Cách giáo dục tài chính khác lạ để con cái trở nên ưu tú như Shark Tank Kevin O'Leary

Kevin O'Leary là một doanh nhân người Canada, Chủ tịch của O'Shares ETFs và từng là "cá mập" nổi tiếng góp mặt trong "Thương vụ bạc tỷ" (Shark Tank) của Mỹ. Ông cũng là một trong số ít người giàu tuyên bố không có ý định để lại gia tài khổng lồ cho con cái. Thay vào đó, ông sử dụng sự giàu có của mình để tạo niềm tin trong việc chăm sóc gia đình nhưng chỉ ở một mức độ nhất định.

O'Leary chia sẻ với CNBC Make It: "Tôi đã ngồi lại với những người lập kế hoạch di sản và xây dựng một quỹ tín thác bỏ qua thế hệ (generational skipping trust), nội dung là sẽ chỉ chu cấp cho các con tôi từ khi chúng sinh ra cho đến ngày cuối cùng tại trường đại học và sau đó chúng sẽ không nhận được bất cứ điều gì nữa", nói.

Giáo dục tài chính cho con càng sớm càng tốt

Thực tế cho thấy, một trong những lĩnh vực quan trọng của việc nuôi dạy con cái thường bị bỏ quên là hiểu biết về tài chính, cũng như cách tiết kiệm và đầu tư khi còn trẻ. Theo thống kê, chỉ có 16,4% học sinh trung học Mỹ phải tham gia khoá học về tài chính cá nhân. Chỉ khoảng 30% thanh thiếu niên coi cha mẹ là hình mẫu lý tưởng về tài chính.

Theo triệu phú sinh năm 1954, mục tiêu của việc giáo dục tài chính là giúp trẻ có mối liên hệ tích cực với tiền bạc, hiểu tiền có thể hữu ích như thế nào đối với chúng khi chúng trưởng thành và muốn lập gia đình. 

Ông cho rằng, việc thảo luận về tiền và cách tiền được tạo ra thực sự rất quan trọng. Khái niệm tiết kiệm tiền và cách thế giới vận hành là điều mà ngay cả một đứa trẻ cũng có thể nắm bắt được ngay từ khi còn nhỏ. Cha mẹ không cần đi sâu vào vấn đề tài chính cá nhân với con cái. Nhưng chí ít họ nên giải thích tiền là gì và vì sao phải làm việc để có tiền.

Bằng cách này, "cha mẹ đang dành cho con những đặc ân lớn nhất chưa từng có trong cuộc đời", triệu phú Kevin O'Leary lưu ý.

Tất nhiên, trẻ có thể khó nắm bắt một số khái niệm nhất định, chẳng hạn đầu tư tiền vào cổ phiếu hoặc tính lãi trên số dư thẻ tín dụng. Nhưng có một số khía cạnh tài chính mà cha mẹ có thể chia sẻ với con nhỏ, chẳng hạn khoản tiết kiệm, sự khác biệt giữa 10 triệu và 20 triệu là gì…

Theo Kevin O'Leary, cha mẹ không nên chờ đợi con lớn rồi mới nói chuyện tiền bạc hay mong rằng giáo viên sẽ giáo dục cho con mình những thông tin cần thiết để thành công. "Với tư cách là cha mẹ, trách nhiệm giáo dục này nằm trên vai họ và họ phải dạy con mình".

Dạy con kiếm tiền kể cả khi đang ngủ

O'Leary cho biết, có một bài học mà mọi trẻ em nên học càng sớm càng tốt. Cha mẹ hãy dạy cho chúng về sức mạnh của lãi suất kép, hoặc làm thế nào để kiếm tiền trong lúc đang ngủ. Đó là điều mà ông đã dạy cho 2 người con - Trevor and Savannah khi họ chỉ mới 5 - 6 tuổi.

O'Leary chia sẻ: "Tôi đã nói với những đứa nhỏ 'Này, các con sẽ nhận được lì xì từ bạn bè, từ ông bà và vào dịp sinh nhật, vậy các con nghĩ sao về việc tiết kiệm? Các con nghĩ thế nào về việc sẽ cất chúng qua một bên vì nếu các con đem đi đầu tư thì chúng sẽ tiếp tục sinh sôi khi con đang ngủ?'".

