Sửa đổi Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp: Ngăn chặn “né” thuế từ kinh doanh bất động sản, chuyển nhượng dự án

Tiếp tục chương trình kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV, sáng 12/5, Quốc hội đã nghe trình bày báo cáo của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc tiếp thu, chỉnh lý, hoàn thiện dự thảo Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp (sửa đổi).

Thảo luận về dự thảo Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp (sửa đổi), các ý kiến cơ bản thống nhất với sự cần thiết sửa đổi như Chính phủ trình. Dự thảo Luật cũng hoàn thiện quy định liên quan đến người nộp thuế và thu nhập chịu thuế thu nhập doanh nghiệp; hoàn thiện quy định về các khoản thu nhập được miễn thuế thu nhập doanh nghiệp; hoàn thiện quy định liên quan đến định các khoản được trừ và không được trừ, điều chỉnh thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp đối với một số nhóm đối tượng phù hợp với bối cảnh mới; hoàn thiện các quy định về ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp; áp dụng thuế thu nhập doanh nghiệp bổ sung theo quy định…

Đáng chú ý, về quy định cho phép doanh nghiệp được bù trừ lãi của hoạt động kinh doanh bất động sản, chuyển nhượng dự án đầu tư với lỗ từ hoạt động kinh doanh khác khi xác định thu nhập tính thuế, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội Phan Văn Mãi cho hay, quy định hiện hành không cho phép việc bù trừ này.

Điều này nhằm bảo đảm đóng góp vào ngân sách đối với các khoản lợi nhuận lớn từ hoạt động kinh doanh bất động sản, chuyển nhượng dự án đầu tư của các doanh nghiệp.

Uỷ ban Thường vụ Quốc hội nhận định, hiện các doanh nghiệp kinh doanh bất động sản có xu hướng kinh doanh đa ngành. Dự thảo luật trình Quốc hội tại kỳ họp thứ 8 đã sửa đổi quy định này để tạo thuận lợi, tháo gỡ vướng mắc và bảo đảm sự công bằng cho các doanh nghiệp kinh doanh bất động sản với các doanh nghiệp kinh doanh trong lĩnh vực khác, góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế đạt mục tiêu đã đặt ra; tác động về số thu theo báo cáo là không đáng kể.

Tuy vậy, cũng có ý kiến lo ngại về rủi ro của quy định này khi thực hiện, vì có thể tạo ra cơ chế cho doanh nghiệp lợi dụng, làm giảm nghĩa vụ thuế từ hoạt động kinh doanh bất động sản, chuyển nhượng dự án đầu tư thông qua việc được bù trừ với lỗ từ các hoạt động kinh doanh khác (số lỗ này có thể chỉ mang tính ngắn hạn và được hạch toán lỗ có chủ đích).

Mặt khác, số liệu đánh giá theo báo cáo (trên cơ sở dữ liệu năm 2023) chưa thể hiện được sát thực tác động trên thực tế sau khi thực hiện.

Do đó, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội đề nghị nội dung này cần được tiếp tục đánh giá kỹ hơn về tác động thực tế của chính sách khi đã đi vào thực hiện để loại trừ rủi ro lợi dụng chính sách.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng nhấn mạnh, với tinh thần ủng hộ Chính phủ trong việc tạo thuận lợi cho doanh nghiệp, thúc đẩy tăng trưởng GDP đạt 8%, Ủy ban Thường vụ Quốc hội báo cáo Quốc hội đồng ý với đề xuất nội dung sửa đổi của Chính phủ. Theo đó, quy định cho phép doanh nghiệp được bù trừ lãi của hoạt động kinh doanh bất động sản, chuyển nhượng dự án đầu tư với lỗ từ hoạt động kinh doanh khác khi xác định thu nhập tính thuế. Tuy nhiên, đề nghị Chính phủ chịu trách nhiệm tổ chức thực hiện đạt mục tiêu, tránh việc bị lợi dụng chính sách.

Ngoài ra, về quy định miễn thuế đối với các khoản tài trợ cho hoạt động phát triển công nghệ và đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho hay có ý kiến lo ngại tiềm ẩn rủi ro bị lợi dụng để thực hiện chuyển lợi nhuận, chuyển giá, trốn thuế khi giữa doanh nghiệp cho và doanh nghiệp nhận tài trợ là các bên có quan hệ liên kết.

Đồng tình với đề xuất của Chính phủ, song Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị Chính phủ ban hành đầy đủ các quy định cần thiết và chịu trách nhiệm tổ chức thực hiện, bảo đảm mục tiêu của việc chống chuyển giá, chuyển lợi nhuận giữa các bên có quan hệ liên kết, tránh việc bị lợi dụng chính sách.

Trong quá trình tổ chức thực hiện, Chính phủ chịu trách nhiệm theo dõi, đánh giá chi tiết về các khoản tài trợ được cho - nhận giữa các bên có quan hệ liên kết...