Bánh trung thu handmade quảng cáo không chất bảo quản liệu có an toàn vệ sinh thực phẩm?

Nguyên liệu không rõ nguồn gốc

Những năm gần đây, bánh trung thu handmade hay còn gọi là bánh tự làm nhận được sự quan tâm, tin dùng của nhiều người. So với các loại bánh trung thu có thương hiệu, bánh trung thu handmade đa dạng kích cỡ, màu sắc, hương vị và giá thành cũng rẻ hơn. Song, có một vấn đề mà rất nhiều thực khách quan tâm đó là bánh trung thu handmade có thực sự bảo đảm an toàn vệ sinh thực phẩm hay không?

Chị Nguyễn Thị Thương (chuyên làm bánh handmade) cho hay, với bánh trung thu chị tự tay chuẩn bị tất cả các nguyên liệu từ nhân, bột, chế biến, đóng gói nên hoàn toàn yên tâm với chất lượng cũng như an toàn vệ sinh. Những năm qua, để đảm bảo chất lượng, chị chỉ nhận làm bánh trung thu số lượng ít, chủ yếu người thân, bạn bè đặt mang đi biếu.

Theo chị Thương thì có những cơ sở làm bánh trung thu handmade số lượng lớn, cao điểm có thể nhận tới vài trăm đơn mỗi ngày. Với những đơn hàng khủng, họ thường mua sẵn nguyên vật liệu về và chế biến, nhào nặn theo công thức riêng. Do không tự tay làm nguyên liệu nên khó có thể kiểm soát được vấn đề an toàn vệ sinh thực phẩm.

Theo tìm hiểu của phóng viên, dù được quảng cáo là sản phẩm nhà làm, nhưng không ít cơ sở làm bánh trung thu handmade nhập nguyên liệu từ nhiều nơi. Nguyên liệu làm bánh trung thu không hề khó mua bởi chợ truyền thống, mạng xã hội bán rất nhiều với các mặt hàng phong phú, đa dạng.

Chị Thương cũng chia sẻ, hiện nay có rất nhiều loại nhân đã được chế biến sẵn như sữa dừa, thập cẩm, đậu xanh, lạp xưởng, trứng muối… Muốn mua bao nhiêu cũng được, nếu số lượng lớn thì cần báo trước cho người bán vài ngày để chuẩn bị.

Những loại nhân làm bánh trung thu thường được đóng sẵn thành các túi từ 5 lạng đến 1kg, tất cả đều đã cấp đông. Hầu như các loại nguyên liệu đều đóng gói trong các túi nilon đã hút chân không và chẳng có tem nhãn, hạn sử dụng. Tùy trọng lượng và từng loại nhân mà giá bán cũng sẽ khác nhau.

Các chuyên gia thực phẩm cho biết, trong mỗi loại nguyên liệu làm nhân bánh đều có nguy cơ ô nhiễm vi sinh vật gây nên các bệnh như tả lỵ, nấm mốc, nấm men, thương hàn, ký sinh trùng. Hoặc cũng có thể ô nhiễm chất độc hại như kháng sinh cấm, chất tăng trọng, sản phẩm biến đổi chất do bảo quản không đúng, quá hạn sử dụng. Với những loại này nếu sử dụng quá liều có thể dẫn đến ngộ độc, tiêu chảy, đau bụng… gây ảnh hưởng tới sức khỏe người tiêu dùng.

Quy trình làm bánh khó đảm bảo vệ sinh

Vấn đề vệ sinh an toàn thực phẩm còn có nhiều tiêu chí khác ngoài khâu nguyên liệu, đó là cả một quy trình từ sản xuất đóng đóng gói như các chất phụ gia, máy móc, nhà xưởng, môi trường xung quanh; người làm bánh phải mặc áo bảo hộ, đội mũ, mang gang tay. Tuy nhiên, quy trình này khó có thể kiểm soát chặt chẽ.