Nhờ sức mạnh của lãi suất kép, khi đầu tư tiền vào một nơi kiểu như quỹ đầu tư chỉ số, bạn sẽ nhận được tiền lời mỗi năm từ số tiền đó, khi những cổ phiếu trong quỹ tăng giá trị. Sau đó, năm tiếp theo, số tiền mà bạn kiếm được sẽ cộng dồn, nghĩa là bạn sẽ nhận được tiền lời trên cả số tiền đầu tư ban đầu và trên cả tiền lời cộng thêm từ năm trước.

Chẳng hạn, nếu như bạn đầu tư 1.000 USD vào một quỹ đầu tư chỉ số, và nhận được lãi suất hàng năm 10%, bạn sẽ có được 1.100 USD trong năm đầu tiên. Trong năm sau, lãi suất 10% sẽ nâng số tiền đầu tư của bạn thành 1.210 USD.

Để dạy con về lãi suất kép, O'Leary đã mua một con heo bằng thủy tinh để con có thể thấy được bên trong có bao nhiêu và cho vào một vài đồng xu mỗi đêm khi con đã đi ngủ. O'Leary giải thích rằng, mỗi khi con thức dậy sẽ thấy bên trong đã có nhiều hơn, điều đó để giúp cho con hiểu được khái niệm lãi suất kép. Tức là khi bạn trích ra một số tiền và đem đi đầu tư sinh lãi thì có thể mang lại những lợi ích dài hạn hơn là chỉ thấy những lợi ích ngắn hạn của việc tiết kiệm.

O'Leary nói rằng: "Chúng đã hiểu được điều này từ sớm và bây giờ chúng đều là những nhà đầu tư khá tốt. Chúng hiểu được ý nghĩa của việc tiền đẻ ra tiền. Và khi bạn tiêu tiền thì chính là đang giết chết số tiền đó".

Không để lại quyền thừa kế cho con cái

Trong một bài phỏng vấn vào năm 2013, khi được hỏi về việc đã dạy con cái những gì về tiền bạc, O'Leary đã chia sẻ: "Tôi không có ý định cho các con mình thừa hưởng bất kỳ tài sản nào của mình. Chúng luôn ý thức được rằng khi việc học hành của chúng kết thúc, tôi sẽ đẩy chúng ra khỏi tổ. Con chim mà bạn nhìn thấy nó chết trong tổ là con chim không nghĩ đến tương lai rằng một lúc nào đó, cha mẹ sẽ ngừng cho nó ăn. Nghe hơi trần trụi nhưng đó là sự thật. Bạn cần trang bị đầy đủ cho con cái của mình để chúng có thể bắt đầu cuộc sống của riêng chúng một cách độc lập. Tôi luôn nói với các bậc cha mẹ giàu có rằng nếu họ không đuổi con mình ra khỏi nhà và đặt chúng dưới áp lực của thế giới thực, chúng sẽ rất khó để thoát ra khỏi vùng an toàn và sẽ trở thành những người lớn không thành công."

Trong cuộc phỏng vấn với Moms năm 2021, triệu phú Kevin O'Leary cho biết mẹ là người có ảnh hưởng lớn đến ông. O'Leary đã học được giá trị của sự chăm chỉ từ mẹ của mình, người đã nói với ông rằng bà sẽ không hỗ trợ ông về mặt tài chính nữa khi ông tốt nghiệp đại học.

Ngay khi Kevin O'Leary tốt nghiệp đại học, mẹ ông nói: "Mẹ đã trả tiền cho con từ bé đến lớn và giờ là lúc con phải tự lập. Con chim chết trong tổ vì không bao giờ học cách bay". "Điều đó có nghĩa là gì thế mẹ", Kevin O'Leary đáp. "Nghĩa là giờ con phải tự túc".

Ông đã áp dụng nguyên tắc này với 2 người con Trevor (kỹ sư tại Tesla) và Savannah (nhà sản xuất đa phương tiện và nhà làm phim tại thành phố New York của Mỹ).

Triệu phú Kevin O'Leary từng thu hút quan tâm khi đưa ra quyết định đi ngược với phần lớn gia đình giàu có: Không để con thừa kế khối tài sản kếch xù của mình. Ông đưa ra quyết định này vì muốn con làm việc chăm chỉ và tìm kiếm thành công trong sự nghiệp.