Điều gì giúp trẻ em Nhật Bản phát triển khỏe mạnh?

Vào năm 1896, bác sĩ và dược sĩ tiên phong Sagen Ishizuka đã đặt ra một triết lý Nhật Bản gọi là “Shokuiku”. “Shokuiku” có nguồn gốc từ 2 từ có nghĩa là “ăn” và “phát triển”. Phương pháp này khuyến khích phụ huynh và nhà trường dạy cho trẻ biết nguồn gốc thực phẩm và ảnh hưởng của chúng đến tâm trí và cơ thể. Từ đó, phương pháp này trở thành một phần không thể thiếu trong văn hóa Nhật Bản.

Theo UNICEF, trong số 41 quốc gia phát triển ở Liên minh châu Âu và OECD, Nhật Bản là quốc gia duy nhất có ít hơn 1/5 trẻ em bị thừa cân. Chính “Shokuiku” là lý do khiến quốc gia này trở thành ngôi nhà của những đứa trẻ khỏe mạnh nhất. Khi áp dụng “Shokuiku”, cha mẹ Nhật Bản thực hiện 4 điều căn bản sau đây:

Dạy con thực hiện “Shokuiku” sớm

Các bác sĩ Nhật Bản thường khuyến khích các bà mẹ tương lai nên tuân theo phong cách bữa ăn cân bằng được gọi là “Ichijū-sansai”, nghĩa là 1 canh và 3 món. Tức là một bữa ăn cân bằng gồm 4 yếu tố: Gohan (1 bát cơm trắng, có thể nấu chung với đỗ đỏ hoặc vừng); Shiru (1 bát súp, có thể có rau hoặc đậu phụ); Okazu (1 món chính và 2 món phụ gồm rau, đậu phụ, cá hoặc thịt); Kouno mono (một đĩa nhỏ rau muối chua theo mùa). Bữa ăn như vậy sẽ cung cấp đủ vitamin, khoáng chất và chất xơ.

Năm 2005, chính phủ Nhật Bản đã thông qua Đạo luật cơ bản về “Shokuiku” nhằm giáo dục thực phẩm. Theo luật, “Shokuiku” được định nghĩa là thu thập kiến thức về thực phẩm và dinh dưỡng cũng như khả năng đưa ra các quyết định phù hợp thông qua kinh nghiệm thực tiễn đối với thực phẩm, nhằm giúp cho người dân sống theo một chế độ ăn uống lành mạnh, có lợi cho sức khỏe. Một số trường mầm non cho trẻ thu hoạch rau để ăn trưa. Còn các trường tiểu học thì cho trẻ tìm hiểu về trang trại sản xuất rau, cá và các thực phẩm khác.

Bữa trưa bento

Hơn 95% trường tiểu học và trung học cơ sở ở Nhật Bản có hệ thống bữa trưa học đường. Các bữa ăn được các chuyên gia dinh dưỡng lên kế hoạch và học sinh tham gia tích cực vào quá trình phục vụ bữa trưa.

Trong khi nhiều trường mầm non cũng cung cấp bữa trưa, bữa trưa bento tự làm có thể đóng một vai trò quan trọng trong việc quảng bá “Shokuiku”. Giáo viên mẫu giáo yêu cầu học sinh nói về những gì có trong hộp cơm trưa của nhau. Việc này khiến giờ ăn trưa trở nên thú vị và trẻ em cảm thấy được khuyến khích thử những món ăn mới hoặc thậm chí bày tỏ sự không thích một số món ăn khi chúng tìm thấy trong hộp cơm bento của bạn bè.

Lựa chọn bữa trưa bento thay vì đồ ăn nhanh cho phép trẻ có được khẩu phần rau và trái cây theo mùa phù hợp, tránh các thực phẩm giàu chất béo và phụ gia thực phẩm. Các bữa ăn thường được chế biến từ các nguyên liệu tươi ngon của địa phương như: cá tuyết nướng với ngô ngọt và cải chíp, ăn kèm với súp minestrone và 1 hộp sữa…

Nấu món ăn giàu dinh dưỡng và chia phần

Dịch giả văn hóa, tổng biên tập của tờ Japonica, bà Yuko Tamura chia sẻ: “Tôi nhận thấy rằng việc chuẩn bị các món dưa chua tự làm đơn giản và đông lạnh các loại rau và trái cây giàu dinh dưỡng khác thành các phần nhỏ sẽ giúp đơn giản hóa việc nấu nướng hàng ngày của tôi.

Khi con gái tôi bắt đầu học mẫu giáo, ban đầu tôi phải vật lộn với một số quy định ở trường như không ăn đồ ăn nhẹ nhiều đường hoặc chất béo, như khoai tây chiên, bánh quy hoặc caffeine.

Nhưng những thủ thuật nhỏ, chẳng hạn như dự trữ các bữa ăn theo khẩu phần, đảm bảo rằng tôi có thể chuẩn bị bữa trưa giàu chất dinh dưỡng cho con, ngay cả khi thiếu sản phẩm tươi sống ở nhà”.

Uống nước hoặc trà thay vì các loại nước ngọt

Yuko Tamura cho biết, bà không hạn chế việc con gái uống nước ép trái cây và thỉnh thoảng uống sữa lắc. Con gái bà không thích nước ngọt, nhất là các loại nước có gas.

Con gái của Yuko Tamura từ nhỏ được cho uống trà lúa mạch - loại trà giàu khoáng chất không chứa caffeine. Đây cũng là sự lựa chọn phổ biến của người dân Nhật Bản ở mọi lứa tuổi và là sự thay thế tuyệt vời cho các loại trà có đường và đồ uống có hương vị mua ở các cửa hàng. Điều này giúp cắt giảm lượng calo nạp vào hằng ngày.

Các mẹ Nhật Bản cũng thường xuyên làm sinh tố với trái cây tươi và sữa chua. Họ rủ trẻ cùng làm và nói cho lũ trẻ về việc trái cây phát triển như thế nào và nó đến từ đâu. Xây dựng ý thức và thói quen từ nhỏ sẽ giúp trẻ có thói quen ăn uống lành mạnh suốt đời.