PGS.TS Bùi Quang Thuật - Phó Viện trưởng Viện Công nghiệp thực phẩm – Bộ Công thương cho rằng, rất nhiều người tiêu dùng chọn bánh handmade vì nghĩ bánh không sử dụng phụ gia, chất bảo quản thực phẩm. Tuy nhiên, đó là quan niệm sai lầm bởi chất bảo quản, phụ gia thực phẩm nếu được sử dụng đúng quy định thì không ảnh hưởng gì tới sức khỏe.

Theo ông Thuật, quy trình sản xuất thực phẩm nếu mất vệ sinh quá thì sẽ ảnh hưởng trực tiếp tới người tiêu dùng, ăn vào sẽ đau bụng, tiêu chảy. Nhưng nếu không đảm bảo an toàn thực phẩm về hàm lượng, chỉ tiêu kim loại nặng hay thành phần chất độc nào đó thì nó sẽ tích lũy dần dần, ảnh hưởng đến sức khỏe của người tiêu dùng, đó mới là vấn đề nguy hiểm.

Ngoài vấn đề nguyên liệu, các chuyên gia cho biết nếu không tiệt trùng dụng cụ làm bánh ở nhiệt độ cao thì nguy cơ nhiễm các loại vi khuẩn là điều hoàn toàn có thể xảy ra, trong đó có vi khuẩn Clostridium botulinum tạo nên độc tố Botulinum.

Botulinum là vi khuẩn “kỵ khí”, “yếm khí”, phát triển mạnh trong môi trường thiếu ô-xy như các loại đồ hộp, túi ni-lông hút chân không… Quá trình chế biến không đảm bảo vệ sinh thì sau đóng gói, sản phẩm sẽ có nguy cơ ngộ độc cao cho người sử dụng.

Thời gian trước, vụ việc Pate Minh Chay đã khiến nhiều người nhập viện trong tình trạng ngộ độc. Đây là một minh chứng rõ nét về việc chế biến, sản xuất không đảm bảo chất lượng đối với các sản phẩm handmade, homemade.

Vì vậy, khi mua bánh trung thu handmade, người tiêu dùng cần có sự hiểu biết nhất định về cơ sở sản xuất, quan tâm đến thương hiệu, độ uy tín, tem mác, hạn sử dụng cũng như các thành phần chất phụ gia được sử dụng…

Tiêu chuẩn dành cho bánh trung thu

Trước đó, Bộ KH&CN đã công bố Tiêu chuẩn Quốc gia dành cho bánh trung thu là bánh déo và bánh nướng. Bộ KH&CN công bố TCVN 12940:2020 đối với bánh nướng còn bánh dẻo là TCVN 12941:2020. Tiêu chuẩn này do Ban kỹ thuật tiêu chuẩn quốc gia TCVN/TC/F18 Đường, mật ong và sản phẩm tinh bột của Bộ biên soạn. Ban kỹ thuật TCVN/TC/F18 định hướng vào các chỉ tiêu cảm quan, độ ẩm, chỉ tiêu dinh dưỡng (chất béo, đường), tro không tan trong axit, trị số peroxit, một số độc tố vi nấm và vi sinh vật. Ban soạn thảo đã tham khảo ý kiến của các chuyên gia trước khi đưa ra các chỉ tiêu kể trên.

Mối nguy hiểm có trong bánh trung thu loại nướng và dẻo là vi sinh vật và độc tố từ vi sinh vật (chủ yếu là độc tố vi nấm). Đối tượng áp dụng tiêu chuẩn bánh trung thu bao gồm: Các cơ sở sản xuất, cơ quan quản lý nhà nước; các đơn vị thử nghiệm và đặc biệt là người tiêu dùng sản phẩm.

Các tiêu chuẩn này sẽ giúp cho các cơ sở sản xuất có căn cứ để công bố sản phẩm theo quy định nêu trong Nghị định số 15/2018/NĐ-CP của Chính phủ hướng dẫn thi hành Luật an toàn thực phẩm. Đồng thời, giúp cơ quan quản lý có căn cứ để kiểm soát sản phẩm và giúp cho người tiêu dùng có cơ sở để lựa chọn sản phẩm có chất lượng thích hợp. Qua đó, quyền lợi của người tiêu sùng và nhà sản xuất chân chính cũng sẽ được đảm bảo.