Các loại mặt nạ chống độc quảng cáo trên thị trường có cứu được bạn lúc hỏa hoạn?

Sau vụ cháy chung cư mini ở Khương Hạ (Q. Thanh Xuân, Hà Nội), rất nhiều người dân đã đổ xô đi mua mặt nạ chống độc và các thiết bị phòng cháy chữa cháy khác để đối phó trong trường hợp xảy ra hỏa hoạn. Đây là một trong những thiết bị được các chuyên gia PCCC khuyên dùng và mỗi gia đình nên trang bị.

Hầu hết các loại mặt nạ đều có cấu tạo khá phức tạp với mặt nạ, kính cường lực, phin lọc độc, túi mặt ngoài. Bộ phận quan trọng nhất của mặt nạ chống độc chính là phin lọc độc.

Ba cơ chế hoạt động của lớp phin này là cơ chế hấp thu, hấp phụ, xúc tác. Cũng có những loại mặt nạ kết hợp cả 3 cơ chế nêu trên. Tùy thuộc vào tác dụng của lớp phin lọc độc mà công dụng cụ thể của từng loại mặt nạ chống độc cũng sẽ khác nhau. Bởi vậy, có những loại mặt nạ chống độc như mặt nạ chống khí độc, chống cháy, mặt nạ lọc bụi…

Cụ thể, mặt nạ chống độc dùng để thoát hiểm trong đám cháy sẽ có công dụng chống cay mắt, chống khí độc, chống lại hơi nóng của lửa, bảo vệ vùng mặt… qua đó giúp chúng ta có thể tìm được lối thoát trong trưởng hợp xảy ra hỏa hoạn.

BS Nguyễn Huy Hoàng - Trung tâm Oxy cao áp Việt Nga (Bộ Quốc phòng) - cho biết, khí CO (còn gọi là carbon monoxide) sinh ra khi các vật dụng cháy trong điều kiện thiếu oxy. Những nạn nhân thường tử vong trong các vụ cháy, sưởi lò than, ngủ trong lò gạch… nguyên nhân chính hầu hết đều do ngạt khí CO.

BS Hoàng cũng diễn giải thêm, nhờ chất hemoglobin hay còn gọi là huyết sắc tố thì hồng cầu sẽ vận chuyển oxy. Mỗi phân tử hemoglobin được ví von như chiếc xe chở oxy đi khắp cơ thể. Trong điều kiện bình thường, oxy được vận chuyển trong máu động mạch ở hai dạng kết hợp với hemoglobin và hòa tan trong máu. Khi hỏa hoạn xảy ra, khí độc xuất hiện, khí CO sẽ xâm nhập vào đường thở và lập tức ngăn chặn hemoglobin, oxy vận chuyển đi khắp cơ thể. Từ đó dẫn đến cạn kiệt oxy và khiến con người rơi vào tình cảnh chết ngạt trên cạn.

Do khí CO không màu, không vị, không mùi nên các nạn nhân hít phải sẽ rơi vào tình trạng hôn mê rất âm thầm mà không hề có dấu hiệu cảnh báo.

Được biết trước đây mặt nạ chống độc chỉ để phục vụ cho quân nhân thực hiện nhiệm vụ. Tuy nhiên hiện nay, mặt nạ chống độc có kính phổ biến hơn và nhiều ngành nghề cũng cần dùng. Đặc biệt trong giai đoạn dịch Covid-19 hoành hành, mặt nạ chống độc có tác dụng chống lây nhiễm qua đường hô hấp.

Trong hỏa hoạn, mặt nạ chống độc có thể chống được khói và khí độc trong khoảng thời gian từ 30 - 40 phút. Đây được xem là khoảng thời gian phù hợp để người nạn có thể bình tĩnh tìm cách thoát hiểm.

Tại Hà Nội, mặt nạ chống độc và các thiết bị PCCC được bán rất nhiều trên các tuyến phố Yết Kiêu, Nguyễn Du, Nguyễn Huy Tưởng, Lê Duẩn. Hiện nay, trên nền tảng mạng xã hội, sàn thương mại điện tử cũng quảng cáo rất nhiều mặt hàng này.

Trên thị trường, các loại mặt nạ khá đa dạng và phong phú với các mức giá khác nhau, phổ biến nhất là mặt nạ xuất xứ Trung Quốc với giá dao động từ 100.000 - 600.000 đồng/chiếc. Mặt nạ của Nga, Mexico có phần cao cấp hơn, giá khoảng 1 triệu đồng/chiếc. Những loại này đều được đánh giá có tác dụng trong phòng chống khói độc.

Hiện nay, Binh chủng hóa học - Bộ Quốc phòng của nước ta đã sản xuất thành công loại mặt nạ chống độc dành cho dân sự. Trên cơ sở cải tiến mặt nạ MV-5, nhà máy X61 nghiên cứu và sản xuất mặt nạ chống độc theo hướng gọn nhẹ, bảo vệ hô hấp, mặt, da nhằm tránh các tác hại của chất độc, bụi phóng xạ và tác nhân sinh học. Mặt nạ này hiện đang được bán tại nhà máy X61 (xã Sơn Đồng, huyện Sơn Tây, Hà Nội) và trên website: nhamayX61 với giá hơn 1 triệu đồng/chiếc.

Giới chuyên gia cho biết, mặt nạ chống độc vô cùng quan trọng trong trường hợp hỏa hoạn. Đối với gia đình sống ở nhà cao tầng, chung cư mini, chung cư, nhà tập thể cần trang bị thang dây và mặt nạ chống độc. Ngoài ra, người dân có thể mua thêm bình cứu hỏa, găng tay, ủng chống độc.