùng miền rất dễ dẫn đến hệ lụy không mong muốn. Trong bối cảnh đó, đề xuất hỗ trợ nhà ở xã hội cho người sinh đủ hai con là một bước đi mới mẻ, nhưng cần tiếp tục được nghiên cứu kỹ lưỡng để đảm bảo tính khả thi và hiệu quả trong thực tiễn.
