Cho con học ngoại ngữ, âm nhạc, kỹ năng phụ từ khi nào là 'vừa đủ'

Trong thế giới hiện đại, nơi trẻ em được tiếp cận công nghệ từ rất sớm và cạnh tranh ngày càng khốc liệt, nhiều bậc phụ huynh băn khoăn: “Liệu có nên cho con học tiếng Anh từ 2 tuổi?”, “Có quá sớm không nếu con 5 tuổi đã học lập trình?”, “Liệu học đàn piano từ lớp mẫu giáo có tạo áp lực quá mức?”…

Những câu hỏi trên không dễ có câu trả lời tuyệt đối, nhưng dưới góc nhìn của các chuyên gia giáo dục, thời điểm tiếp cận đúng chính là chìa khóa để giúp trẻ phát triển tự nhiên, hứng thú và bền vững.

Ngoại ngữ: Càng sớm, càng lợi thế

Theo nghiên cứu khoa học, giai đoạn từ 0–6 tuổi là thời kỳ "vàng" để trẻ học ngôn ngữ. Bộ não trẻ trong độ tuổi này tiếp nhận âm thanh và từ vựng như một miếng bọt biển: nhanh, tự nhiên, không cần phân tích ngữ pháp phức tạp như người lớn.

Tuy nhiên, "cho tiếp cận" không đồng nghĩa với việc "học theo chương trình khắt khe". Ở giai đoạn mẫu giáo và đầu tiểu học, cách tốt nhất là để trẻ làm quen với ngoại ngữ qua trò chơi, bài hát, truyện tranh, hoạt động tương tác. Việc tạo môi trường ngôn ngữ nhẹ nhàng sẽ giúp trẻ hình thành nền tảng phát âm chuẩn, vốn từ phong phú và không sợ tiếng Anh.

Từ khoảng 7–8 tuổi trở lên, khi kỹ năng tư duy logic và ngữ pháp phát triển, cha mẹ có thể dạy con học bài bản hơn, kết hợp cả nghe-nói-đọc-viết. Điều quan trọng nhất vẫn là giữ được sự hứng thú, thay vì biến ngoại ngữ thành gánh nặng điểm số.

Âm nhạc: Hạt giống cảm xúc nên gieo từ sớm

Âm nhạc không chỉ là kỹ năng nghệ thuật, mà còn là công cụ giúp trẻ phát triển tư duy, cảm xúc và khả năng phối hợp tay mắt. Theo các nhà nghiên cứu, trẻ có thể cảm nhận giai điệu ngay từ khi còn trong bụng mẹ và việc nghe nhạc nhẹ, du dương có tác động tích cực đến sự phát triển thần kinh của thai nhi.

Từ 18 tháng tuổi, bố mẹ có thể cho con học thử các lớp cảm thụ âm nhạc, học gõ nhịp, vận động theo tiết tấu. Từ 4-5 tuổi, trẻ có thể bắt đầu học một nhạc cụ đơn giản như piano hoặc violin, nếu trẻ thể hiện sự yêu thích và được học theo cách phù hợp với lứa tuổi.

Lưu ý: Không nên ép trẻ luyện đàn khắt khe khi còn quá nhỏ, vì dễ gây phản tác dụng. Việc học nhạc chỉ thực sự hiệu quả khi trẻ thấy vui và có thời gian “chơi” với nhạc cụ chứ không chỉ “học”.

Lập trình: Không chỉ dành cho "thiên tài nhí"

Lập trình nghe có vẻ quá "cao siêu" với trẻ em nhưng thực tế, nhiều quốc gia đã đưa kỹ năng này vào chương trình tiểu học. Tuy nhiên, lập trình cho trẻ không phải là ngồi gõ mã lệnh phức tạp mà là cách giúp trẻ rèn tư duy logic, giải quyết vấn đề và sáng tạo.

Từ khoảng 6-7 tuổi, trẻ có thể bắt đầu làm quen với tư duy lập trình thông qua các phần mềm trực quan. Việc “code” ở đây chính là kéo – thả các khối lệnh để điều khiển nhân vật làm theo ý mình.

Từ 10 tuổi trở lên, nếu trẻ thực sự yêu thích, cha mẹ có thể định hướng học các ngôn ngữ lập trình đơn giản như Python, HTML hoặc Javascript. Tuy nhiên, giống như âm nhạc, lập trình nên là một hành trình khám phá vui vẻ, không phải một “cuộc thi sớm”.

Lời khuyên cho phụ huynh: Đừng chạy đua, hãy đồng hành

Cho con tiếp cận ngoại ngữ, âm nhạc, lập trình từ sớm là điều nên làm nhưng cần đảm bảo sự phù hợp. Nếu trẻ cảm thấy được tôn trọng sở thích, có quyền lựa chọn, được học trong môi trường vui vẻ và không bị đánh giá thành tích quá sớm, đó chính là cách nuôi dưỡng nội lực thật sự.